เปิดพิธีศพโป๊ปฟรานซิส แผนใหม่ที่เปลี่ยนภาพจำของวาติกัน

การสิ้นพระชนม์ของ สมเด็จพระสันตะปาปาฟรานซิส ได้นำไปสู่การดำเนินพิธีกรรมที่วางแผนไว้อย่างรอบคอบ เพื่อเป็นเกียรติแก่พระชนมชีพและมรดกของพระสันตะปาปาองค์ที่ 266 แห่งพระศาสนจักรโรมันคาทอลิก วาติกัน จะจัดพิธีไว้ทุกข์เป็นเวลา 9 วัน

ขณะที่บรรดาผู้นำโลก ผู้นำทางศาสนา และศาสนิกชนจะหลั่งไหลสู่กรุงโรมเพื่อร่วมแสดงความอาลัย พิธีศพของพระองค์จะจัดขึ้นที่มหาวิหารเซนต์ปีเตอร์ ตามด้วยพิธีฝังพระศพ ซึ่งจะไม่เป็นไปตามขนบเดิมในช่วงหลัง

พระสันตะปาปาฟรานซิส ซึ่งเป็นพระสันตะปาปาองค์แรกที่ไม่ใช่ชาวยุโรป ถือเป็นช่วงเปลี่ยนผ่านสำคัญในประวัติศาสตร์ของศาสนจักรคาทอลิก ตลอดรัชสมัยของพระองค์ พระองค์ทรงพยายามทำให้ศาสนจักรทันสมัยขึ้น ให้ความสำคัญกับความยุติธรรมทางสังคม และปฏิรูปโครงสร้างภายใน พิธีศพของพระองค์ที่เกิดจากพระประสงค์ส่วนพระองค์สะท้อนให้เห็นถึงความมุ่งมั่นในความอ่อนน้อมและการเข้าถึงได้ของศาสนจักร

พระสันตะปาปาฟรานซิสได้ทรงปรับพิธีศพของพระสันตะปาปาให้เรียบง่ายขึ้นในปี 2024 เพื่อให้พิธีของพระองค์แตกต่างจากขององค์ก่อน ๆ อาร์ชบิชอป ดิเอโก ราเวลลี ผู้อำนวยการพิธีกรรมทางศาสนาของพระสันตะปาปา ให้สัมภาษณ์กับ Vatican News เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2024 ว่า

พิธีกรรมที่ได้รับการปรับปรุงใหม่นี้ ต้องการเน้นย้ำให้ชัดเจนยิ่งขึ้นว่า พิธีศพของพระสันตะปาปาแห่งโรมคือพิธีของศิษยาภิบาลและศิษย์ของพระคริสต์ ไม่ใช่ของบุคคลผู้ทรงอำนาจในโลกนี้

พิธีศพโป๊ปฟรานซิสจะจัดขึ้นเมื่อใด

ตามธรรมเนียม พระคาเมอร์เลนโก (Camerlengo) พร้อมด้วยผู้ช่วยอีก 3 คน จะเป็นผู้กำหนดช่วงเวลาที่จะเคลื่อนพระศพของพระสันตะปาปาไปยังมหาวิหารเซนต์ปีเตอร์เพื่อให้ประชาชนเข้าสักการะ

โดยในพิธีเชิงสัญลักษณ์ที่แสดงถึงจุดจบของตำแหน่งพระสันตะปาปา แหวนประมงของพระองค์และตราตะกั่วจะถูกทำลายอย่างเป็นทางการ เพื่อป้องกันการนำไปใช้ในทางที่ไม่เหมาะสม และตามระเบียบของวาติกัน จะไม่มีการชันสูตรพลิกพระศพ

ศาสนจักรคาทอลิกจะเข้าสู่ช่วงเวลาไว้ทุกข์เป็นเวลา 9 วัน ระหว่างนี้คณะพระคาร์ดินัลจะกำหนดวันประกอบพิธีศพและการฝังศพ โดยตามธรรมเนียมแล้วจะจัดขึ้นภายใน 4-6 วันหลังการสิ้นพระชนม์ ณ จัตุรัสเซนต์ปีเตอร์

อย่างไรก็ตาม พระสันตะปาปาฟรานซิส ซึ่งทรงเป็นที่รู้จักในด้านความเรียบง่ายและอ่อนน้อม ได้แสดงพระประสงค์ชัดเจนว่าพระองค์ต้องการสิ่งที่แตกต่างจากธรรมเนียมเดิม

พระองค์ไม่ทรงประสงค์จะฝังพระศพในห้องใต้ดินของมหาวิหารเซนต์ปีเตอร์เหมือนพระสันตะปาปาองค์ก่อน ๆ แต่ทรงขอให้ฝังพระศพที่มหาวิหารนักบุญมารีย์ เมเจอร์ในกรุงโรม ซึ่งเป็นสถานที่ที่มีความหมายส่วนตัวอย่างลึกซึ้งต่อพระองค์ เพราะพระองค์เคยไปอธิษฐานต่อหน้าภาพพระแม่มารี Salus Populi Romani เป็นประจำ

นอกจากนี้ พระองค์ยังทรงระบุให้ใช้โลงศพไม้ธรรมดา ซึ่งสอดคล้องกับพระดำริด้านความเรียบง่ายที่ยึดถือมาตลอดชีวิต

พิธีศพโป๊ปฟรานซิสแตกต่างจากองค์ก่อนอย่างไร

พิธีศพของพระองค์คาดว่าจะมีความแตกต่างจากพิธีของพระสันตะปาปาองค์ก่อน ๆ อย่างชัดเจน เนื่องจากการปฏิรูปที่พระองค์ทรงดำเนินการไว้ในปี 2024

ธรรมเนียมเดิม พิธีศพของพระสันตะปาปามักมีโลงศพสามชั้น ได้แก่ ไม้ไซเปรส ตะกั่ว และไม้โอ๊ค พร้อมด้วยขบวนพิธีอันยิ่งใหญ่ แต่โป๊ปฟรานซิสทรงปรับลดพิธีกรรมเหล่านี้เพื่อเน้นย้ำถึงความอ่อนน้อม และบทบาทของพระองค์ในฐานะผู้รับใช้ของพระคริสต์ มิใช่ผู้นำที่ยึดถืออำนาจทางโลก

การเปลี่ยนแปลงที่เห็นได้ชัด คือ การใช้โลงศพเพียงชั้นเดียว ทำจากไม้และสังกะสี แทนโลงศพสามชั้นแบบดั้งเดิม ตามรายงานของ National Catholic Reporter นอกจากนี้ พระศพจะถูกเปิดให้ประชาชนเข้าสักการะในโลงศพเปิดภายในมหาวิหารเซนต์ปีเตอร์ แทนการตั้งบนแท่นยกสูงที่เรียกว่า catafalque

พระองค์ยังทรงเปลี่ยนสถานที่ประกอบพิธีรับรองการสิ้นพระชนม์ จากเดิมที่จัดในห้องชุดพระสันตะปาปา มาเป็นภายในวัดส่วนพระองค์

นอกจากนี้ บทสวดและพระคัมภีร์ที่ใช้ในพิธีศพก็ได้รับการปรับให้ทันสมัยขึ้น รวมถึงมีการเพิ่มรายชื่อบรรดานักบุญ โดยเฉพาะพระสันตะปาปาที่ได้รับการประกาศเป็นนักบุญ เข้าไปในบทสวดภาวนาของนักบุญที่ใช้ในขบวนแห่พิธีศพ

การเลือกสถานที่ฝังศพก็แตกต่างจากธรรมเนียมเดิม

พระองค์ไม่ทรงเลือกห้องใต้ดินของวาติกันเหมือนพระสันตะปาปาองค์ก่อน ๆ แต่เลือกมหาวิหารนักบุญมารีย์ เมเจอร์ ซึ่งมีความสำคัญทางจิตวิญญาณกับพระองค์อย่างยิ่ง

การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้สะท้อนถึงความมุ่งมั่นของพระองค์ที่ต้องการให้ศาสนจักรเรียบง่าย เข้าถึงได้ และห่างไกลจากความฟุ่มเฟือย โดยเน้นความเป็นศิษย์ของพระคริสต์และภารกิจด้านศาสนบริการมากกว่าการเป็นผู้นำในเชิงสัญลักษณ์

จะเกิดอะไรขึ้นต่อไป

หลังจากการฝังพระศพของโป๊ปฟรานซิสแล้ว คณะพระคาร์ดินัลจะเข้าสู่การประชุมเลือกตั้งพระสันตะปาปาองค์ใหม่ หรือ “คอนเคลฟ” คือขั้นตอนสำคัญที่สุด ของการเฟ้นหาประมุขแห่งคริสตจักรนิกายโรมันคาทอลิกพระองค์ใหม่ ซึ่งจัดขึ้นในโบสถ์น้อยซิสทีน โดยต้องมีเสียงสนับสนุนไม่น้อยกว่า 2 ใน 3 จึงจะได้พระสันตะปาปาพระองค์ใหม่

พระสันตะปาปาองค์ใหม่จะปรากฏพระองค์ที่ระเบียงมหาวิหารเซนต์ปีเตอร์ พร้อมให้พรแรกต่อโลกที่รอคอยบทใหม่ของประวัติศาสตร์ศาสนจักรคาทอลิก

มรดกทางความคิดของโป๊ปฟรานซิส ไม่ว่าจะเป็นจุดยืนต่อประเด็นทางสังคม หรือความพยายามปฏิรูปศาสนจักร จะยังคงส่งผลต่อการพิจารณาเลือกผู้นำองค์ถัดไป ซึ่งจะเป็นผู้กำหนดทิศทางของศาสนจักรในยุคต่อจากนี้

ข้อมูลอ้างอิง

• fortune
• newsweek
• National Catholic Reporter