เงินลงทุนไหลสู่เทคโนโลยีสะอาด สหรัฐเพิ่มบทบาทภาครัฐ จีนครองห่วงโซ่โลก

กระแสเงินลงทุนในภาคพลังงานโลกกำลังเปลี่ยนทิศอย่างชัดเจน โดยข้อมูลสะท้อนว่า การใช้จ่ายด้านเทคโนโลยีพลังงานสะอาดหรือ Cleantech มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเกือบ 30% ในช่วง 5 ปีข้างหน้า ขณะที่การลงทุนในภาคต้นน้ำพลังงานฟอสซิลยังคงอยู่ในระดับใกล้เคียงเดิมเมื่อปรับด้วยอัตราเงินเฟ้อ เงินลงทุนใหม่ส่วนใหญ่กำลังเคลื่อนตัวไปยังภูมิภาคตะวันออก สะท้อนการเปลี่ยนสมดุลของอำนาจในระบบพลังงานโลก

ในฝั่งจีน การลงทุนด้านพลังงานสะอาดยังคงถูกขับเคลื่อนในฐานะยุทธศาสตร์ระดับชาติ จีนได้สร้างความเป็นผู้นำในเทคโนโลยีและห่วงโซ่อุปทานพลังงานสะอาดอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่โซลาร์ แบตเตอรี่ ยานยนต์ไฟฟ้า ไปจนถึงกรีนไฮโดรเจน กำลังการผลิตที่ล้นตลาดและอุปสงค์ภายในประเทศที่อ่อนตัวลง ทำให้การส่งออกสินค้าและเทคโนโลยีพลังงานสะอาดกลายเป็นทั้งความจำเป็นทางเศรษฐกิจและเครื่องมือเสริมอิทธิพลทางภูมิรัฐศาสตร์

ในทางตรงกันข้าม สหรัฐอเมริกากำลังเดินหน้าในทิศทางที่แตกต่างออกไป โดยให้ความสำคัญกับการส่งออกพลังงานฟอสซิลมากขึ้น ท่ามกลางบริบทที่ความสัมพันธ์ทางการค้าเผชิญความไม่แน่นอนจากมาตรการภาษีและนโยบายการค้าที่เปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่อง แนวทางดังกล่าวเพิ่มความซับซ้อนให้กับตลาดพลังงานโลก และอาจส่งผลต่อการตัดสินใจของประเทศเศรษฐกิจเกิดใหม่ในการเลือกระหว่างพลังงานฟอสซิลกับเทคโนโลยีพลังงานสะอาด

ขณะเดียวกัน สหรัฐกำลังปรับบทบาทของรัฐในภาคอุตสาหกรรมอย่างมีนัยสำคัญ โดยหันมาใช้นโยบายเชิงแทรกแซงมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการเข้าถือหุ้น การกำหนดราคาขั้นต่ำสำหรับแร่ธาตุสำคัญ และการสนับสนุนเทคโนโลยีเฉพาะด้าน เช่น พลังงานนิวเคลียร์และพลังงานความร้อนใต้พิภพขั้นสูง แนวทางนี้ถือเป็นการเปลี่ยนจากโมเดลดั้งเดิมที่รัฐสนับสนุนเพียงนวัตกรรมระยะเริ่มต้น และปล่อยให้ตลาดเป็นผู้คัดเลือกผู้ชนะ

การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวส่งสัญญาณที่ชัดเจนต่อภาคเอกชนว่ารัฐบาลให้ความสำคัญกับภาคส่วนและเทคโนโลยีใด แต่ในขณะเดียวกัน ก็สร้างคำถามใหม่เกี่ยวกับการแข่งขันในตลาดและเงื่อนไขของการได้รับการสนับสนุนจากภาครัฐ

ในมิติการทูตด้านสภาพภูมิอากาศ จีนยังคงวางตัวเป็นผู้มีบทบาทเชิงรุกในเวทีระหว่างประเทศ สานต่อบทบาทตั้งแต่ความตกลงปารีส และเพิ่งประกาศเป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกชุดใหม่ ตรงข้ามกับสหรัฐที่เลือกมีส่วนร่วมแบบจำกัด โดยไม่เข้าร่วมการประชุม COP30 และแสดงท่าทีคัดค้านความพยายามพหุภาคีบางประเด็น เช่น การกำหนดราคาการปล่อยก๊าซในภาคการขนส่งทางเรือขององค์การทางทะเลระหว่างประเทศ

ความแตกต่างเชิงยุทธศาสตร์ดังกล่าวกำลังเปิดพื้นที่ให้จีนขยายอิทธิพลในระบบพลังงานและการกำหนดทิศทางการเปลี่ยนผ่านสู่พลังงานสะอาดของโลก ท่ามกลางบริบทที่ห่วงโซ่อุปทานพลังงานสะอาดของจีนมีบทบาทครอบคลุมมากขึ้น ขณะเดียวกัน มาตรการควบคุมการส่งออกแร่หายากก็สะท้อนความเปราะบางของห่วงโซ่อุปทานโลกที่ยังคงเป็นประเด็นท้าทายในระยะต่อไป

อ้างอิงข้อมูล

• S&P Global