'อัฟกานิสถาน' ประเทศที่เผชิญแผ่นดินไหวถี่-รุนแรงที่สุดในเอเชียใต้

แผ่นดินไหวขนาด 6.3 ที่เกิดใกล้เมืองมาซาร์–อี ชารีฟ คร่าชีวิตผู้คนอย่างน้อย 7 ราย และบาดเจ็บราว 150 คน สะท้อนความเปราะบางของอัฟกานิสถานที่ตั้งอยู่บนรอยต่อของแผ่นเปลือกโลกหลายแผ่น ทำให้เกิดแรงสั่นสะเทือนบ่อยครั้ง เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นเพียงไม่กี่เดือนหลังจากแผ่นดินไหวและอาฟเตอร์ช็อกรุนแรงเมื่อเดือนสิงหาคมที่คร่าชีวิตผู้คนกว่า 2,200 ราย

ทำไมอัฟกานิสถานจึงเกิดแผ่นดินไหวบ่อย climate center โดยฐานเศรษฐกิจ จะอธิบายถึงสาเหตุที่ประเทศซึ่งผ่านสงครามยาวนานในเอเชียใต้แห่งนี้เผชิญกับแรงสั่นสะเทือนบ่อยครั้ง และแนวทางที่จะช่วยลดผลกระทบได้

แผ่นดินไหวเกิดขึ้นบ่อยในอัฟกานิสถานหรือไม่

อัฟกานิสถานซึ่งถูกโอบล้อมด้วยเทือกเขาสูงชัน เป็นประเทศที่เผชิญภัยธรรมชาตินานาชนิด แต่แผ่นดินไหวคือ ภัยที่คร่าชีวิตผู้คนมากที่สุด โดยเฉลี่ยมีผู้เสียชีวิตปีละประมาณ 560 คน และสร้างความเสียหายทางเศรษฐกิจราว 80 ล้านดอลลาร์ต่อปี

จากการศึกษา พบว่า ตั้งแต่ปี 1990 เป็นต้นมา อัฟกานิสถานเผชิญแผ่นดินไหวที่มีความรุนแรงเกินระดับ 5.0 ขึ้นไปแล้วอย่างน้อย 355 ครั้ง

เหตุใดอัฟกานิสถานจึงมีแนวโน้มเกิดแรงสั่นสะเทือนสูง

อัฟกานิสถานตั้งอยู่บริเวณขอบของแผ่นเปลือกโลกยูเรเซีย ซึ่งมีรอยต่อกับแผ่นอินเดีย พื้นที่ที่แผ่นทั้งสองอาจเคลื่อนเข้าหากันหรือเฉียดผ่านกัน และยังได้รับอิทธิพลจากแผ่นอาระเบียทางตอนใต้ ทำให้กลายเป็นหนึ่งในภูมิภาคที่มีกิจกรรมทางธรณีวิทยาเคลื่อนไหวมากที่สุดในโลก

การเคลื่อนที่ขึ้นทางเหนือของแผ่นอินเดียและแรงดันชนกับแผ่นยูเรเซีย เป็นสาเหตุหลักของการเกิดแผ่นดินไหวจำนวนมากในอัฟกานิสถาน

พื้นที่ใดมีความเสี่ยงมากที่สุด

พื้นที่ทางตะวันออกและตะวันออกเฉียงเหนือของอัฟกานิสถาน โดยเฉพาะบริเวณชายแดนติดอุซเบกิสถาน ทาจิกิสถาน และปากีสถาน เป็นเขตที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดแผ่นดินไหว

รอยเตอร์ รายงานตามการศึกษาที่เผยแพร่ว่า กรุงคาบูล เมืองหลวงที่มีประชากรหนาแน่น ก็จัดเป็นพื้นที่ที่มีมูลค่าความเสียหายเฉลี่ยสูงสุดจากแผ่นดินไหว โดยอยู่ที่ประมาณ 17 ล้านดอลลาร์ต่อปี

นอกจากนี้ แผ่นดินไหวยังเป็นอันตรายอย่างยิ่งในพื้นที่ภูเขาของอัฟกานิสถาน เพราะอาจก่อให้เกิดดินถล่ม ซึ่งยิ่งเพิ่มความสูญเสียต่อชีวิตและทรัพย์สิน

แผ่นดินไหวครั้งเลวร้ายที่สุดของอัฟกานิสถานคือเหตุการณ์ใด

อัฟกานิสถานบันทึกเหตุแผ่นดินไหวที่สร้างความเสียหายไว้ประมาณ 100 ครั้งตั้งแต่ปี 1900 เป็นต้นมา

หนึ่งในเหตุการณ์ที่เลวร้ายที่สุดในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา คือแผ่นดินไหวขนาด 6.0 ในปี 2022 ที่คร่าชีวิตผู้คน 1,000 ราย และในปี 2023 เกิดแผ่นดินไหวหลายครั้งภายในเดือนเดียวกัน ซึ่งรวมแล้วมีผู้เสียชีวิตอีก 1,000 ราย พร้อมทำลายหมู่บ้านทั้งหมู่บ้าน

แผ่นดินไหวขนาด 7.5 ที่เกิดในปี 2015 ถือเป็นหนึ่งในเหตุการณ์ใหญ่ที่สุด คร่าชีวิตผู้คน 399 ราย ในอัฟกานิสถาน ปากีสถาน และอินเดีย

เหตุการณ์ที่สร้างความเสียหายสูงสุดเกิดขึ้นในปี 1998 เมื่อเกิดแผ่นดินไหวสองครั้งภายในช่วงเวลาเพียงสามเดือน ครั้งแรกมีผู้เสียชีวิต 2,300 ราย และครั้งที่สอง 4,700 ราย

ประเทศจะเสริมความยืดหยุ่นได้อย่างไร

ผลการศึกษาชี้ว่า อาคารใหม่ควรออกแบบให้ต้านแรงแผ่นดินไหว และอาคารเดิมควรได้รับการเสริมโครงสร้าง (retrofit) เพื่อลดโอกาสการถล่มลง

นอกจากนี้ ยังเสนอให้พัฒนาระบบติดตามและเตือนภัยล่วงหน้าเพื่อส่งสัญญาณเตือนได้ทันท่วงที และควรทำแผนที่แนวรอยเลื่อนโดยใช้เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศและการสำรวจระยะไกล เพื่อให้สามารถย้ายประชาชนออกจากพื้นที่เสี่ยงภัยได้อย่างเหมาะสม