วิธีที่บริษัทญี่ปุ่นปรับตัวสู้คลื่นความร้อน ปกป้องแรงงาน-ธุรกิจ

คลื่นความร้อน เกิดบ่อยและรุนแรงขึ้นทั่วโลก บริษัทต่าง ๆ เผชิญแรงกดดันมากขึ้นในการคุ้มครองสุขภาพและความปลอดภัยของแรงงาน ขณะเดียวกันต้องรักษาผลิตภาพการทำงาน

เดือนกรกฎาคม 2025 เป็นเดือนที่ร้อนที่สุดเป็นอันดับสาม รองจากปี 2023 และ 2024 ตามรายงานของ องค์การอุตุนิยมวิทยาโลก (WMO) ในยุโรปตอนใต้ อุณหภูมิเกิน 40 องศา ทำให้มีผู้เสียชีวิตจำนวนมาก ขณะที่เกาหลีใต้มีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 16 รายจากสาเหตุที่เกี่ยวข้องกับความร้อน

ธนาคารโลกประเมินว่า ความร้อนสุดขั้วอาจทำให้จีดีพีประจำปีของเมืองที่ได้รับผลกระทบลดลงร้อยละ 2.5 ภายในปี 2050

ในญี่ปุ่น เมืองอิเซซากิ จังหวัดกุนมะ ห่างจากโตเกียวราว 100 กิโลเมตรทางทิศเหนือ บันทึกอุณหภูมิสูงสุดตลอดกาลที่ 41.8 องงศา

ขณะที่ฮอกไกโด ซึ่งตามปกติเป็นที่หลบอากาศร้อนในฤดูร้อน มีอุณหภูมิพุ่งเข้าใกล้ 40 องศา ความร้อนในญี่ปุ่นคาดว่าจะยืดเยื้อเกินเดือนกันยายนไปจนถึงเดือนตุลาคม ซึ่งตามปกติอากาศจะเริ่มเย็นลง

ความร้อน ความท้าทายใหญ่ในสถานที่ทำงาน

ความร้อนสุดขั้วสร้างความท้าทายอย่างมากต่อสถานที่ทำงาน ในอุตสาหกรรมที่ต้องทำงานกลางแจ้ง เช่น เกษตรกรรมและก่อสร้าง การคุ้มครองสุขภาพแรงงานเป็นกุญแจสำคัญต่อทั้งความเป็นอยู่ที่ดีและผลิตภาพ

ปีที่แล้ว ญี่ปุ่นมีผู้ป่วยลมแดดในสถานที่ทำงานสูงสุดเป็นประวัติการณ์ 1,257 ราย โดยมีผู้เสียชีวิตเกิน 30 รายต่อเนื่องเป็นปีที่สาม หลายกรณีเกี่ยวข้องกับการพลาดสัญญาณเตือนและการตอบสนองล่าช้า

เพื่อตอบสนอง ญี่ปุ่นได้แก้ข้อบังคับว่าด้วยความปลอดภัยและอาชีวอนามัยอุตสาหกรรม เมื่อวันที่ 1 มิถุนายน 2025 โดยกำหนดมาตรการป้องกันลมแดดเมื่อพนักงานทำงานเป็นเวลานานในสภาพแวดล้อมที่อุณหภูมิสูงกว่า 31 องศา หรือมีค่า WBGT (Wet Bulb Globe Temperature) ตั้งแต่ 28 องศา ขึ้นไป หากไม่ปฏิบัติตาม นายจ้างอาจถูกลงโทษ

ผู้กำหนดนโยบายและนายจ้างในญี่ปุ่นกำลังดำเนินมาตรการรับมือความร้อนเพื่อคุ้มครองสุขภาพแรงงานควบคู่ไปกับการดำเนินธุรกิจ เพื่อสนับสนุนการบังคับใช้ กระทรวงสาธารณสุข แรงงาน และสวัสดิการ ได้ออกแนวทาง “การเสริมสร้างมาตรการป้องกันลมแดดในสถานที่ทำงาน” ซึ่งลงรายละเอียดการจัดการสภาพแวดล้อมการทำงาน การติดตามสุขภาพแรงงาน การให้ความรู้ และการตอบสนองอย่างรวดเร็วต่อสัญญาณเริ่มต้นของลมแดด

ปรับสภาพแวดล้อมการทำงาน-ใช้เทคโนโลยีเพื่อต่อสู้กับความร้อน

CrossWork ซึ่งเป็นแพลตฟอร์มจัดหางานสำหรับงานนอกออฟฟิศ ระบุว่า ในฤดูร้อน 2025 มีบริษัทญี่ปุ่นมากกว่า 300 แห่งที่นำมาตรการรับมือความร้อนมาใช้

มาตรการเหล่านี้รวมถึงการจัดเครื่องดื่มฟรี เสื้อ/แจ็กเก็ตระบายความเย็น ตลอดจนการสนับสนุนทางการเงินระหว่างช่วงที่เกิดความร้อนสุดขั้ว โดยได้รับการสนับสนุนจากเงินอุดหนุนของรัฐบาลและท้องถิ่น ช่วยคุ้มครองสุขภาพแรงงานควบคู่กับการรักษาผลิตภาพ

อุปกรณ์สวมใส่เพื่อติดตามสุขภาพเริ่มแพร่หลายในกลุ่มแรงงานกลางแจ้งและแรงงานโรงงานที่มีอุณหภูมิสูง อุปกรณ์เหล่านี้ติดตามอุณหภูมิร่างกายและอัตราการเต้นหัวใจแบบเรียลไทม์ และส่งสัญญาณเตือนเมื่อความเสี่ยงจากความร้อนเพิ่มขึ้น ช่วยป้องกันลมแดด ได้แก่

อุปกรณ์ชนิดข้อมือ เช่น Canaria Plus ของ Biodata Bank, Work Mate ของ Ubitec และ hamon band S ของ Mitsufuji ติดตามสัญญาณชีพ ตรวจพบอาการระยะแรก รวมทั้งมีฟังก์ชันตรวจจับการล้มและโทรฉุกเฉิน

อุปกรณ์สำหรับหมวกนิรภัยและเสื้อผ้า เช่น Me-mamo ของ Starlite และ hamon ของ Mitsufuji มีตัวเลือกที่ปรับให้เหมาะกับสภาพการทำงานแตกต่างกัน

การวิเคราะห์ใบหน้า  POLA Chemical Industries ผู้ผลิตเครื่องสำอาง พัฒนา “Kaokara” แท็บเล็ตที่ใช้เอไอประเมินความเสี่ยงลมแดดจากการวิเคราะห์สีหน้า เหงื่อ และภาวะหน้าแดง

บางองค์กรปรับปรุงสภาพแวดล้อมการทำงานด้วยมาตรการระดับอาคารขนาดใหญ่ เช่น Obayashi Corporation บริษัทก่อสร้างญี่ปุ่นรายใหญ่ เปิดตัว “โครงการ “Ryojin” ที่ใช้ระบบท่อลมของอาคารที่สร้างเสร็จแล้วมาติดตั้งระบบทำความเย็นชั่วคราวระหว่างการก่อสร้าง

นอกจากนี้ยังติดตั้งระบบพ่นละอองไอน้ำเพื่อทำความเย็น และ “Shirokuma House (บ้านหมีขาว)” ห้องทำความเย็นแบบตู้คอนเทนเนอร์ที่ตั้งค่าอุณหภูมิไว้ที่ -5 องศา พื่อช่วยให้แรงงานลดอุณหภูมิร่างกายได้อย่างรวดเร็วในพื้นที่ก่อสร้าง

การจัดรูปแบบการทำงานที่ยืดหยุ่น

ปัจจุบันมีบริษัทจำนวนมากขึ้นที่แนะนำให้ทำงานทางไกลในวันที่อุณหภูมิสูงเกิน 35 องศา ในเขตมหานครโตเกียวซึ่งมีเวลาเดินทางเฉลี่ยต่อวันเกิน 90 นาที ความร้อนสุดขั้วเพิ่มความเสี่ยงลมแดดระหว่างการเดินทางอย่างมีนัยสำคัญ

บางบริษัทด้านไอที เอเจนซี่โฆษณา และบริษัทต่างชาติ สนับสนุนการทำงานจากบ้าน หากการพยากรณ์อากาศเวลา 18.00 น. ของวันก่อนหน้าคาดว่าอุณหภูมิจะสูงถึง 35 องศาหรือมากกว่า

แม้มาตรการนี้จำกัดเฉพาะงานที่เหมาะกับการทำงานทางไกล แต่มีรายงานว่าบริษัทไอทีแห่งหนึ่งไม่พบการสูญเสียผลิตภาพระหว่างการทำงานทางไกลเพราะเหตุความร้อนเป็นเวลา 5 วันในเดือนกรกฎาคม  2025 ผู้บริหารเน้นว่าการปกป้องสุขภาพพนักงานท้ายที่สุดช่วยเพิ่มผลิตภาพ ขณะที่พนักงานชื่นชมที่สามารถทำงานได้โดยกังวลเรื่องความร้อนน้อยลง