กกต. แจงเลือกตั้งล่วงหน้าเลือกได้แค่ ส.ส. แต่ประชามติต้องไปวันที่ 8 ก.พ. วันเดียวเท่านั้น

26 ธันวาคม 2568 นายแสวง บุญมี เลขาธิการ คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) โพสต์ข้อความอธิบายเกี่ยวกับสิ่งต้องรู้การเลือกตั้งส.ส.วันเดียวกับออกเสียงประชามติ การเลือกลงคะแนนและออกเสียง(ลงคะแนนล่วงหน้า/ออกเสียงนอกเขตจังหวัด)แบบใหนจึงจะเหมาะสมกับผู้ใช้สิทธิเลือกตั้ง

นายแสวง ระบุว่า รูปแบบการลงคะแนน ส.ส. ลงคะแนนในวันเลือกตั้ง คือ วันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2569 รูปแบบนี้ไม่ต้องลงทะเบียนอะไร นับวันรอเตรียมตัวเตรียมใจให้พร้อมไปเลือกตั้งในวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2569 ได้เลย

ส่วนลงคะแนนล่วงหน้า ณ ที่เลือกตั้งกลาง รูปแบบนี้จำแนกเป็น 2 รูปแบบ ดังนี้ ลงทะเบียนล่วงหน้านอกเขต รูปแบบนี้คือ ผู้มีสิทธิเลือกตั้งทั่วไป มีเหตุที่ไม่อาจจะไปลงคะแนนในวันเลือกตั้ง หากลงทะเบียนไว้จะต้องไปเลือกตั้งในวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2569 ณ ที่เลือกตั้งกลาง นอกเขตเลือกตั้ง ตามที่ได้จัดไว้ตามจังหวัดต่างๆ ทุกจังหวัด

ส่วนลงทะเบียนล่วงหน้าในเขต รูปแบบนี้ เฉพาะผู้มีสิทธิเลือกตั้งที่เป็นเจ้าหน้าที่ที่มีคำสั่งให้ปฏิบัติงานในวันเลือกตั้งซึ่งไม่สามารถไปเลือกตั้งตามบัญชีผู้มีสิทธิในหน่วยของตนได้ในวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2569 อาทิ คณะกรรมการประจำหน่วยเลือกตั้ง (กปน) หรือ เจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยประจำหน่วยเลือกตั้ง (รปภ) เป็นต้น

หากลงทะเบียนไว้จะต้องไปลงคะแนนล่วงหน้าในวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2569 ณ ที่เลือกตั้งกลางในเขตเลือกตั้งที่ได้จัดไว้ สรุปว่า การเลือกส.ส มีวันลงคะแนน 2 วัน คือ วันลงคะแนนล่วงหน้า ในวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2569 (ต้องลงทะเบียน) และวันลงคะแนนในวันเลือกตั้ง ในวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2569 (ไม่ต้องลงทะเบียน) ทั้งนี้ วันลงคะแนนกับวันเลือกตั้งตามกฎหมายเป็นคนละความหมายกัน

สำหรับรูปแบบการออกเสียงประชามติ ออกเสียงประชามติใน วันออกเสียง (กรณีเป็นวันเดียวกับวันเลือกตั้ง ส.ส.) คือวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2569 ผู้มีสิทธิออกเสียงไม่ต้องลงทะเบียนแต่อย่างใด นับวันรอวันออกเสียงได้เลย

ส่วนออกเสียงประชามติในวันออกเสียงนอกเขตจังหวัด ผู้ออกเสียงไม่ได้อยู่ในจังหวัดที่มีชื่อในบัญผู้มีสิทธิออกเสียง ประสงค์จะออกเสียงในจังหวัดที่ตนสะดวกสามารถลงทะเบียนออกเสียงนอกเขตจังหวัดได้ แต่ไม่ใช่เป็นการออกเสียงล่วงหน้า หมายความว่าต้องไปออกเสียงในวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2569 ณ ที่เลือกตั้งกลางในจังหวัดที่ลงทะเบียน (จะขอกล่าวเฉพาะที่เป็นประเด็นหลักๆเท่านั้น เพราะยังมีการออกเสียงในเขตจังหวัดได้ ที่ย้ายมาอยู่เขตเลือกตั้งใหม่ไม่ครบ 90 วัน)

สรุปการออกเสียงประชามติ ไม่มีการออกเสียงล่วงหน้า เหมือนเลือก ส.ส. ผู้มีสิทธิออกเสียงต้องไปออกเสียงในวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2569 เท่านั้น

ผลของการลงทะเบียนหรือไม่ลงทะเบียนกรณีไม่มีการลงทะเบียนเลยทั้ง 2 ประเภท ผู้มีสิทธิทั้ง 2 ประเภทต้องไปที่หน่วยเลือกตั้งเดียวกันในวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 69 จะได้รับบัตร 3 ใบ คือ บัตรแบบบัญชีรายชื่อ บัตรแบบแบ่งเขต และบัตรออกเสียงประชามติ กรณีลงทะเบียน เฉพาะเลือก ส.ส. ต้องไปเลือกตั้ง ส.ส. ณ ที่เลือกตั้งกลาง ในวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 69 ที่ได้ลงทะเบียนไว้ และจะได้รับบัตร 2ใบ คือ แบบบัญชีรายชื่อ และแบบแบ่งเขต ส่วนการออกเสียงประชามติ ต้องไปหน่วยเลือกตั้งที่ตนเองมีรายชื่อ ในวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2569 จะได้รับบัตรเพียง 1ใบ คือ ใบออกเสียงประชามติ

กรณีลงทะเบียน เฉพาะประชามติ ต้องไปออกเสียงในวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2569 วันเดียวทั้ง 2 ประเภท ณ กล่าวคือ การลงคะแนน ส.ส. ต้องไปลงคะแนนที่หน่วยตามบัญชีที่ตนเองมีสิทธิ รับบัตร 2 ใบ ส่วนออกเสียงประชามติ ต้องไปออกเสียง ณ ที่เลือกตั้งกลางนอกเขตจังหวัดที่ลงทะเบียนไว้รับบัตร 1 ใบ กรณีลงทะเบียนทั้ง ส.ส. และประชามติ การเลือก ส.ส. ต้องไปลงคะแนน ล่วงหน้า ตามที่ลงทะเบียนไว้ในวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2569 ส่วนการออกเสียงประชามติต้องไปออกเสียงในวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2569 ตามที่ลงทะเบียนไว้

สำหรับการยกเลิกการลงทะเบียน ผู้ที่ลงทะเบียนเฉพาะ ส.ส. มีสิทธิยกเลิกการลงทะเบียนโดยยื่นคำขอยกเลิกหรือเปลี่ยนแปลงต่อนายทะเบียนอำเภอหรือนายทะเบียนท้องถิ่นหรือผู้ได้รับมอบหมายจากคณะกรรมการ และต้องดำเนินการก่อนวันเลือกตั้งไม่น้อยกว่า 30 วัน วันลงทะเบียน และวันยกเลิกเเปลี่ยนแปลง สำหรับ ส.ส. ลงทะเบียนวันที่ 20 ธันวาคม 2568 ถึงวันที่ 5 มกราคม 2569

สำหรับประชามติ ลงทะเบียนวันที่ 3-5 มกราคม 2569 (ตามแผนการออกเสียงประชามติ กรณีนายกรัฐมนตรีปะกาศวันออกเสียงประชามติเป็นวันเดียวกับวันเลือกตั้ง ส.ส.) สามารถยกเลิกหรือเปลี่ยนแปลงการลงทะเบียน ส.ส. ในช่วงเดียวกับการเปิดลงทะเบียน ส.ส.ระหว่างวันที่ 20 ธันวาคม 2568 ถึง 5 มกราคม 2569

“กฎหมายออกมาได้ซับซ้อนมาก ในทางปฏิบัติจะเรียกว่าออกมาเพื่ออำนวยความสะดวกให้ประชาชนก็กระดากปาก มันออกแนวเพิ่มภาระมากกว่า เพราะมันปฏิบัติได้ยากอยู่ กฎหมายที่ออกมาให้ชาวบ้านปฎิบัติถ้าเป็นแบบง่ายๆ ปฏิบัติได้ก็จะดีมาก ไม่ขอกล่าวถึงการลงทะเบียนนอกราชอาณาจักร เพราะมีลักษณะเป็นการเฉพาะ”นายแสวง ระบุ