“วันธรรมศาสตร์” ตรงกับวันที่ 10 ธันวาคมของทุกปี กำหนดขึ้นเพื่อรำลึกถึงการก่อตั้งมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง ซึ่งถือเป็นจุดเปลี่ยนครั้งสำคัญ และเป็นรากฐานในการสร้างบัณฑิตขึ้นมารองรับระบอบประชาธิปไตยในสังคมไทย
เดิมทีจะกำหนดให้วันที่ 11 ตุลาคม เป็น “วันธรรมศาสตร์สามัคคี” เนื่องจากเหล่านักศึกษาได้ทำการเดินขบวนเพื่อทวงคืนมหาวิทยาลัยจากทหาร หลังเกิดเหตุการณ์กบฏแมนฮัตตัน ต่อมาจึงได้เปลี่ยนเป็นวันที่ 5 พฤศจิกายน พร้อมขยายความให้เป็นวันคืนสู่เหย้า (Home Coming) และเริ่มใช้วันที่ 10 ธันวาคม เป็น "วันธรรมศาสตร์" ในฐานะวันคืนสู่เหย้าของชาวเหลืองแดงแทน ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2504 เป็นต้นมา
ที่มาของ “ลูกแม่โดม”
ตึกโดม เป็นอาคารหลังแรกของมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง ออกแบบโดย จิตรเสน (หมิว) อภัยวงศ์ ตามคำแนะนำของบุคคลสำคัญของมหาวิทยาลัย เป็นการปรับปรุงจากตึกเก่า 4 หลังของกองพันทหารราบที่ 4 และเชื่อมต่อแต่ละตึกเข้าเป็นอาคารหลังเดียวกัน ส่วนกลางของตึกได้สร้างอาคาร 3 ชั้นขึ้นเพิ่มเติม โดยมี “โดม” เป็นสัญลักษณ์ตรงกลาง และได้มีการอธิบายรูปแบบของโดมในภายหลังว่า นำรูปแบบมาจากดินสอแปดเหลี่ยมที่เหลาปลายจนแหลม เพื่อแสดงถึงภูมิปัญญาที่สูงส่งของการจัดการศึกษา ตามแนวคิดของศาสตราจารย์ ดร. ปรีดี พนมยงค์
ภายในอาคารโดม หากเดินจากบันไดกลางขึ้นไปบนชั้น 2 ห้องแรกจะเป็นห้องทำงานของศาสตราจารย์ ดร. ปรีดี พนมยงค์ บุคคลสำคัญของมหาวิทยาลัย ซึ่งในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ใช้เป็นศูนย์บัญชาการขบวนการเสรีไทย โดยมีนายปรีดี พนมยงค์ เป็นผู้นำ เป็นการทำงานร่วมกับคณะเสรีไทยสายอังกฤษ และสายสหรัฐอเมริกา
ตึกโดม จึงกลายเป็นสัญลักษณ์สำคัญของมหาวิทยาลัย นักศึกษาธรรมศาสตร์จึงนิยมเรียกตัวเองว่า “ลูกแม่โดม” ตลอดมา นอกจากนี้ หนึ่งในลูกแม่โดมชื่อว่า เปลื้อง วรรณศรี ยังได้ประพันธ์บทกวี “โดม…ผู้พิทักษ์ธรรม” ไว้ในปี พ.ศ. 2495 อันมีความตอนหนึ่งกล่าวว่า “ถ้าขาดโดม...เจ้าพระยา...ท่าพระจันทร์ ก็ขาดสัญลักษณ์พิทักษ์ธรรม”
“สมธ” เชิญชวนลูกแม่โดมคืนสู่เหย้า “วันธรรมศาสตร์ 10 ธันวาคม 2566”
ในปีนี้ สมาคมธรรมศาสตร์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ ได้เชิญชวนลูกแม่โดมทุกรุ่น ร่วมงานวันธรรมศาสตร์ 10 ธันวาคม 2566 ณ สมาคมธรรมศาสตร์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ ซอยงามดูพลี ถนนพระราม 4 สาทร กทม โดยมีกำหนดการ ดังนี้
ภาคเช้า
ภาคบ่าย
โดย นายพิชัย ชุณหวชิร ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี และ นางศุภจี สุธรรมพันธุ๋ ประธานเจ้าหน้าที่บริหารกลุ่มบริษัท ดุสิตธานี จำกัด (มหาชน) โดยมี ศ.ดร.ศุภสวัสดิ์ ชัชวาลย์ รองอธิการบดีฝ่ายบริหารทรัพยากรมนุษย์ มธ. เป็นผู้ดำเนินรายการ
ภาคค่ำ
ช่วงงานเลี้ยงจะมีการร้องเพลง โดยหมู่สถาบัน ร่วมกับสมาคมและชมรมธรรมศาสตร์ทั่วประเทศ พร้อมรับชมโชว์พิเศษจากนักร้องรับเชิญ อีกทั้งยังมีการจับสลากรางวัล และมีบูทสินค้าของชาวธรรมศาสตร์มาจัดจำหน่ายในราคาย่อมเยาว์
วันธรรมศาสตร์ 10 ธันวาคม 2566 เป็นอีกหนึ่งวันสำคัญที่ลูกแม่โดมทุกคนเฝ้ารอ เพราะนอกจากจะได้รำลึกถึงการก่อตั้งมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง หรือ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ที่เรารู้จักกันในปัจจุบันแล้ว ยังถือเป็นการได้คืนสู่เหย้า พบปะ สังสรรค์กันฉันท์รุ่นพี่รุ่นน้องร่วมสถาบัน รวมถึงยังได้สานสัมพันธไมตรีที่ดีต่อกันอีกด้วย
ขอบคุณที่มา : สมาคมธรรมศาสตร์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ , มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์