สาธารณสุข เตรียมชง ครม. พิจารณา 'คดีอุ้มบุญ' เป็นคดีพิเศษ

5 สิงหาคม 2568 ทันตแพทย์อาคม ประดิษฐสุวรรณ รองอธิบดีกรมส่งเสริมบริการสุขภาพ (สบส.) เปิดเผยว่า ในประเทศไทยที่มีกฎหมายพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็กที่เกิดโดยอาศัยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์ พ.ศ. 2558 ควบคุมกำกับ หากผู้ใดกระทำการตั้งครรภ์แทน หรือ ที่เราเรียกกันว่าการ "อุ้มบุญ" โดยไม่ได้รับอนุญาตก็จะเข้าข่ายคดีความผิดทางอาญาซึ่งการกระทำผิดในลักษณะดังกล่าวมักมีผู้เกี่ยวข้องในหลายระดับทั้งนายหน้า บุคลากรทางการแพทย์ หญิงที่รับจ้างอุ้มบุญ ฯลฯ และมักจะมีลักษณะเป็นการกระทำความผิดข้ามชาติ

กรม สบส. จึงหารือร่วมกับ DSI ในการผลักดันให้การกระทำผิดที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์ เป็นคดีความผิดทางอาญาซึ่งมีลักษณะเป็นคดีพิเศษโดยบรรจุพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็กที่เกิดโดยอาศัยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์ พ.ศ. 2558 ไว้ในบัญชีท้ายพระราชบัญญัติสอบสวนคดีพิเศษ พ.ศ. 2547 เนื่องด้วยคดีอาญาอื่นที่ไม่ได้ระบุในท้ายพระราชบัญญัติฯ ต้องส่งเรื่องเข้าคณะกรรมการคดีพิเศษ (กคพ.) พิจารณาเพื่อเป็นคดีพิเศษซึ่งคณะกรรมการดังกล่าวเป็นผู้ทรงคุณวุฒิและมีภารกิจที่เร่งด่วนทำให้มีการจัดประชุมไม่บ่อยครั้งจึงอาจเกิดความล่าช้า

ดังนั้น เพื่อให้การดำเนินการทางคดีเป็นไปอย่างรวดเร็ว มีประสิทธิภาพ และสัมฤทธิ์ผล กรม สบส.จะดำเนินการผลักดันเรื่องอุ้มบุญเข้าสู่คณะรัฐมนตรี โดยเสนอให้ DSI เป็นหน่วยงานหลักในการรับผิดชอบคดีและส่งร่างพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็กที่เกิดโดยอาศัยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์ (ที่แก้ไขเพิ่มเติม) ซึ่งอาจจะพิจารณาให้มีการเพิ่มโทษแก่บุคลากรทางการแพทย์ ปรับลดโทษให้แม่อุ้มบุญซึ่งเป็นพยาน เพิ่มโทษให้นายหน้า ผู้ว่าจ้างแทน และให้การกระทำผิดโดยอาศัยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์มีมูลฐานความผิดฐานฟอกเงิน ฯลฯ แก่ DSI พิจารณาว่าต้องการเพิ่มเติมประเด็นใดหรือไม่ ต่อไป

ด้านนายสาโรจน์ ยอดประดิษฐ์ ผู้อำนวยการกองกฎหมาย กล่าวว่า ในระยะเวลาที่ผ่านมากรม สบส. ผลักดันเรื่องการจัดการเรื่องร้องเรียนให้แก้ไขปัญหาการลักลอบอุ้มบุญอย่างต่อเนื่องแต่ด้วยการสอบสวนมีความซับซ้อนเพราะมีชาวต่างชาติเข้ามาเกี่ยวข้อง ในลักษณะการกระทำผิดข้ามชาติ

กรม สบส. เล็งเห็นว่าด้วยศักยภาพของ DSI เป็นประโยชน์ต่อการทำคดีให้บรรลุผลแต่เนื่องจากปัจจุบันเรื่องร้องเรียนที่ส่งไปยัง DSI ไม่ได้ถูกรับเป็นคดีพิเศษทั้งหมดการกำหนดไว้ในบัญชีท้ายพระราชบัญญัติสอบสวนคดีพิเศษ พ.ศ. 2547 จะทำให้เรื่องร้องเรียนคดีอุ้มบุญเป็นคดีพิเศษจะเป็นประโยชน์ในการแก้ไขปัญหาที่จะส่งผลกระทบต่อประเทศไทยในอนาคตได้อย่างครอบคลุม