รศ.สพ.ญ.ดร.นันทริกา ชันซื่อ : พลังแห่งการรักษา เกิดขึ้นได้ด้วย “พลังใจ”

“ถ้าเรามัวแต่กลัวหกล้มแล้วไม่กล้าเดิน เราก็จะไม่มีวันไปไหนได้เลย” คำพูดจากผู้หญิงที่อยู่หน้าชั้นเรียนสอนนิสิต-นักศึกษา มาหลายต่อหลายรุ่น ผู้หญิงที่พร้อมอยู่ในน้ำหลายชั่วโมงเพื่อช่วยสัตว์น้ำให้มีลมหายใจ ผู้หญิงกล้าลุกขึ้นมาตั้งคำถามถึงความปลอดภัยด้านอาหารในสังคม ผู้หญิงที่สร้างความร่วมมือและรอยยิ้มจากชุมชนทุกครั้งที่เธอลงพื้นที่ และก็เป็นผู้หญิงคนเดียวกับคนที่ควงปืนอย่างคล่องแคล่วในฐานะอาจารย์ฝึกการยิงปืน IPSC กีฬาที่ตื่นเต้นและถือว่าเป็นสุดยอดของศาสตร์การยิงปืน อดีตมือวางอันดับต้นๆ ของโลก เธอคือ รศ.สพญ. ดร.นันทริกา ชันซื่อ หรือ คุณหมอหนิ่ง ของชาวศูนย์วิจัยโรคสัตว์น้ำ ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

[caption id="attachment_63203" align="aligncenter" width="336"] รศ.สพ.ญ.ดร.นันทริกา ชันซื่อ[/caption]

การเติบโตมาจากคำสอนของคุณพ่อ (รศ.นสพ.ดร.รท.ประสิทธิ์ โพธิปักษ์ อดีตคณบดีคณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย) ที่บอกเสมอว่า “ชีวิตไม่ว่าจะเล็กหรือใหญ่ก็คือหนึ่งชีวิตเช่นเดียวกัน” การตระหนักในคุณค่าของชีวิต ที่มาพร้อมกับความกล้าในการเดินบนทางเลือกใหม่ๆ และความเชื่อเรื่องการทำงานและกิจกรรมด้วยความสุข ทำให้ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยโรคสัตว์น้ำคนนี้นำหลักคิดผสานเป็นหลักการสร้างการทำงานแบบ MBH (Management Business by Happiness) เพื่อสร้างสังคมที่มีความสุขในการทำงาน พร้อมคิดค้นและพัฒนาศาสตร์ด้านสัตว์น้ำให้ตอบโจทย์การเปลี่ยนแปลงของสังคมได้อย่างทันท่วงที

“แม้งานที่ทำจะเป็นงานด้านวิทยาศาสตร์ แต่การทำงานกับสัตว์เรื่องของจิตถือว่ามีความสำคัญมาก” การรักษาและช่วยเหลือสิ่งมีชีวิตร่วมโลกเดียวกัน อุปสรรคในเรื่องของสิ่งแวดล้อมอาจไม่ใช่เรื่องยากเกินความสามารถนัก แต่สิ่งที่ท้าทายทุกครั้งเมื่อคุณหมอหนิ่งเริ่มปฏิบัติงานคือ “การสื่อสาร” การใช้จิตเมตตาและเจตจำนงอันแน่วแน่ในการรักษาค่อยๆ มองเข้าไปในดวงตาของสิ่งมีชีวิตเหล่านั้น ไม่ว่าสัตว์ตัวนั้นจะเป็นเช่นไร การสื่อสารคือใบเบิกทางชั้นดีที่ทำให้การรักษาสามารถดำเนินต่อไปได้จนเสร็จสิ้น

“การทำงานเกี่ยวกับสัตว์ ไม่ว่าตัวเราจะเป็นสัตวแพทย์ หรือเป็นเจ้าหน้าที่รับผิดชอบ ต้องตระหนักเสมอว่าเราไม่ได้ทำเพราะเป็นหน้าที่เท่านั้น แต่ต้องมี “ความรักในงาน” อันหมายถึงจิตที่มีเมตตาอย่างจริงใจต่อสิ่งมีชีวิตทุกชีวิต สังเกตและเรียนรู้ เพื่อให้เขาเติบโตขึ้น มีความสุขมากขึ้น ซึ่งหมายถึงการมีชีวิตที่ยืนยาวไม่ต่างกับมนุษย์”

งานรักษาว่ายากแล้วสิ่งที่ยากยิ่งกว่าของการปฏิบัติงานคือการควบคุมฝูงชนโดยรอบที่พร้อมเพิ่มปริมาณและส่งเสียงซึ่งเป็นมลพิษและก่อให้เกิดความเครียดกับสัตว์ได้ตลอดเวลา คุณหมอหนิ่งบอกกับเราว่า “ความเครียด” คือสิ่งที่เป็นอันตรายอย่างยิ่งต่อสัตว์ที่กำลังบาดเจ็บ เพราะนอกจากจะทำให้สัตว์ตื่นกลัวแล้วจะทำภูมิคุ้มกันของสัตว์ต่ำจนเป็นอันตรายต่อชีวิต เพราะฉะนั้นนอกจากความรู้ด้านวิชาการแล้วสิ่งหนึ่งที่คุณหมอหนิ่งสอนลูกศิษย์เสมอคือ “การสร้างความรู้สึกให้มวลชนมาเป็นพวกของเรา ให้พวกเขาเป็นส่วนหนึ่งของการรักษา และรู้จักใช้อุปกรณ์รอบตัวเป็นเครื่องมือแพทย์ให้ได้”

ดังที่เคยเกิดกับเคสการรักษา “วาฬเพชรฆาตรดำ” เกยตื้นที่ จ. นครศรีธรรมราช มีประชาชนมามุงล้อมอย่างหนาแน่น คุณหมอหนิ่งผนวกการรักษากับการหลอมรวมฝูงชนด้วยการให้ทุกคนที่มามุงดูเคี้ยวหมากฝรั่งให้หายรสหวาน และนำมาใช้แปะสายน้ำเกลือบนผิวหนังที่ทั้งนิ่มและลื่นของวาฬ นอกจากทำให้บริเวณนั้นมีเพียงเสียงที่จำเป็นแล้ว ยังได้ตัวช่วยทางการแพทย์เพิ่มอีกด้วย

[caption id="attachment_63202" align="aligncenter" width="336"] รศ.สพ.ญ.ดร.นันทริกา ชันซื่อ[/caption]

แม้ชีวิตการศึกษาและการทำงานในฐานะผู้เชี่ยวชาญด้านสัตว์น้ำจะเป็นงานยากแต่สิ่งที่ คุณหมอหนิ่งไม่เคยหยุดแม้แต่วินาทีเดียวคือการเรียนรู้และการแสวงหาสิ่งใหม่ๆ ตลอดเวลา เพราะโลกมีสิ่งที่น่าเรียนรู้ไม่มีที่สิ้นสุด เริ่มจากความรู้สึกอยากเรียนดำน้ำขณะเป็นนิสิตปีที่ 2 คณะสัตวแพทยศาตร์ ทำให้เธอเป็นอาจารย์สอนดำน้ำตั้งแต่ยังเป็นนิสิตปีที่ 6 และยังเป็นแรงบันดาลใจสำคัญในการศึกษาต่อเฉพาะทางด้านสัตว์น้ำ การเปิดโอกาสตัวเองทำงานเป็นเลขานุการส่วนตัวของ คุณธนินท์ เจียรวนนท์ ประธานกลุ่มบริษัทเครือเจริญโภคภัณฑ์ (ซีพี) จากการสมัครงาน แม้จะเป็นระยะเวลาเพียง 1 ปี ก่อนกลับมาทำงานด้านสัตวแพทย์ แต่ก็ทำให้เธอได้เรียนรู้งานบริหาร ได้ไปศึกษาต่อด้านการบริหารโดยตรง และยังได้สมุดบันทึกคำสอนเล่มโต ความกระหายอยากในการเจาะลึกการศึกษาด้วยการตรวจ DNA ทำให้ก้าวสู่การอบรมหลักสูตร CSI โดย FBI สหรัฐฯ รวมถึงการก้าวไปสู่การศึกษาด้านนิติวิทยาศาสตร์โดยตรงเพื่อหาความสัมพันธ์ของคดีที่มีสัตว์เข้าไปเกี่ยวข้อง เพราะขนสุนัขเพียงเส้นเดียวอาจเป็นตัวคลายปมคดีฆาตกรรมได้ทั้งหมด ความหลงใหลในสัตว์น้ำที่มหัศจรรย์ที่สุดอย่าง Himantura chaophraya หรือ ปลากระเบนราหูน้ำจืด ทำให้คุณหมอหนิ่งก้าวสู่การเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านปลากระเบนรายแรกของโลก

เพราะการอยู่ในสังคมการเรียนรู้มิได้จำกัดอยู่เฉพาะโลกที่มีแต่ความเชี่ยวชาญของตัวเอง นอกจากการแบ่งเวลาเข้าไปดูแลและให้ความรู้ที่ศูนย์เพาะพันธุ์เต่าทะเล อ.สัตหีบ จ.ชลบุรี และการทำ CSR ในเรื่องเต่าบกและเต่าทะเลแล้ว คุณหมอหนิ่งยังให้เวลาศึกษากับสิ่งที่เธออยากรู้อย่างต่อเนื่องไม่ว่าจะเป็น ด้านวารสารนิเทศศาสตร์ หลักสูตรด้านอัญมณี หรือจะเป็นกิจกรรมที่คุณหมอหลงใหลล่าสุดอย่างการวาดภาพสไตล์เรียลลิสติคสะท้อนภาพ Wildlife Crime แบบที่สั่นไหวไปถึงหัวใจ

“วิชาการเป็นเรื่องที่เปลี่ยนตลอดเวลา สิ่งสำคัญคือความสามารถในการที่จะคิด นำความคิดไปใช้แก้ปัญหา และรู้จักช่างสังเกต” นี่คือคำสอนปิดท้ายบทสัมภาษณ์ที่เต็มไปด้วยเรื่องราวจากครูที่ชื่อ “รศ.สพญ. ดร.นันทริกา ชันซื่อ”

จากหนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 36 ฉบับที่ 3,167 วันที่ 19 - 22 มิถุนายน พ.ศ. 2559