ลมมรสุมคืออะไร ทำความรู้จักลมมรสุม ตัวแปรสำคัญพามวลอากาศมาไทย

ลมมรสุม คืออะไร หลายๆ คนคงได้ยินคำนี้หลังจาก กรมอุตุนิยมวิทยา รายงานสภาพอากาศมักจะได้ยินคำว่า “ลมมรสุม” อยู่เสมอ

ที่มาของ “ลมมรสุม”  

คำว่า “มรสุม”  หรือ monsoon มาจากคำว่า mausim ในภาษาอาหรับแปลว่า ฤดูกลา (season) สาเหตุใหญ่ๆ เกิดจากความแตกต่างระหว่าง อุณหภูมิของพื้นดิน และ พื้นน้ำในฤดูหนาวอุณหภูมิของพื้นดินเย็นกว่า  อุณหภูมิของน้ำในมหาสมุทร อากาศเหนือพื้นน้ำจึงมีอุณหภูมิสูงกว่า และ ลอยตัวขึ้นสู่เบื้องบน อากาศเหนือทวีปซึ่งเย็นกว่าไหลไปแทนที่ ทำให้เกิดเป็น ลมพัดออกจากทวีป พอถึงฤดูร้อนอุณหภูมิของดินภาคพื้นทวีปร้อนกว่าน้ำในมหาสมุทร เป็นเหตุให้เกิดลมพัดในทิศทางตรงข้าม ลมมรสุมที่มีกำลังแรงจัดที่สุด ได้แก่ ลมมรสุมที่เกิดในบริเวณภาคใต้ และภาคตะวันออกเฉียงใต้ คือ มรสุมตะวันตกเฉียงใต้ของทวีปเอเชีย

“ลมมรสุม” คืออะไร

• ลมมรสุม (Monsoon) เป็นการหมุนเวียนส่วนหนึ่งของลมที่พัดตามฤดูกาล คือ ลมประจำฤดู เป็นลมแน่ทิศและสม่ำเสมอ
• ประเทศไทยอยู่ภายใต้อิทธิพลของมรสุม 2 ชนิด คือมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ และ ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้

ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้

• มรสุมตะวันตกเฉียงใต้พัดปกคลุมประเทศไทย ระหว่างกลางเดือนพฤษภาคมถึงกลางเดือนตุลาคม โดยมีแหล่งกำเนิดจากบริเวณความกดอากาศสูง ในซีกโลกใต้บริเวณมหาสมุทรอินเดีย ซึ่งพัดออกจากศูนย์กลางเป็นลมตะวันออกเฉียงใต้ และเปลี่ยนเป็นลมตะวับตกเฉียงใต้เมื่อพัดข้ามเส้นศูนย์สูตร มรสุมนี้จะนำมวลอากาศขึ้นจากมหาสมุทรอินเดียมาสู่ประเทศไทย ทำให้มีเมฆมากและฝนชุกทั่วไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งตามบริเวณชายฝั่งทะเล และ เทือกเขาด้านรับลมจะมีฝนมากกว่าบริเวณอื่น

ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ

• หลังจากหมดอิทธิพลของมรสุมตะวันตกเฉียงใต้แล้ว ประมาณกลางเดือนตุลาคม จะมีมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือพัดปกคลุมประเทศไทย จนถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์ มรสุมนี้มีแหล่งกำเนิดจากบริเวณความกดอากาศสูงบนซีกโลกเหนือ แถบประเทศมองโกเลียและจีน จึงพัดพาเอามวลอากาศเย็น และแห้งจากแหล่งกำเนิดเข้ามาปกคลุมประเทศไทย ทำให้ท้องฟ้าโปร่ง อากาศหนาวเย็นและแห้งแล้งทั่วไป โดยเฉพาะภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ส่วนภาคใต้จะมีฝนชุกโดยเฉพาะภาคใต้ ฝั่งตะวันออก เนื่องจากมรสุมนี้นำความชุ่มชื่นจากอ่าวไทยเข้ามาปกคลุมการเริ่มต้นและสิ้นสุดมรสุมทั้งสองชนิดอาจผันแปรไปจากปกติได้ในแต่ละปี

คุณสมบัติหลัก 4 ประการของลมมรสุม

(ก) การเปลี่ยนแปลงทิศทางลมหลัก 120 องศา ระหว่างเดือนมกราคมและกรกฎาคม

(ข) ความถี่เฉลี่ยของทิศทางลมหลักในเดือนมกราคมและกรกฎาคมควรเกิน 40 เปอร์เซ็นต์

(ค) ลมเฉลี่ยที่เป็นผลลัพธ์ในอย่างน้อยหนึ่งเดือนควรเกิน 3 เมตรต่อวินาที

 (ง) ควรมีการเปลี่ยนแปลงของพายุไซโคลน-แอนติไซโคลนน้อยกว่าหนึ่งครั้งในทุกๆ สองปีในแต่ละเดือนในตารางละติจูด-ลองจิฉูดขนาดห้าองศา.

ที่มา:

• กรมอุตุนิยมวิทยา