10 ข้อ รู้ให้จริงก่อนรุกอิหร่าน หลังยกเลิกคว่ำบาตร

ต้นสัปดาห์นี้ ทีมเศรษฐกิจชุดใหญ่ของไทยรุดไปอิหร่านเพื่อเร่งสานสัมพันธ์การค้าการลงทุน นำทีมโดยรองนายกรัฐมนตรีสมคิด จาตุศรีพิทักษ์ และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ พร้อมด้วยรัฐมนตรีอีก 5 กระทรวง ทั้งกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงอุตสาหกรรม กระทรวงพลังงาน กระทรวงการคลัง และกระทรวงพาณิชย์ รวมถึงคณะภาคเอกชน ครบทีมขนาดนี้เรียกได้ว่า ไทยพร้อมรุกอิหร่านอย่างจริงจัง

[caption id="attachment_29692" align="aligncenter" width="500"] Iran[/caption]

ศักยภาพทางเศรษฐกิจอิหร่านมีมากแค่ไหน ดูได้จากการที่รัฐมนตรีกระทรวงคมนาคมอิหร่านประกาศสั่งซื้อเครื่องบินโดยสารแอร์บัสจากฝรั่งเศส จำนวน 114 ลำ โดยไม่รีรอ เพียงไม่กี่วันหลังจากที่ทบวงการพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศ (IAEA) ออกมารับรองเมื่อวันที่ 16 มกราคม 2559 ว่า อิหร่านได้ปฏิบัติตามพันธกรณีที่ตกลงอย่างครบถ้วนในการลดปริมาณวัตถุดิบสำหรับการใช้ผลิตอาวุธนิวเคลียร์ และสหรัฐฯ ประกาศยกเลิกมาตรการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจต่ออิหร่านในส่วนของโครงการอาวุธนิวเคลียร์

ระหว่างที่รอฟังข่าวดีจากการไปเยือนอิหร่านคราวนี้ของรองนายกรัฐมนตรีและคณะ อยากให้ภาคเอกชนไทยได้เตรียมพร้อมรุกอิหร่านอย่างเข้าใจ อะไรทำได้ อะไรยังคงต้องระมัดระวัง เมื่อต้องการทำธุรกิจกับอิหร่าน

สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงวอชิงตัน ได้ติดตามการยกเลิกมาตรการคว่ำบาตรของสหรัฐฯ ต่ออิหร่านอย่างใกล้ชิดเพื่อผลประโยชน์ของภาคเอกชนไทย ต่อไปนี้คือ 10 ข้อ ที่ต้องรู้ให้จริงก่อนรุกอิหร่าน
1.การยกเลิกเมื่อวันที่ 16 มกราคม 2559 สหรัฐฯ ยกเลิกการคว่ำบาตรในส่วนที่เกี่ยวกับโครงการนิวเคลียร์ของอิหร่าน ย้ำว่า เฉพาะโครงการนิวเคลียร์เท่านั้น สหรัฐฯ ยังคงคว่ำบาตรอิหร่านในประเด็นอื่น ๆ อยู่ทั้งเรื่องที่อิหร่านสนับสนุนการก่อการร้าย เรื่องที่อิหร่านละเมิดสิทธิมนุษยชน เรื่องที่อิหร่านมีบทบาทในซีเรียและในเยเมน ในวันที่ 17 มกราคม 2559 สหรัฐฯ ยังได้ประกาศคว่ำบาตรรอบใหม่เพื่อตอบโต้ที่อิหร่านทดลองขีปนาวุธ (คว่ำบาตรบุคคลและบริษัท 11 ราย)

2.แม้จะเป็นการยกเลิกการคว่ำบาตรเฉพาะเรื่องนิวเคลียร์ แต่ก็เป็นข่าวดีไม่ใช่น้อย เพราะได้ปลดล็อกให้บริษัทไทยสามารถทำธุรกิจกับอิหร่านได้แล้วใน 7 สาขา ได้แก่ (1) การเงินการธนาคาร (2) ประกันภัย (3) พลังงานและปิโตรเคมี (4) การขนส่งสินค้าและการบริหารจัดการท่าเรือ (5) ทองคำและแร่มีค่า (6) กราไฟต์ อะลูมิเนียม เหล็ก ถ่านหิน และซอฟต์แวร์สำหรับดำเนินการด้านอุตสาหกรรม และ (7) การขายหรือนำส่งสินค้าหรือบริการในอุตสาหกรรมรถยนต์ (ยกเว้นรถที่ประกอบเสร็จหรืออะไหล่จากสหรัฐฯ)

3.การทำธุรกิจกับอิหร่านทั้ง 7 สาขาข้างต้น อยู่บนเงื่อนไขว่า จะต้องไม่เป็นการทำธุรกรรมชำระเงินซื้อขายผ่านระบบธนาคารสหรัฐฯ

4.ธนาคารไทยก็สามารถทำธุรกรรมกับอิหร่านได้ แค่ต้องไม่ทำธุรกรรมผ่านระบบธนาคารสหรัฐฯ หมายความว่า แม้ธนาคารไทยนั้นจะมีสาขาในสหรัฐฯ ตราบใดที่การทำธุรกรรมกับอิหร่านไม่เกี่ยวข้องกับสาขานั้นๆ ที่สหรัฐฯ โดยตรงและโดยอ้อม ก็ถือว่าก็โอเค

5.บริษัทไทยสามารถทำธุรกิจกับบุคคลหรือธุรกิจ 400 ราย ที่เคยอยู่ในบัญชีคว่ำบาตรของอิหร่าน โดยไม่ขัดกับกฎหมายของสหรัฐฯ อีกต่อไป 1 ใน 400 มีธนาคารแห่งชาติอิหร่านอยู่ด้วย

6.สหรัฐฯ ยังคงห้ามบุคคลหรือธุรกิจที่ไม่ใช่สัญชาติสหรัฐฯ ซึ่งแน่นอนรวมถึงธุรกิจไทย ติดต่อค้าขายกับบุคคลและธุรกิจอีก 200 รายชื่อ เพราะบัญชีคว่ำบาตรอิหร่านในเรื่องที่ไม่เกี่ยวกับนิวเคลียร์ยังคงบังคับใช้อยู่

7.กรณีที่อิหร่านไม่ปฏิบัติตามพันธกรณีในอนาคต สหรัฐฯ และประเทศพันธมิตรยังสามารถนำมาตรการคว่ำบาตรกลับมาใช้ได้อีก

8. กรณีที่สหรัฐฯ นำมาตรการคว่ำบาตรอิหร่านเรื่องนิวเคลียร์กลับมาใช้อีก จะไม่มีผลย้อนหลังไปยังธุรกรรมที่ชอบธรรมภายหลังวันที่ 16 มกราคม 2559

9. คนชาติหรือธุรกิจสหรัฐฯ เอง ยังไม่สามารถทำธุรกรรมใดกับบุคคลหรือรัฐบาลอิหร่านได้ แต่สามารถขอรับอนุญาตจากรัฐบาลสหรัฐฯ เป็นกรณีพิเศษได้ สำหรับธุรกิจการส่งออก/ขาย/ให้เช่า/นำส่งเครื่องบินพาณิชย์เป็นรายกรณี ธุรกิจต่างชาติที่บริหารโดยคนชาติสหรัฐฯ และธุรกิจซื้อขายพรมและอาหารรวมถึงถั่วพิสตาชิโอและไข่ปลาคาเวียร์ที่มีต้นกำเนิดสินค้าจากอิหร่าน

10. การยกเลิกการคว่ำบาตรอิหร่านยังมีรายละเอียดปลีกย่อยที่ต้องศึกษา กระทรวงการคลังสหรัฐ (U.S. Department of the Treasury) ในฐานะผู้บังคับใช้มาตรการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจต่างๆ ได้จัดทำข้อมูลในลักษณะถาม-ตอบ เกี่ยวกับเรื่องนี้ไว้ให้ดาวน์โหลดได้ที่ https://www.treasury.gov/resource-center/sanctions/programs/documents/jcpoa_faqs.pdf

ผู้ประกอบการไทยสามารถตรวจสอบรายชื่อ 400 รายชื่อที่ได้รับการปลดล็อก 200 รายชื่อที่สหรัฐฯ ยังคงคว่ำบาตรอยู่ และ 11 รายชื่อที่โดนคว่ำบาตรรอบใหม่จากสหรัฐฯ ได้ที่เว็บไซต์ ThaiBiz.net อีกทางหนึ่ง

ไทยกับอิหร่านมีความสัมพันธ์อันดีและติดต่อค้าขายกันมายาวนาน หวังว่าการเยือนของทีมเศรษฐกิจไทยหลังการยกเลิกมาตรการคว่ำบาตรอิหร่านเรื่องนิวเคลียร์ในคราวนี้ จะนำมาสู่การเปิดศักราชใหม่ของการค้าและการลงทุนระหว่างไทยกับอิหร่านให้เฟื่องฟูอีกครั้ง

อัพเดตความเคลื่อนไหวและโอกาสในตลาดต่างประเทศที่สถานทูตไทยทั่วโลกตั้งใจรวบรวมมาให้ภาคเอกชนไทยได้ที่เว็บไซต์ www.ThaiBiz.net หากมีข้อคิดเห็นหรือข้อเสนอแนะเพิ่มเติม สามารถเขียนมาคุยกันได้ที่ [email protected]

จากหนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 36 ฉบับที่ 3,128 วันที่ 4 - 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2559