ย้อนหลัง 10 ปี “วันพืชมงคล” จรดพระนังคัลแรกนาขวัญ พระโคกินอะไร

วันพืชมงคล หรือ พระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ประจำปี 2568  สำนักพระราชวังกำหนดให้วันพฤหัสบดีที่ 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2568 เป็นวันสวดมนต์เริ่มการ “พระราชพิธีพืชมงคล” อันเป็นพระราชพิธีทางสงฆ์ โดยประกอบพระราชพิธีในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในพระบรมมหาราชวัง ซึ่งถือเป็นวันเกษตรกรด้วย และวันศุกร์ที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2568 กำหนดเป็นวัน “พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ” (วันไถหว่าน) อันเป็นพิธีพราหมณ์ โดยประกอบพระราชพิธี ณ มณฑลพิธีท้องสนามหลวง

ทั้งนี้แต่ละปีจะมีพิธีกรรมสำคัญ 2 อย่าง นั่นคือ "การเสี่ยงทาย" ประกอบไปด้วย การเสี่ยงทายผ้านุ่ง ซึ่งผู้ทำหน้าที่ "พระยาแรกนา" จะเสี่ยงทายจับผ้านุ่งเพื่อสวมไปประกอบพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญยังท้องสนามหลวง

 

“ผ้านุ่งแต่งกาย” คือ ผ้านุ่งซึ่งเป็นผ้าลาย มีด้วยกัน 3 ผืน คือ สี่คืบ ห้าคืบ และหกคืบวางเรียงบนโตกมีผ้าคลุมเพื่อให้พระยาแรกนาตั้งสัตยาธิษฐานหยิบ หากหยิบได้ผ้าผืนใด ให้นุ่งผืนนั้นทับผ้านุ่งผืนเดิมอีกชั้นหนึ่งเพื่อเตรียมออกแรกนา โดยผ้านุ่งนี้ ถ้าหยิบได้ผืนใดก็จะมีคำทำนายไปตามนั้น คือ

 

หยิบได้ผ้า 4 คืบ   พยากรณ์ว่า   น้ำจะมากสักหน่อย นาในที่ดอนจะได้ผลบริบูรณ์ดี นาในที่ลุ่มอาจจะเสียหายบ้าง ได้ผลไม่เต็มที่

หยิบได้ผ้า 5 คืบ   พยากรณ์ว่า   น้ำในปีนี้จะมีปริมาณพอดี ข้าวกล้าในนาจะได้ผล บริบูรณ์ และผลาหาร มังสาหาร จะอุดมสมบูรณ์ดี

หยิบได้ผ้า 6 คืบ   พยากรณ์ว่าน้ำจะน้อย นาในที่ลุ่มจะได้ผลบริบูรณ์ดี แต่นาในที่ดอนจะเสียหายบ้าง ได้ผลไม่เต็มที่

 

 

นอกจากนี้ยังมีการเสี่ยงทายของกิน 7 สิ่ง  ที่ตั้งเลี้ยงพระโคนั้น มี ข้าว ข้าวโพด ถั่วเขียว งา เหล้า น้ำ และหญ้า ถ้าพระโคกินสิ่งใดก็จะมีคำทำนายไปตามนั้น คือ

 

พระโคกิน ข้าว หรือ ข้าวโพด  พยากรณ์ว่า  ธัญญาหาร ผลาหาร จะบริบูรณ์ดี

พระโคกิน ถั่ว หรือ งา       พยากรณ์ว่า     ผลาหาร ภักษาหาร จะอุดมสมบูรณ์ดี

พระโคกิน น้ำ หรือ หญ้า  พยากรณ์ว่า   น้ำท่าจะบริบูรณ์พอสมควร ธัญญาหารผลาหาร ภักษาหาร มังสาหารจะอุดมสมบูรณ์

พระโคกิน เหล้า  พยากรณ์ว่า   การคมนาคมจะสะดวกขึ้น การค้าขายกับต่างประเทศดีขึ้น ทำให้เศรษฐกิจรุ่งเรือง

 

• ปี 2558 - วันที่ 13 พฤษภาคม พระโคฟ้า พระโคเลิศ เลือกกินหญ้า
• ปี 2559 - วันที่ 9 พฤษภาคม พระโคเพิ่ม พระโคพูล เลือกกินข้าว, ข้าวโพด, งา, น้ำ, หญ้า และ เหล้า

• ปี 2560 - วันที่ 12 พฤษภาคม พระโคเพิ่ม พระโคพูล เลือกกินข้าว, ข้าวโพด, หญ้า
• ปี 2561 - วันที่ 12 พฤษภาคม พระโคพอ พระโคเพียง เลือกกินน้ำ, หญ้า, เหล้า
• ปี 2562 - วันที่ 9 พฤษภาคม พระโคเพิ่ม พระโคพูล เลือกกินข้าว, น้ำ, หญ้า

 

• ปี 2563 - วันที่ 11 พฤษภาคม "งดจัดพระราชพิธี" เนื่องจากสถานการณ์โรคโควิด 19 แต่พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ทำพิธีหว่านข้าวในแปลงนาทดลอง สวนจิตรลดา
• ปี 2564 - วันที่ 10 พฤษภาคม "งดจัดพระราชพิธี" เนื่องจากสถานการณ์โรคโควิด 19 แต่พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ทำพิธีหว่านข้าวในแปลงนาทดลอง สวนจิตรลดา

• ปี 2565 - วันที่ 13 พฤษภาคม พระโคเพิ่ม พระโคพูล เลือกกินน้ำ, หญ้า, ถั่ว และเหล้า
• ปี 2566 - วันที่ 17 พฤษภาคม พระโคพอ พระโคเพียง เลือกกินหญ้า, เหล้า
• ปี 2567 - วันที่ 10 พฤษภาคม พระโคพอ พระโคเพียง เลือกกินน้ำ, หญ้า, เหล้า

สำหรับปี 2568  

• นายประยูร อินสกุล ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ทำหน้าที่พระยาแรกนา

เทพีคู่หาบทอง

•  นางสาวธิรดา วงษ์กุดเลาะ  นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรชำนาญการ กรมส่งเสริมการเกษตร
• นางสาววราภรณ์ วิลัยมาตย์ เจ้าพนักงานธุรการชำนาญงาน กรมวิชาการเกษตร

 เทพีคู่หาบเงิน

• นางสาวฉันทิสา อารีเสวต นายสัตวแพทย์ชำนาญการ สำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ
• นางสาวอภิชญา  ฟูแสง นักวิชาการตรวจสอบบัญชีปฏิบัติการ กรมตรวจบัญชีสหกรณ์

 

ทั้งนี้ เป็น ผู้อัญเชิญเครื่องอิสริยยศ และคู่เคียงในกระบวนแห่อิสริยยศพระยาแรกนา จำนวน 16 ราย พระโคแรกนา ได้แก่ พระโคพอ และพระโคเพียง พระโคสำรอง ได้แก่ พระโคเพิ่ม และพระโคพูล

 

อนึ่ง กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตนำ “พันธุ์ข้าวทรงปลูกพระราชทาน” ในแปลงนาทดลองสวนจิตรลดา และแปลงนาขยายผลฤดูทำนาปี 2567 ซึ่งเป็นผลผลิตข้าวเปลือกจากข้าวนาสวนพันธุ์หลัก 7 พันธุ์ทั้งนี้น้ำหนักรวมทั้งสิ้น 4,880 กิโลกรัม ดังนี้

1.ขาวดอกมะลิ 105 จำนวน 1,275 กิโลกรัม

2. กข 79 จำนวน 420 กิโลกรัม

3. กข 85 จำนวน 500 กิโลกรัม

4.กข 99 (หอมคลองหลวง 72) จำนวน 710 กิโลกรัม

5. กขจ 1 (วังทอง 72) จำนวน 600 กิโลกรัม

พันธุ์ข้าวเหนียว

6. กข 6 จำนวน 955 กิโลกรัม

7.กข 24 (สกลนคร 72) จำนวน 420 กิโลกรัม

 

ขอเชิญชวนประชาชนรับชมและรับฟังการถ่ายทอดสดพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ประจำปี 2568 ในวันศุกร์ที่ 9 พฤษภาคม 2568 เวลา 08.00 น. เป็นต้นไป ผ่านช่องทางสถานีโทรทัศน์รวมการเฉพาะกิจแห่งประเทศไทย สถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย และสื่อโซเชียลมีเดีย รวมทั้งสามารถลงทะเบียนออนไลน์ เพื่อขอรับเมล็ดพันธุ์ข้าวพระราชทาน ผ่านทางเว็บไซต์ https://rice.moac.go.th/ หรือแสกนคิวอาร์โค้ด ได้ตั้งแต่วันที่ 8 เมษายน – 2 พฤษภาคม 2568