ครม.ไฟเขียวปรับเกณฑ์คำนวณ “ภาษีมรดก” หุ้นนอกตลาดหลักทรัพย์

วันนี้ (18 มีนาคม 2568) น.ส.ศศิกานต์ วัฒนะจันทร์ รองโฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เปิดเผยว่า ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) อนุมัติหลักการร่างกฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์การคำนวณมูลค่าของทรัพย์สินที่ต้องเสียภาษีการรับมรดก (ฉบับที่..) พ.ศ. ... โดยการแก้ไขเพิ่มเติมหลักเกณฑ์การคำนวณมูลค่าหุ้นของบริษัท หรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลที่ไม่ได้จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (ต.ล.ท.) 

โดยให้คำนวณมูลค่าหุ้นที่ต้องเสียภาษีการรับมรดกเท่ากับมูลค่าทางบัญชีในรอบระยะเวลาบัญชีก่อนรอบระยะเวลาบัญชีที่ได้รับกรรมสิทธิในหุ้นนั้น เพื่ออำนวยความสะดวกและลดความซับซ้อนให้แก่ผู้ได้รับมรดกที่มีหน้าที่เสียภาษี การรับมรดกและเจ้าพนักงานประเมินในการคำนวณและตรวจสอบการคำนวณมูลค่าหุ้น รวมทั้งจะเป็นการดำเนินการให้สอดคล้องกับหลักภาษีอากรที่ดี

สำหรับสาระสำคัญของเรื่อง กระทรวงการคลัง เห็นว่า การกำหนดวิธีการคำนวณมูลค่าหุ้นของบริษัท หรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลซึ่งไปถือหุ้นในบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลอื่น เพื่อคำนวณมูลค่ามรดกในการเสียภาษีการรับมรดก โดยให้เปรียบเทียบมูลค่าทางบัญชีของบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลนั้น กับมูลค่าทางบัญชีหรือราคาหุ้นของบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลอื่นรวมทุกแห่ง เป็นความพยายามที่จะให้ได้มูลค่าหุ้นที่ใกล้เคียงกันกับข้อเท็จจริงที่สุด 

แต่ก่อให้เกิดภาระเกินสมควรแก่ผู้มีหน้าที่เสียภาษีและเจ้าพนักงานประเมินในการคำนวณและการตรวจสอบการคำนวณมูลค่า โดยเฉพาะในกรณีที่ไปถือหุ้นในบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลอื่นจำนวนมากกว่า 1 แห่ง ซึ่งมีวิธีการคำนวณ ที่ซับซ้อน

อีกทั้งกฎกระทรวงฯ ไม่ได้กำหนดไว้อย่างชัดเจนว่าจะนำมูลค่าทางบัญชีหรือราคาหุ้นของบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลอื่นมาใช้ทั้งหมดหรือตามสัดส่วนการถือหุ้น จึงอาจก่อให้เกิดความไม่เป็นธรรมในกรณีที่นำมาใช้ทั้งหมด และไม่เป็นไปตามหลักภาษีอากรที่ดี 

ประกอบกับอาจมีความซ้ำซ้อนในกรณีที่มูลค่าทางบัญชีของบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลอื่นได้รวมอยู่ในสินทรัพย์ของบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลซึ่งไปถือหุ้นอยู่แล้ว จึงได้ยกร่างกฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์การคำนวณมูลค่าของทรัพย์สินที่ต้องเสียภาษี การรับมรดก เพื่อแก้ไขหลักเกณฑ์การคำนวณมูลค่าของทรัพย์สินที่ต้องเสียภาษีการรับมรดกในส่วนหุ้นของบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลที่ไม่ได้จดทะเบียนใน ต.ล.ท. 

โดยให้ถือมูลค่าหุ้นเท่ากับมูลค่าทางบัญชีในรอบระยะเวลาบัญชีก่อนรอบระยะเวลาบัญชีที่ได้รับกรรมสิทธิ์ ในหุ้นนั้น โดยไม่ต้องพิจารณามูลค่าทางบัญชีหรือราคาหุ้นของบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลอื่น ซึ่งไปถือหุ้น ซึ่งเป็นการแก้ไขเพิ่มเติมข้อ 3 (1) ของกฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์การคำนวณมูลค่าของทรัพย์สินที่ต้องเสียภาษีการรับมรดก พ.ศ.2559 โดยเมื่อร่างกฎกระทรวงผ่านการเห็นชอบจากครม.แล้วก็ให้ดำเนินการในขั้นตอนต่อไป

อย่างไรก็ตาม กระทรวงการคลัง ประเมินประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับในร่างกฎกระทรวงดังกล่าว ดังนี้

1. ผู้มีหน้าที่เสียภาษีมีภาระการปฏิบัติหน้าที่ทางภาษีลดลง โดยไม่มีภาระเกินสมควร
2. การคำนวณมูลค่าของทรัพย์สินที่ต้องเสียภาษีการรับมรดกมีหลักเกณฑ์ที่ชัดเจนและสามารถปฏิบัติตามได้ง่าย
3. เจ้าพนักงานประเมินสามารถตรวจสอบการคำนวณภาษีได้อย่างรวดเร็วขึ้นและอยู่-ยในกำหนดเวลา อันทำให้ผู้ที่เสียภาษีทราบอย่างรวดเร็วขึ้นด้วยว่าคำนวณภาษีถูกต้องหรือไม่
4. ผู้มีหน้าที่เสียภาษีมีความสมัครใจในการเสียภาษีเพิ่มขึ้น