เคล็ดลับการเติบโตของธุรกิจครอบครัว

คอลัมน์บิสิเนส แบ็กสเตจ โดย: ผศ.ดร.เอกชัย อภิศักดิ์กุล

การดำเนินกิจการใดๆ นั้นไม่มีอะไรที่สามารถการันตีความสำเร็จได้ตลอดไป เช่นเดียวกับผู้ประกอบการที่เริ่มต้นสร้างธุรกิจขึ้นมาอาจกลายเป็นเจ้าของธุรกิจครอบครัวรุ่นแรกและเมื่อเวลาผ่านไปธุรกิจเติบโตขึ้นจะมีความท้าทายมากมายสำหรับธุรกิจครอบครัวเหล่านี้ ซึ่งปัญหาเหล่านี้มักจะคล้ายคลึงกับในบริษัทที่ไม่ใช่ธุรกิจครอบครัวที่อยู่ในธุรกิจเดียวกัน ผู้เชี่ยวชาญ Penny Lovell แห่ง Close Brothers Asset Management พุ่งเป้าไปที่ปัญหาสำคัญ 2 ประเด็นที่จะต้องได้รับการแก้ไข นั่นคือวิธีรักษาวัฒนธรรมครอบครัวและด้านการเงินเมื่อธุรกิจขยายตัวดังรายละเอียดต่อไปนี้

1. วิธีรักษาวัฒนธรรมครอบครัวเมื่อธุรกิจขยายตัว แม้บ่อยครั้งเป็นการยากที่ผู้ก่อตั้งจะละทิ้งการควบคุมในบางด้าน แต่เนื่องจากเมื่อธุรกิจเติบโตขึ้นจะมีเวลาไม่เพียงพอที่จะรับผิดชอบทุกอย่างด้วยตัวเองทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนาธุรกิจ การผลิต การดำเนินงาน การตลาด การจัดการทางการเงินและทรัพยากรบุคคล เป็นต้น และหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่จะต้องเพิ่มคนในทีม ดังนั้นต้องมีความระมัดระวังในการสรรหาคนที่มีทักษะที่เหมาะสมกับตำแหน่งงานในองค์กร อย่างไรก็ตาม จากการพูดคุยกับเจ้าของธุรกิจหลายครอบครัวจำนวนมากเป็นที่ชัดเจนว่าคนที่ประสบความสำเร็จมากที่สุดคือคนที่มุ่งมั่นจะนำคนที่เหมาะสม ที่สุดเข้ามาทำงานไม่ว่าจะเป็นสมาชิกในครอบครัวหรือไม่ก็ตาม

ทั้งนี้ทีมงานที่มีความสามารถจะช่วยให้มั่นใจว่าธุรกิจมีการจัดการที่เหมาะสมเพื่อให้เติบโตต่อไปได้ อย่างไรก็ตามกรรมการและพนักงานที่มาจากภายนอกจะไม่ได้รับมรดกและความเชื่อของครอบครัวเหมือนสมาชิกในครอบครัว ดังนั้นจึงเป็นสิ่งสำคัญที่พวกเขาต้องเข้าใจค่านิยมและวัฒนธรรมขององค์กรตั้งแต่เริ่มต้น ถึงแม้ว่าวัฒนธรรมจะมีวิวัฒนาการและเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาก็ตาม มีขั้นตอนบางอย่างที่จะช่วยให้วัฒนธรรมยังคงถูกเก็บรักษาไว้ เช่น

• มีวิสัยทัศน์ที่ชัดเจนสำหรับธุรกิจ

• สื่อสารค่านิยมหลักของครอบครัวอย่างชัดเจนและผสมผสานสิ่งเหล่านี้เข้ากับวิธีการดำเนินงานของบริษัท

• การพัฒนาแบรนด์ที่รวมเอาค่านิยมไว้อย่างชัดเจน

• ดำเนินตามค่านิยมในธุรกิจเป็นประจำทุกวัน ทำตัวเป็นตัวอย่างและนำวัฒนธรรมครอบครัวมาใช้

• ดำเนินการกระบวนการชี้นำที่ชัดเจนซึ่งรวมถึงประวัติโดยย่อของธุรกิจ ว่ามีจุดเริ่มต้นและวิสัยทัศน์สำหรับอนาคตอย่างไร

• พัฒนาวัฒนธรรมไปกับธุรกิจและเติบโตไปด้วยกัน

• สร้างสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมเพื่อสะท้อนวัฒนธรรมภายใน

• สื่อสารกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสียอย่างชัดเจนเป็นประจำอย่างสมํ่าเสมอ

2. วิธีจัดการด้านการเงินเมื่อธุรกิจขยายตัว เมื่อธุรกิจเติบโตขึ้นหนึ่งในปัญหาสำคัญที่เจ้าของธุรกิจกังวลคือการจัดหาเงินทุนในการเติบโต ซึ่งจะเป็นค่าใช้จ่ายในเรื่องของพนักงานใหม่ กระบวนการใหม่ๆ ระบบใหม่ ซึ่งสิ่งเหล่านี้ต้องอาศัยการเงินและการดูแลของบริษัทเพื่อให้มั่นใจว่าจะสามารถใช้เงินได้ถูกต้องเพื่อรองรับการเติบโตของธุรกิจ ดังนั้นเมื่อธุรกิจขยายตัวจึงจำเป็นต้องมีการวางแผนทางการเงินในระยะยาวเพื่อประโยชน์ของพนักงานทุกคน โดยคำแนะนำจากการวางแผนที่ดีสามารถช่วยสนับสนุนธุรกิจครอบครัวในการรับสมัครพนักงานใหม่และสามารถให้คำแนะนำในการกำหนดเงินบำเหน็จบำนาญภาคบังคับและสวัสดิการเพิ่มเติมของพนักงานซึ่งเป็นสิ่งสำคัญในการส่งเสริมขวัญกำลังใจของพนักงาน

สิ่งสำคัญที่สุดคือ แผนรายละเอียดและปฏิบัติได้จริงและการคาดการณ์เป็นสิ่งที่จำเป็นต้องมีการจัดทำขึ้นก่อนที่จะมีการคาดการณ์ทางการเงินแบบบูรณาการ เพื่อประเมินและบ่งชี้ความต้องการกองทุนต่างๆ ซึ่งแผนนี้สามารถใช้เพื่อหารือเกี่ยวกับความต้องการทางการเงินกับที่ปรึกษาซึ่งจะช่วยในการกำหนดความต้องการด้านการเงินที่เหมาะสมเมื่อธุรกิจขยายตัวขึ้น ดังนั้นจึงเป็นสิ่งสำคัญที่ต้องเตรียมแผนทางการเงินที่แข็งแกร่งและพิจารณาในเรื่องต่อไปนี้

• พัฒนาทีมงานด้านการเงินที่เหมาะสมหรือมอบหมายให้บุคคลใดบุคคลหนึ่งทำหน้าที่รับผิดชอบด้านการเงินทั้งหมด

• การจัดการเงินสด การควบคุมเครดิตเป็นสิ่งสำคัญในการนำเงินสดจากลูกค้าเข้าสู่ธุรกิจ

• พิจารณาทางเลือกทางการเงินทั้งหมดที่มีอยู่และเลือกวิธีที่ดีที่สุดและคุ้มค่าที่สุดในการลงทุนเพื่อการเติบโต

• การลดใบแจ้งหนี้เพื่อสร้างเงินทุนตั้งแต่เริ่มแรก

• ใช้ประโยชน์จากข้อตกลงเงินฝากแบบข้ามคืน (overnight deposit) เพื่อใช้เงินสดให้เกิดประโยชน์สูงสุด

• จัดการประชุมทบทวนเป็นประจำเพื่อจัดการแผนการเงินจากยอดที่เกิดขึ้นจริงกับงบประมาณและทบทวนตามความจำเป็น

• ตรวจเช็กเอกสารขอใช้เงินทุนทั้งหมดเพื่อให้แน่ใจว่าเมื่อการเงินรัดตัว ธุรกิจจะใช้เงินทุนไปตามความจำเป็นจริงๆ

การเติบโตของธุรกิจอาจเป็นทั้งเวลาที่น่าตื่นเต้นและน่าหวาดกลัวไปพร้อมกัน และในธุรกิจครอบครัวมักจะมีแรงกดดันเพิ่มขึ้นเกี่ยวกับการที่ชื่อจะถูกจารึกไว้ในประวัติของธุรกิจครอบ ครัวหรือในกรณีที่คนรุ่นที่สอง สามหรือหลังจากนั้นไม่ต้องการเป็นรุ่นที่ตัดสินใจผิดพลาดเช่นกัน ทุกวันนี้บริษัทต่างๆ จำเป็นต้องอยู่เหนือคู่แข่งและต้องมีจุดขาย” หรือ Unique Selling Point (USP) ที่ชัดเจนซึ่งจะช่วยรักษาการเติบโตและวัฒนธรรมครอบ
ครัวเอาไว้ ทั้งนี้หากมีการพัฒนาและบูรณาการตามที่กล่าวมาในข้างต้น อาจ สามารถสร้างความแตกต่างที่ชัดเจนสำหรับธุรกิจก็เป็นได้ 

ที่มา : Lovell, Penny. 2016. Managing Growth Of The Family Firm. Available:https://www.familybusinessunited.com/family-business/management/managing-growth-of-the-family-firm/

หน้า 31 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ | ฉบับ 3515 ระหว่างวันที่ 20-23 ตุลาคม 2562