รัฐประกาศ เวนคืนที่ดิน 184 ไร่ สร้างรถไฟทางคู่ ขอนแก่น – หนองคาย

จากกรณีที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) มีมติอนุมัติให้การรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) ดำเนิน โครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่ช่วงขอนแก่น - หนองคาย กรอบวงเงิน 29,748 ล้านบาท มีระยะเวลาดำเนินการ 5 ปี เริ่มตั้งแต่ปี 2567 – 2571 ภายใต้แผนการดำเนินโครงการ รัฐยังเตรียมขั้นตอน "เวนคืนที่ดิน" ตามแนวก่อสร้างเส้นทางรถไฟควบคู่ไปด้วย มีพื้นที่รวมประมาณ 184 ไร่ 

โดยที่ประชุมครม. ได้อนุมัติหลักการร่างพระราชกฤษฎีกากำหนดเขตที่ดินที่จะเวนคืนในพื้นที่บางส่วนในท้องที่อำเภอเมืองขอนแก่น อำเภอน้ำพอง อำเภอเขาสวนกวาง จังหวัดขอนแก่น อำเภอโนนสะอาด อำเภอกุมภวาปี อำเภอประจักษ์ศิลปาคม อำเภอเมืองอุดรธานี อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี และอำเภอสระใคร จังหวัดหนองคาย เพื่อดำเนินโครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่ในเส้นทางสายตะวันออกเฉียงเหนือ ช่วงขอนแก่น - หนองคาย พ.ศ. ....

การรถไฟแห่งประเทศไทย ได้วางแผนการดำเนินโครงการ โดยได้พิจารณาให้มีความเหมาะสมและสอดคล้องตามกรอบยุทธศาสตร์การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านคมนาคมขนส่งของไทยและได้ปรับแผนการดำเนินงานโครงการให้เป็นปัจจุบันแล้ว

ทั้งนี้ คาดว่า จะสามารถเริ่มดำเนินการก่อสร้างได้ในเดือนพฤษภาคม 2567 แล้วเสร็จในเดือนเมษายน 2570 และเปิดให้บริการต่อประชาชนได้ในเดือนพฤษภาคม 2570

แผนเวนคืนที่ดิน 184 ไร่

สำหรับการดำเนินโครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่ ช่วงขอนแก่น - หนองคาย ระยะทางประมาณ 167 กิโลเมตร จากผลการออกแบบรายละเอียดด้านวิศวกรรมของโครงการฯ มีความจำเป็นต้องดำเนินการเวนคืนที่ดินประมาณ 184 ไร่ เพื่อก่อสร้างแนวเส้นทางรถไฟใหม่บางช่วง เพื่อปรับแก้รัศมีโค้งและก่อสร้างทางยกระดับหรือทางลอด เพื่อแก้ไขปัญหาจุดตัดทางรถไฟเสมอระดับในท้องที่จังหวัดขอนแก่น อุดรธานี และหนองคาย 

ดังนั้น เพื่อให้สามารถดำเนินโครงการได้ตามวัตถุประสงค์ จึงมีความจำเป็นต้องออกพระราชกฤษฎีกากำหนดเขตที่ดินที่จะเวนคืนเพื่อดำเนินโครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่ในเส้นทางสายตะวันออกเฉียงเหนือ ช่วงขอนแก่น - หนองคาย 

โดย การรถไฟแห่งประเทศไทย ได้จัดเตรียมพระราชกฤษฎีกาฉบับนี้ พร้อมแผนที่แนบท้าย โดยกรมการปกครองมีหนังสือ ที่ มท 0310.1/10566 ลงวันที่ 18 เมษายน 2566 แจ้งผลการตรวจสอบแนวเขตการปกครองแผนที่ท้ายร่างพระราชกฤษฎีกาโครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่ช่วงขอนแก่น - หนองคาย เรียบร้อยแล้ว ซึ่งเป็นการดำเนินการตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 22 มีนาคม 2565

แนวเขตเวนคืนที่ดิน 184 ไร่

โครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่ ช่วงขอนแก่น - หนองคาย กำหนดเขตที่ดินที่จะเวนคืนรวมประมาณ 184 ไร่ รวม 3 จังหวัดแบ่งเป็น

• พื้นที่บางส่วนในท้องที่อำเภอเมืองขอนแก่น อำเภอน้ำพอง อำเภอเขาสวนกวาง จังหวัดขอนแก่น 
• พื้นที่บางส่วนในท้องที่อำเภอโนนสะอาด อำเภอกุมภวาปี อำเภอประจักษ์ศิลปาคม อำเภอเมืองอุดรธานี อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี 
• พื้นที่บางส่วนในท้องที่อำเภอสระใคร จังหวัดหนองคาย 

แนะหามาตรการดูแลผู้บุกรุก

ทั้งนี้ กระทรวงการคลัง มีความเห็นประกอบการพิจารณาว่า สำหรับพื้นที่โครงการที่มีผู้ที่อาศัยหรือใช้ประโยชน์ในเขตที่ดินรถไฟที่มี สถานะบุกรุกเขตที่ดินเขตรถไฟจำนวนมาก เช่น พื้นที่ตำบลศิลา จังหวัดขอนแก่น การรถไฟแห่งประเทศไทย ควรพิจารณาหามาตรการและแนวทางการย้ายถิ่นฐานของผู้บุกรุก 

รวมทั้งควรกำกับดูแลการเวนคืนที่ดินให้ เป็นไปตามวงเงินและระยะเวลาที่กำหนด เพื่อป้องกันความล่าช้าในการเข้าพื้นที่ ซึ่งอาจกระทบต่อระยะเวลา และต้นทุนการก่อสร้างโครงการอย่างมีนัยสำคัญ

ด้านสำนักงบประมาณ แจ้งว่า สำนักงบประมาณ จะจัดสรรงบประมาณรายจ่ายประจำปี วงเงินรวม 385 ล้านบาท เพื่อเป็นค่าเวนคืนที่ดินและอสังหาริมทรัพย์ จำนวน 369 ล้านบาท ค่าจ้างที่ปรึกษาช่วยเวนคืน ที่ดิน จำนวน 9 ล้านบาท และค่าจ้างที่ปรึกษาดำเนินการประกวดราคา จำนวน 7 ล้านบาท

ลักษณะของโครงการ

โครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่ ช่วงขอนแก่น - หนองคาย เป็นโครงการก่อสร้างทางรถไฟใหม่ขนาดทาง 1.00 เมตร เพิ่มขึ้นจำนวน 1 ทาง ขนาดไปกับเส้นทางรถไฟเดิม ระยะทางประมาณ 167 กิโลเมตร ประกอบด้วย 

• ทางรถไฟระดับดินระยะทางประมาณ 153 กิโลเมตร 
• ทางรถไฟยกระดับ 2 แห่ง ระยะทางประมาณ 14 กิโลเมตร 
• มีสถานีทั้งสิ้น 14 สถานี เป็นการก่อสร้างสถานีรถไฟใหม่จำนวน 6 สถานี และปรับปรุงสถานีรถไฟเดิมจำนวน 8 สถานี 
• มีที่หยุดรถจำนวน 4 แห่ง 
• ยกเลิกจุดตัดทางรถไฟเสมอระดับในปัจจุบันทั้งหมด โดยได้ก่อสร้างสะพานรถยนต์ข้ามทางรถไฟ (Overpass) จำนวน 31 แห่ง และถนนลอดใต้ทางรถไฟ (Underpass) จำนวน 53 แห่ง 
• ก่อสร้างรั้วตลอดแนวเส้นทางรถไฟ ซึ่งจะเป็นการเพิ่มความจุของทางรถไฟ รวมทั้งความรวดเร็วและความปลอดภัยในการให้บริการ เพื่อให้สามารถรองรับปริมาณผู้โดยสารและสินค้าได้อย่างมีประสิทธิภาพ

แนวเส้นทางโครงการ

โครงการมีจุดเริ่มต้นที่ กม. 453+954.950 ซึ่งเป็นจุดสิ้นสุดของโครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่ ช่วงชุมทางจิระ - ขอนแก่น ซึ่งอยู่ถัดขึ้นไปทางเหนือของสถานีขอนแก่น (กม. 449+750) ประมาณ  4.2 กิโลเมตร และมีจุดสิ้นสุดที่สถานีหนองคาย (กม.621+345) ระยะทางรวมประมาณ 167 กิโลเมตร พาดผ่านพื้นที่ 3 จังหวัด ได้แก่ ขอนแก่น อุดรธานี และหนองคาย 

ทั้งนี้ในการออกแบบจะต้องมีการปรับปรุงแนวเส้นทางในบางช่วง เนื่องจากไม่สามารถรองรับความเร็วตามข้อกำหนด (Design Speed) ซึ่งกำหนดไว้ที่ความเร็วสูงสุด 160 กิโลเมตรต่อชั่วโมง โดยรถไฟโดยสารจะเดินรถด้วยความเร็ว 120 กิโลเมตรต่อชั่วโมง และรถไฟบรรทุกสินค้าจะเดินรถด้วยความเร็ว 80 กิโลเมตรต่อชั่วโมง

สถานีรถไฟ

ตลอดแนวเส้นทางโครงการมีจำนวนสถานีรถไฟทั้งหมด 14 สถานี ได้แก่ สถานีสำราญ สถานีโนนพยอม สถานีน้ำพอง สถานีเขาสวนกวาง สถานีโนนสะอาด สถานีห้วยเกิ้ง สถานีกุมภวาปี สถานีห้วยสามพาด สถานีหนองตะไก้ สถานีหนองขอนกว้าง สถานีอุดรธานี สถานีนาพู่ สถานีนาทา และสถานีหนองคาย ซึ่งเป็นสถานีรถไฟที่มีอยู่เดิมทั้งหมด แต่จะมีการปรับปรุงหรือเปลี่ยนแปลงให้เหมาะสมมากขึ้น 

นอกจากนี้ตลอดแนวเส้นทางโครงการมีป้ายหยุดรถจำนวน 4 แห่ง ได้แก่ ที่หยุดรถห้วยไห ที่หยุดรถบ้านวังชัย ที่หยุดรถห้วยเสียว และที่หยุดรถคำกลิ้ง