Kongo Gumi ตำนานบริษัทพันปี

คอลัมน์บิสิเนส แบ็กสเตจ

ผศ.ดร.เอกชัย อภิศักดิ์กุล

คณบดีคณะวิทยพัฒน์ และผู้อำนวยการศูนย์ธุรกิจครอบครัว มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย ([email protected])

Kongo Gumi เป็นบริษัทก่อสร้างของญี่ปุ่นที่ก่อตั้งขึ้นในปีค.ศ. 578 โดยผู้อพยพชาวเกาหลีชื่อ Shigemitsu Kongo ซึ่งมีความเชี่ยวชาญด้านศิลปะและวิทยาศาสตร์ในการสร้างวัดพุทธและสิ่งก่อสร้างอื่นๆ ทางศาสนา โดยเจ้าชาย Shotoku ได้ว่าจ้าง Kongo ให้สร้างวัดพุทธแห่งแรกของญี่ปุ่นชื่อ Shitenno-ji ซึ่งตั้งอยู่ไม่ไกลจากโอซากา และในอีก 14 ศตวรรษต่อมา Kongo และลูกหลานของเขาได้สร้างสิ่งก่อสร้างที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของญี่ปุ่นเอาไว้อีกหลายแห่ง บริษัทดำเนินงานมาจนกระทั่งปีค.ศ. 2006 Kongo Gumi ต้องเข้าสู่กระบวนการล้มละลาย และขายบริษัทเพื่อชำระหนี้สิน จำนวน 340 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ จากการตัดสินใจทางธุรกิจบางอย่างที่ผิดพลาด ทำให้ธุรกิจครอบครัวที่อายุยาวกว่า 1,400 ปี ต้องถูกเทกโอเวอร์โดยบริษัทก่อสร้างที่เป็นธุรกิจครอบครัวของญี่ปุ่นที่อายุกิจการน้อยกว่ามาก อย่างไรก็ตามเรื่องราวของ Kongo Gumi ก็ยังคงทิ้งตำนานที่น่าสนใจ ดังนี้

• ความยั่งยืนจะเป็นไปได้ง่ายกว่าหากธุรกิจครอบครัวดำเนินธุรกิจในอุตสาหกรรมที่มั่นคงและจำเป็นต่อความต้องการของลูกค้าและสังคมเสมอ

• ธุรกิจครอบครัวที่มีอายุยืนยาวมีรูปแบบการสืบทอดซํ้าๆ รุ่นแล้วรุ่นเล่า ซึ่งมักจะให้สิทธิกับลูกชายคนโต

• ธุรกิจครอบครัวที่อายุยืนยาวไม่มีบริษัทไหนที่อยู่รอดมาได้หากทายาทไม่เห็นคุณค่า โดยทายาทแต่ละรุ่นจะต้องสร้างคุณค่าและต่อสู้เพื่อส่งมอบธุรกิจให้กับคนรุ่นต่อไป

• ผู้นำส่วนใหญ่ที่ไม่สามารถส่งต่อธุรกิจครอบครัวไปสู่คนรุ่นต่อไปได้ มักจะล้มเหลวในการรักษาความเชื่อมโยงกับตลาดหรือตัดสินใจทางธุรกิจได้ไม่ดี

จากประสบการณ์ที่ไม่เหมือนใครของ Kongo Gumi สถาบัน INSEAD ที่เคยให้คำปรึกษาธุรกิจครอบครัวที่เก่าแก่ที่สุดของโลกหลายแห่ง ซึ่งได้แชร์ประสบการณ์เกี่ยวกับครอบครัวและธุรกิจที่คล้ายคลึงกันเอาไว้ ว่ามีองค์ประกอบสำคัญที่ทำให้อายุกิจการยืนยาว ดังนี้

กลยุทธ์ทางธุรกิจ (Business Strategies) : มุมมองระยะยาวที่คล่องตัวจะสร้างความยืดหยุ่นเมื่อต้องเผชิญกับการแข่งขันระดับโลกและเศรษฐกิจที่เปลี่ยน แปลงอย่างรวดเร็ว โดยธุรกิจครอบครัวที่มีอายุยืนยาวมักจะอยู่ในอุตสาหกรรมที่อายุยืนยาว

การถ่ายโอนกิจการ (Transitions) : การเตรียมความพร้อมและมีส่วนร่วมของคนรุ่นต่อไป ธุรกิจครอบครัวที่มีอายุยืนยาวจะรู้วิธีการถ่ายโอนธุรกิจจากรุ่นหนึ่งไปยังอีกรุ่นหนึ่ง

ความเป็นเจ้าของ (Ownership) : มีการออกแบบโครงสร้างการเป็นเจ้าของที่ถูกต้อง ยุติธรรม จะจูงใจในการสร้างคุณค่าของบริษัทและลดโอกาสที่จะเกิดความขัดแย้งในครอบครัว

การกำกับดูแลกิจการและผู้นำ (Corporate Governance and Leader) : ธุรกิจครอบครัวที่มีอายุยืนยาวหวังจะผลิตผู้นำครอบครัวที่มีวิสัยทัศน์อย่างน้อยหนึ่งคนเพื่อเป็นผู้นำบริษัทและครอบครัว

นวัตกรรมและความเป็นผู้ประกอบการ (Innovation and Entrepreneurship) : ความกล้าหาญในการเผชิญหน้ากับการเปลี่ยนแปลงและเข้าใจถึงความสำคัญของนวัตกรรม จะทำให้รักษาจิตวิญญาณของความเป็นผู้ประกอบการที่สืบทอดจากผู้ก่อตั้ง

การกำกับดูแลครอบครัว (Family Governance) : โครงสร้างและกระบวนการที่ชัดเจน ดูแลซึ่งกันและกันจะทำให้ครอบครัวเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันและมีส่วนร่วม

ที่มา : Bennedsen, M. and Henry, B. 2019. Kongo Gumi and the Six Secrets of Longevity. Available: https://www.tharawat-magazine.com/sustain/six-secrets-longevity/

ข้อมูลเพิ่มเติม : www.famz.co.th

หน้า 31 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 39 ฉบับที่ 3,533 วันที่ 22-25 ธันวาคม 2562