วิธีรับมือ ความขัดแย้งในธุรกิจครอบครัว

เป้าหมายหนึ่งของธุรกิจครอบครัวคือการเรียนรู้วิธีจัดการ ความขัดแย้งภายในครอบครัว เพื่อให้ครอบครัวมีการตัดสินใจที่ดี บุคคลเติบโตในทางที่ดี และมีความสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน อย่างไรก็ตามธุรกิจครอบครัวมักนำพลวัตของครอบครัวและความขัดแย้งมาปะปนกันซึ่งมักนำไปสู่ปัญหาตามมามากมาย แน่นอนว่าในธุรกิจมักมีความขัดแย้งเป็นธรรมดา แต่สำหรับธุรกิจครอบครัวมักจะมีความขัดแย้งมากกว่านั้น โดยสาเหตุหลัก 3 ประการของความขัดแย้งที่พบมากมีดังนี้

ความสับสนระหว่าง 2 ระบบ ประเด็นนี้เป็นปัญหามากที่สุด เนื่องจากในธุรกิจครอบครัวจะมี 2 ระบบคือระบบครอบครัวและระบบธุรกิจ บ่อยครั้งที่ทั้ง 2 ระบบนี้ถูกเบลอเข้าด้วยกัน ทำให้เกิดความสับสนว่าแต่ละคนเป็นใครในแต่ละระบบ บ่อยครั้งที่บทบาทจากระบบหนึ่งถูกส่งต่อไปยังอีกระบบหนึ่ง ดังนั้นแต่ละระบบควรมีการกำหนดคำจำกัดความและขอบเขตที่แตกต่างกันเพื่อป้องกันการข้ามระหว่างระบบ ซึ่งย่อมก่อให้เกิดปัญหาตามมามากมาย

การชิงดีชิงเด่นระหว่างพี่น้อง หากมีความขัดแย้งอยู่ในครอบครัว ก็มักมีแนวโน้มว่าจะเกิดความขัดแย้งในธุรกิจครอบครัวด้วย การชิงดีชิงเด่นระหว่างพี่น้องที่มีส่วนได้ส่วนเสียในธุรกิจ หากไม่ได้รับการแก้ไขมักจะจุดชนวนความขัดแย้งได้มากกว่ากรณีอื่น นอกจากนี้สถานการณ์ความขัดแย้งในวัยเด็กยังอาจดำเนินต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบันได้และบ่อยครั้งที่คู่สมรสของพวกเขาก็เข้ามามีส่วนร่วมด้วย

การหนีปัญหา ครอบครัวโดยส่วนใหญ่มักมีปัญหาเป็นธรรมดา แต่การปฏิเสธปัญหาหรือไม่รู้ว่าปัญหาคืออะไร จะทำให้มองไม่เห็นปัญหาในครอบครัวและธุรกิจครอบครัว ซึ่งก็จะทำให้ไม่ได้มีการจัดการกับปัญหาเหล่านั้น ธุรกิจครอบครัวจำนวนมากล้มเหลวในการทำความเข้าใจเกี่ยวกับความขัดแย้งและสาเหตุที่มาที่ไปของมัน

อย่างไรก็ตามการบ่งชี้ถึงความเป็นไปได้ของความขัดแย้งในธุรกิจครอบครัวเป็นเพียงการเริ่มต้นเท่านั้น ในฐานะผู้นำในธุรกิจครอบครัวยังสามารถทำสิ่งต่อไปนี้เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดความขัดแย้งขึ้นได้

กำหนดขอบเขตของทั้ง 2 ระบบให้ชัดเจนและระบุตัวตนได้ ธุรกิจครอบครัวมักประสบกับปัญหาความไม่ชัดเจน ว่าบทบาท คำจำกัดความ และขอบเขตของแต่ละระบบคืออะไร เมื่อมีการประชุมหรือมีการอภิปราย บทบาทของแต่ละคน (ครอบครัวหรือธุรกิจ) จะต้องมีความชัดเจน อย่าปล่อยให้ทั้ง 2 บทบาทสับสนหรือรวมเข้าด้วยกัน โดยบทบาทของแต่ละคนในแต่ละระบบจะต้องมีการกำหนดไว้อย่างชัดเจนทั้งคนที่ทำงานในธุรกิจและสมาชิกคนอื่นในครอบครัว

แก้ไขปัญหาครอบครัวที่ตกค้าง ปัญหาที่ยังไม่ได้รับการแก้ไขในระหว่างการเติบโตขึ้นในครอบครัวมักจะยังคงอยู่จนกว่าจะได้รับการแก้ไขเรียบร้อยแล้ว ดังนั้นความขัดแย้งเก่าๆ อาจยังคงคุกรุ่นอยู่ในใจของคน โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากปัญหาเหล่านั้นไม่เคยถูกนำมาพูดถึง หลายครั้งที่สมาชิกในครอบครัวซึ่งทำงานร่วมกันจำเป็นต้องย้อนกลับไปทบทวนเรื่องราวในอดีตที่ส่งผลต่อความสัมพันธ์ของพวกเขาในทุกวันนี้ คำแนะนำคือการทำครอบครัวบําบัด (Family Therapy) เป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่มักสามารถช่วยได้

เรียนรู้รูปแบบการเกิดและวิธีป้องกันความขัดแย้ง ธุรกิจส่วนใหญ่ไม่ได้ศึกษารูปแบบความขัดแย้งที่ชัดเจนพอที่จะช่วยให้สามารถจัดการได้เสียแต่เนิ่นๆ ดังนั้นจึงควรเรียนรู้ที่จะสร้างรูปแบบที่ชัดเจนของการเกิดความขัดแย้ง เพื่อให้ทุกคนในบริษัทสามารถสังเกตสัญญาณการก่อตัวได้ตั้งแต่เนิ่นๆ เพราะหากรู้จักสัญญาณการเกิดความขัดแย้งได้ดี ก็จะสามารถตัดไฟแต่ต้นลมได้อย่างรวดเร็ว

ที่มา: 1. Johnson, A. 17 October 2022. The Top 3 Causes of Conflict in Family, and How to Begin to Diffuse It [On-line]. Available: https://www.thecompleteleader.org/articles/top-3-causes-conflict-family-business-and-how-begin-diffuse-it

2. John, A.D. 17 October 2022. Understanding Conflict in the Family Business [On-line]. Available: https://cfeg.com/insights_research/understanding-conflict-in-the-family-business/

ข้อมูลเพิ่มเติม www.famz.co.th

หน้า 17 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 42 ฉบับที่ 3,830 วันที่ 27 - 29 ตุลาคม พ.ศ. 2565