ครั้งที่แล้วเราพูดกัน
ถึงเรื่องของทฤษฎีการออกแบบเพื่อสร้างความสบาย และประหยัดพลังงานโดยที่ไม่ต้องใช้ระบบเทคโนโลยีเข้ามาช่วยที่อยากจะให้คนทั่วๆ ไปได้เข้าใจง่ายๆ ว่าสิ่งที่ต้องนึกถึงเวลาจะสร้างบ้าน หรือซื้อบ้านคืออะไร ซึ่งองค์ประกอบที่เน้นเป็นพิเศษ คือ เรื่องของ อุณหภูมิ ที่นอกจากเราจะสามารถออกแบบการวางตัวอาคารให้หลบจากแสงแดดแล้ว มาดูกันครับว่าเรายังสามารถทำอะไรได้อีกบ้าง
ตำแหน่งของช่องเปิด … จะเจาะอย่างไรให้สวยงาม ได้สัดส่วน ได้ลม แต่หลบแดด
เป็นอีกหนึ่งองค์ประกอบที่มีผลต่ออุณหภูมิภายใน การออกแบบพื้นที่ให้มีการระบายอากาศในลักษณะให้ลมพัดผ่านตลอด (Cross ventilation) ซึ่งถือเป็นการระบายอากาศที่ดีที่สุด อีกทั้งสถาปนิกทั้งหลายก็มักจะชอบออกแบบช่องเปิดใหญ่ๆ ให้ดูโปร่งโล่ง แต่ก็ต้องระวังให้มาก เนื่องจากลมที่เข้ามาก็มักจะหอบเอาความร้อนเข้ามาด้วย ดังนั้นช่องเปิดด้านเหนือ-ใต้ จึงน่าจะเป็นคำตอบที่ดีที่สุด เพราะนอก จากลมจะไม่ร้อนมากแล้ว แสงธรรมชาติที่มาจากทิศเหนือยังเป็นแสงที่มีปริมาณกำลังดี ไม่จ้าจนเกินไปหรือหากจำเป็นที่จะ
ต้องมีช่องเปิดด้านทิศที่ต้องรับแดด ก็คงต้องมีตัวช่วยตามที่จะกล่าวในข้อต่อไป
หาตัวช่วยลดแสงแดดที่จะกระทบกับอาคารโดยตรง... จะกางร่ม ห่มผ้าให้บ้านอย่างไรให้ดูสวยงาม และมีประโยชน์
เรื่องนี้เป็นภูมิปัญญาที่มีมาตั้งแต่อดีตแล้ว ชายคาที่ยื่นยาวๆ ออกไปสามารถประยุกต์รูปแบบได้ให้เป็นทั้งแบบทรอปิคัล หรือเรียบๆ แบนๆ แบบโมเดิร์น รวมถึงแผงกันแดดแนวตั้ง (Vertical fin) สำหรับผนังและช่องเปิดทิศตะวันออก-ตะวันตก และแผงกันแดดแนวนอน (Horizontal fin) สำหรับด้านทิศเหนือ-ใต้
จัดการกับสภาพแวดล้อมรอบบ้าน ... จะปลูกต้นไม้ ขุดบ่อนํ้าอย่างไร ให้เย็นตา เย็นกาย เย็นใจ ต้นไม้ ใบหญ้า บ่อนํ้า คือ สิ่งที่ง่ายที่สุดในการที่จะมาช่วยลดความร้อนรอบๆ บ้านโดยเฉพาะด้านทิศตะวันตกที่
แดดบ่ายแสนจะรุนแรง และด้านทิศใต้ที่ลมจะพัดเข้าสู่ตัวบ้าน แทนที่จะเป็นพื้นคอน กรีตแข็งๆ ร้อนๆ สิ่งเหล่านี้ล้วนแล้วแต่เป็นตัวช่วยลดอุณหภูมิรอบๆ บ้านอย่างน้อยก็ 3-4 องศา
อย่างไรก็ตาม...สิ่ง
ที่เรากำลังพูดถึงคืองานสถาปัตยกรรม ที่มีเรื่องสุนทรียภาพเข้ามาเกี่ยวข้อง ไม่ใช่ตู้เย็นที่จะต้องเน้นเก็บความเย็น และประหยัดไฟกันแบบเอาเป็นเอาตายเพื่อมาสร้างเป็นจุดขายประหยัดไฟเบอร์ 5 เพียงแต่สถาปนิกและเจ้าของงานจะให้นํ้าหนักความสำคัญมากน้อยแค่ไหน หากเราทำพื้นฐานได้ดี แล้วจะมาเสริมด้วยเรื่องระบบ เทคโนโลยีต่างๆ (Active design) เข้ามาช่วยเพิ่มความสบาย ก็จะทำให้ระบบเหล่านั้นไม่ต้องทำงานหนัก และเกิดความประหยัดเป็นผลตามมานั่นเอง
จากหนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 37 ฉบับที่ 3,325 วันที่ 24 - 27 ธันวาคม พ.ศ. 2560
