เยี่ยม!นักวิจัยจุฬาฯ ผลิตหุ่นฝึกตรวจจอตา ลดต้นทุนช่วยนิสิตไทยเรียนรู้

รองศาสตราจารย์ พญ.สุภรัตน์ จริยโกศล ทีมวิจัยจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เปิดเผยว่า การตรวจวินิจฉัยโรคที่เกี่ยวกับจอตาเป็นเรื่องละเอียดอ่อน ต้องการความรวดเร็วและแม่นยำ

 เพื่อความสบายตาของคนไข้ที่ไม่ต้องจ้องแสงจ้านานเกินไป ซึ่งตรงนี้ต้องการทักษะความเชี่ยวชาญและประสบการณ์ของแพทย์ผู้ตรวจ

ในการเรียนการสอนนิสิตแพทย์ปัจจุบัน มีการใช้หุ่นฝึกตรวจจอตาอยู่แล้ว ด้วยอุปกรณ์นำเข้าจากต่างประเทศที่มีราคาแพง และไม่สามารถปรับเปลี่ยนให้เข้ากับความต้องการฝึกและเรียนรู้กรณีศึกษาได้มากนัก 

ทีมวิจัยจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ประกอบด้วย รองศาสตราจารย์ พญ.สุภรัตน์ จริยโกศล รองศาสตราจารย์ นพ.ศุภพงศ์ ถิรคุณวิชชะ ภาควิชาจักษุวิทยา คณะแพทยศาสตร์ และ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.วีระยุทธ ศรีธุระวานิช ภาควิชาวิศวกรรมเครื่องกล คณะวิศวกรรมศาสตร์ จึงร่วมกันพัฒนา “Oph-Sim” หุ่นฝึกตรวจจอตา ฝีมือคนไทย เพื่อให้นิสิตและแพทย์ที่สนใจฝึกฝนทักษะการตรวจจอตาได้อย่างมีคุณภาพ ในราคาที่ต่ำลง

“ทักษะการตรวจวินิจฉัยความผิดปกติของขั้วประสาทตาและจอตา เป็นทักษะสำคัญของแพทย์ทั่วไปและแพทย์เฉพาะทางด้านจักษุวิทยา เนื่องจากจะช่วยให้สามารถวินิจฉัยโรคเกี่ยวกับตาและโรคอื่นๆทางระบบประสาทที่สำคัญได้ เช่นขั้วประสาทตาบวมจากความดันในสมองสูง จอตาเสื่อมเหตุเบาหวาน และต้อหิน” รศ.พญ สุภรัตน์ กล่าว

ที่ผ่านมา นิสิตแพทย์ฝึกการตรวจจอตาด้วยเครื่อง direct ophthalmoscope กับหุ่นฝึกตรวจตาที่นำเข้าจากต่างประเทศซึ่งราคาสูงและมีข้อจำกัดมาก เนื่องจากแผ่นสไลด์แสดงภาพความผิดปกติของจอตาที่ใช้กับหุ่น มักเสื่อมสภาพเร็วและมีจำนวนภาพให้เรียนรู้น้อย เลยมีความคิดว่าถ้าเรามีหุ่นที่เราพัฒนาเองที่ราคาไม่แพง ใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ส่งภาพสู่จอมอนิเตอร์แบบดิจิทัล มีคุณภาพของภาพจอตาที่คมชัด และตอบโจทย์ตามที่เราต้องการก็จะดี นิสิตจะเห็นภาพตัวอย่างจอตาที่ชัดเจนและหลากหลาย อาจารย์ผู้สอนสามารถอธิบายสิ่งตรวจพบในภาพจอตาไปพร้อมๆ กับนิสิตส่องตรวจ เพื่อการฝึกวินิจฉัยได้มีประสิทธิภาพขึ้น

รศ.นพ.ศุภพงศ์ อธิบายว่า หุ่นฝึกตรวจจอตา Oph-Sim ประกอบด้วยอุปกรณ์ง่ายๆ ได้แก่ ตัวหุ่น เครื่องส่งสัญญาณและแอปพลิเคชัน การใช้งานก็ไม่ซับซ้อน เพียงอาจารย์ผู้สอนอัพโหลดภาพจอประสาทตาที่ต้องการศึกษาลงบนแอปพลิเคชัน ภาพนั้นก็จะไปปรากฎบนหน้าจอมอนิเตอร์ของหุ่น จากนั้นนิสิตแพทย์ก็จะส่องไปที่ดวงตาของหุ่น ด้วยเครื่องมือ Ophthalmoscope เพื่อฝึกตรวจจากการดูภาพจำลองนั้น

“ภาพจอตาเป็นภาพจากมอนิเตอร์แบบดิจิทัล ซึ่งคมชัดกว่าภาพสไลด์และไม่มีแสงสะท้อน แถมยังมีจอยสติ๊กที่สามารถควบคุมหุ่นให้กลอกตาได้เพื่อจำลองการกระทำของคนไข้ นอกจากนี้ ถ้าอาจารย์พบเคสที่น่าสนใจจากคนไข้ก็สามารถใส่ภาพจอประสาทตาเพิ่มเข้ามาในแอปพลิเคชันได้เรื่อยๆ โดยไม่ต้องซื้อสไลด์ที่มีอายุการใช้งานสั้นและราคาสูง ผู้เรียนก็จะได้เรียนเคสได้หลากหลายยิ่งขึ้นด้วย” รศ.นพ.ศุภพงศ์ กล่าว

ตั้งแต่เดือนสิงหาคม 2564 เป็นต้นมา บริษัท เมดเกตเวย์ จำกัด ซึ่งทีมวิจัยก่อตั้งขึ้นเพื่อผลิตและจำหน่ายหุ่นฝึกตรวจจอตา Oph-Sim ได้ส่งมอบหุ่นเพื่อฝึกสอนนิสิตแพทย์และแพทย์ที่สนใจแล้วในหลายโรงพยาบาล อาทิ โรงพยาบาลพุทธชินราช โรงพยาบาลราชวิถี โรงพยาบาลสงขลา และโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์

“สิ่งที่อยากจะพัฒนาในอนาคต มีความคิดที่จะเพิ่มฟีเจอร์การใช้งาน เช่น เพิ่มมินิควิซ (Mini Quiz) เพื่อให้นิสิตได้ทดสอบและประเมินความสามารถของตัวเองได้" ผศ.ดร.วีระยุทธ จากคณะวิศวกรรมศาสตร์ จุฬาฯ กล่าว

นอกจากนี้ อยากให้มีเครือข่ายของจักษุแพทย์ เมื่อเจอเคสคนไข้ที่น่าสนใจ สามารถแบ่งปันภาพเข้าไปในกลุ่ม เพื่อให้ผู้เชี่ยวชาญช่วยกันแสดงความเห็นกับเคสที่เจอ เรียนรู้ไปด้วยกัน แล้วนำภาพเคสมาใช้ในการเรียนการเรียนการสอนต่อไปเพื่อพัฒนาศักยภาพของแพทย์