“งิ้ว” มหาวิทยาลัยชีวิต
ศาสตร์แห่งศิลปวัฒนธรรมของแต่ละประเทศ ควรต้องรักษาไว้อย่างหวงแหน!! ซึ่งวัฒนธรรมประเพณีคำสอนส่วนใหญ่มักส่งผ่านมาทางการแสดงอย่างเช่น การแสดงอุปรากรจีน หรือ งิ้ว ของประเทศจีน ที่มีอายุยืนยาวร่วมพันปี ตามที่มีหลักฐานปรากฏว่าเริ่มต้นมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์ซ่ง (ค.ศ. 1179-1276) ทางภาคใต้ของจีนมีคณะงิ้ว เปิดการแสดงมีบทพูดเป็นโคลงกลอนสลับการร้อง ใช้วงเครื่องดีดสีตีเป่าประกอบการแสดง ส่วนทางภาคเหนือนั้น ราวช่วงต้นศตวรรษที่ 13 ในสมัยราชวงศ์หยวนเกิดรูปแบบของงิ้วขึ้นมาเรียกว่า “จ๋าจวี้” แบ่งการแสดงออกเป็น 4 องค์ โดยมีแต่ตัวละครเอกเท่านั้น ที่จะมีบทร้องเป็นทำนองเดียวตลอดเรื่อง เป็นที่นิยมในหมู่ขุนนางชั้นสูง เรื่องราวที่แสดงจึงมักดัดแปลงมาจากพงศาวดารหรือประวัติศาสตร์ ส่วนทางใต้นั้นผู้คนนิยมดูงิ้วที่มีเนื้อหาเป็นเรื่องเล่าพื้นบ้าน
พอมาถึงช่วงศตวรรษที่ 16 บ้านเมืองสงบ วรรณกรรมเลยเฟื่องฟูส่งผลให้บทร้องอุปรากรสละสลวยมากขึ้น จนมาถึงช่วงศตวรรษที่ 18 เกิดอุปรากรแบบใหม่ที่กรุงปักกิ่ง ซึ่งเป็นรูปแบบของงิ้วในปัจจุบัน
สมัยของพระนางซูสีไทเฮานั้น งิ้วในเมืองจีนถือว่าได้รับความนิยมสูงสุด จนกระทั่งสิ้นสมัยของพระนาง คณะงิ้วที่เคยได้รับการอุปถัมภ์จากราชสำนักและขุนนางต่างๆ ก็ต้องพึ่งตัวเองจนแพร่ขยายออกสู่ชาวบ้าน
มาถึงปัจจุบันในไทยเอง เราท่านมักจะเห็นคณะงิ้วอยู่ตามงานวัดหรืองานประจำปีของศาลเจ้า และนับวันจะหายากขึ้นทุกวัน แต่ในปีนี้ นับเป็นปีมหามงคลหลายประการ เครือเจริญโภคภัณฑ์ ธนาคารกรุงเทพ และไทยเบฟ จึงจับมือร่วมกันสานสัมพันธ์ไทย-จีน ครั้งแรกบนผืนแผ่นดินไทย ด้วยการจัดอภิมหาการแสดง “มหาอุปรากรสะท้านปฐพี” จากคณะอุปรากรจีนแต้จิ๋ว “กึงตังเตี่ยเกี๊ยะอิ๊กท้วง” เมืองซัวเถา ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ซึ่งเป็นคณะที่ติดอันดับท็อปเทน สุดยอดการแสดง เข้มข้นครบอรรถรส ทั้งเนื้อหา สเปเชียลเอฟเฟกต์ตระการตา ชมกันแบบเต็มอิ่มจุใจ 4 วัน 13 เรื่อง ระหว่างวันที่ 13-16 ธันวาคม 2562 ที่ทรูไอคอนฮอลล์ ไอคอนสยาม
สำหรับ “คณะอุปรากรจีนแต้จิ๋วกึงตังเตี่ยเกี๊ยะอิ๊กท้วง” คณะงิ้วชื่อดัง ที่สร้างปรากฏการณ์ไปทั่วโลก ผสานศิลปะชั้นสูง เข้ากับท่วงท่าลีลาที่งดงามตระการตา เป็นที่สุดแห่งมหาอุปรากรที่คนรักงิ้วทุกคนต้องดู และยังได้รับรางวัลเกียรติยศมากมาย เช่น รางวัลเหวินฮว๋า สาขาการแสดงอุปรากรจีนชุดใหม่ สาขางานสร้างอุปรากรจีน , รางวัลการแสดงยอดเยี่ยมเทศกาลอุปรากรจีนแห่งชาติ, รางวัลการแสดงอันดับหนึ่งเทศกาลศิลปะมณฑลกว่างตง เป็นต้น
ทีนี้มาทำความรู้จักงิ้วให้มากขึ้นกับ “อ.วิโรจน์ ตั้งวาณิชย์” ผู้เชี่ยวชาญเรื่องวัฒนธรรมจีน เล่าให้ฟังว่า งิ้วเป็นการแสดงที่ผสมผสานการขับร้อง และการเจรจาประกอบกับลีลาท่าทางของนักแสดงให้ออกมาเป็นเรื่องราว สมัยนั้นได้นำเอาเหตุการณ์ต่างๆ ในพงศาวดารและประวัติศาสตร์มาดัดแปลงเป็นบทแสดง นำความเชื่อทางประเพณีและศาสนาเข้าไปผสมผสานกับการแสดงด้วย บางครั้งนำบทคำสอนของขงจื๊อมาแสดง ทำให้คนจีนสมัยก่อนได้ฟังคำสอนที่เป็นเรื่องคุณธรรมสอนใจ กลายเป็น “มหาวิทยาลัยของคนอ่านหนังสือไม่ออก” ส่วนคนที่อ่านหนังสือออกก็คือกลุ่มจอหงวนนั่นเอง จีนมีงิ้วราว 300 กว่าประเภท ซึ่งงิ้วปักกิ่งเป็นงิ้วหลวงที่มีชื่อเสียงมากที่สุด และ “งิ้วคุนฉวี่” กับ “งิ้วปักกิ่ง” ได้รับการยอมรับจากองค์การยูเนสโก และได้ขึ้นทะเบียนเป็น “มรดกโลก” เมื่อปี 2544, 2552 และ 2553 ตามลำดับ
จากบันทึกประวัติศาสตร์ความสัมพันธ์ระหว่างไทยและจีน คาดว่าเกิดขึ้นตั้งแต่สมัยสุโขทัย จากหลักฐานเครื่องสังคโลกที่พบเจอ เท่ากับมีการติดต่อค้าขายระหว่างกัน จึงโยกย้ายถิ่นฐานจนเกิดเป็นสายสัมพันธ์ยาวนานมาถึงทุกวันนี้ “ไทย-จีน” จึงเป็นมากกว่าแค่คำว่าพี่-น้องกันแต่เป็นสายเลือดเดียวกัน ดังนั้นการแสดงงิ้วจึงปรากฏขึ้นในประเทศไทยด้วย แม้ว่าชาวแต้จิ๋วจะมีพลเมืองไม่มากแต่ยังคงรักษาการแสดงไว้ โดยเฉพาะเรื่องของบทที่ผ่านมาจะใช้คำสอนของขงจื๊อเป็นหลักทำให้คนจีนได้เรียนรู้เรื่องคุณธรรม ความรักในครอบครัว เรื่องการรักชาติปกป้องชาติ และเรื่องราวต่างๆ ผ่านการแสดง โดยคุณสมบัติเด่นของงิ้วที่จะต้องมีคือ เสียงร้องที่ไพเราะ รูปลักษณ์ร่างกายที่สวยงาม ลีลาการร่ายรำ และการสอดแทรกคุณธรรม แต่สมัยนี้การแสดงของงิ้วอาจประยุกต์ไปบ้างตามยุคสมัย
สำหรับการแสดงครั้งนี้ไม่ต้องห่วงว่าจะฟังไม่ออกจะมีซับไตเติลคำแปลให้ผู้ชมด้วย แสดงตั้งแต่วันที่ 13-16 ธันวาคม 2562 รายได้จากการขายบัตรทั้งหมด มอบให้ ร.พ.จุฬาลงกรณ์ และคณะอุปรากรจีนแต้จิ๋ว “กึงตังเตี่ยเกี๊ยะอิ๊กท้วง” บัตรราคา 3,000 / 2,000 / 1,000 / 500 บาท จำหน่ายบัตรที่ Counter Service All Ticket ในร้าน 7-11 ทุกสาขาทั่วประเทศ หรือคลิก www.allticket.com/event/ShantouTeochewChineseOperaShow หาซื้อบัตรเข้าชมการแสดงได้ที่ All Ticket by Counter Service หรือ www.allticket.com
หน้า 21 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 39 ฉบับที่ 3,529 วันที่ 8 - 11 ธันวาคม พ.ศ. 2562
