นุ่งสยามสามฤดู แต่งผ้าไทยเที่ยวเชียงคาน

ท่องเที่ยวยุคนี้สังเกตกันมั้ยว่า คุณผู้หญิงจะออกเที่ยวมากขึ้นรวมกลุ่มแก๊งส์ตระเวนไปไหนๆ และที่น่าชื่นใจอย่างหนึ่งคือการใส่ผ้าไทยออกเที่ยวมากขึ้น ต้องขอบคุณกระแสออเจ้า...ที่ทำให้คนไทยหันมานิยมผ้าไทยมากขึ้น...เที่ยวเมืองรองครั้งนี้ขอย้อนพาเที่ยว
เจาะลึกลงไปนิดหนึ่ง...จังหวัดเลย ที่เชียงคาน ...

โห..จะมีอะไรให้เที่ยวอีกล่ะ...มีสิ...ทีมงานลงพื้นที่ตาม “นางจิราณี พูนนายม” ผู้อำนวยการกองตลาดภาคตะวันออกเฉียงเหนือ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) ไปสัมผัสพื้นที่จริงๆ ทั้งเล่าให้ฟังว่า ททท.กำหนดแผนยุทธศาสตร์แผนวิสาหกิจ ปี 2560 - 2564 จัดกิจกรรมส่งเสริมการท่องเที่ยวตลาดผู้หญิง ด้วยการเปิดตัวแคมเปญ“นุ่งสยามสามฤดู” ภายใต้แนวคิด “ซื้อผ้าไทยใส่ผ้าไทย เที่ยวเมืองไทย”

สร้างการรับรู้เกี่ยวกับผ้าไทยในมุมมองใหม่ ในรูปแบบที่ทันสมัย นำเสนอการท่องเที่ยวแบบลึกซึ้ง ถึงประสบการณ์ท้องถิ่น Local Experienceเน้นให้นักท่องเที่ยวเดินทางเรียนรู้สัมผัสวัฒนธรรมท้องถิ่น วิถีชุมชน ภูมิปัญญาท้องถิ่น ถือเป็นส่วนหนึ่งในการผลักดันให้ปี 2562 มีนักท่องเที่ยวภายในประเทศเดินทางมากขึ้น ตั้งเป้าไว้ 166ล้านคน/ครั้ง มีรายได้กว่า 1.12 ล้านล้านบาทเพิ่มขึ้นจากเดิม 5% จึงเป็นที่มาที่พาไปชม

ที่แรกที่พาชม “หมู่บ้านวัฒนธรรมไทดำ” กลุ่มไทดำกลุ่มเดียวในแดนอีสาน ชมการทอผ้าพื้นเมืองบ้านนาป่าหนาด ที่เป็นการศึกษาการทอผ้าแบบพื้นเมือง เพราะวิถีไทดำจะปลูกฝังเรื่องการถักทอ ต้องทอผ้าเป็นทุกคน เหล่าแม่ๆ ต้องบังคับให้ทอผ้า เพราะมันมีคุณค่าเป็นเรื่องที่หาที่ไหนไม่ได้ การทอมีทั้งผ้าไหมและฝ้าย คงอนุรักษ์เรื่องการใช้สีธรรมชาติ ช่วงหลังนี้มีการประยุกต์ทำปลอกหมอน ผ้าปูที่นอน เสื้อผ้า ผ้ารองจาน สิ่งของเหล่านี้มีการส่งออกไปต่างประเทศ เช่น ออสเตรเลียเป็นต้น ข้อดีคือผ้าฝ้ายเหล่านี้ยิ่งซักยิ่งนิ่ม และกลุ่มไทดำนี้จะมีลายเอกลักษณ์เฉพาะคือมีขิดมีดอกในผ้า และไทดำจริงจะใช้สีดำเป็นหลัก มีสีแดงผสมบ้าง มากน้อยต้องมีการผสมผสานลงไปในผ้า

จากนั้นไปชมพิพิธภัณฑ์ วิถีชีวิตที่เป็นเอกลักษณ์ของกลุ่มไทดำ เรียนรู้ว่าไทดำนี้อพยพย้ายถิ่นมาหลายถิ่น กระทั่งมาขอรัชกาลที่ 5 ปักหลักลงฐานที่แห่งนี้ จึงมีการสืบทอดกันมานาน ดูได้จากการสร้างบ้านก็จะมีเอกลักษณ์ มีภาษาของตน การร่ายรำเฉพาะ ด้านการแต่งกายหญิงชายต่างกัน เน้นสีดำ ดูที่กระดุมติดเสื้อของผู้หญิงจะเป็นรูปผีเสื้อ ซึ่งมีเรื่องราวบอกเล่าที่มาที่ไปว่าเป็นอย่างไร กระดุมผู้ชายจะถี่ๆ เพราะต้องรอบคอบจะลงเรือนต้องคิดให้รอบคอบก่อนลงเรือน นั่นเอง และในช่วงวันที่ 10 ธันวาคมของทุกปีจะมีงานรวมญาติชาวไทดำ ก็จะมีการละเล่นและรับประทานอาหารร่วมกัน ก็จะเปิดให้คนทั่วไปเข้าชมได้ นี่ก็คือแบบวิถีชาวไทดำแบบย่อๆ

ออกจากหมู่บ้านไทดำชมวิถีชีวิตที่คนกลุ่มหนึ่งพยายามรักษาเอกลักษณ์ อัตลักษณ์ของตนเองที่ต้องรักษาเอาไว้ให้สืบทอดต่อไปตราบชั่วลูกหลาน พาไปชมไฮไลต์คือเชียงคาน เป็นยามกลางวัน เป็นเมืองสงบ พอบ่ายคล้อยแดดร่มลมตก ถนนถูกปิดกั้นเป็นถนนคนเดิน ร้านรวงต่างตั้งร้านกันริมถนน คนเที่ยวเริ่มเดินเที่ยวสินค้าก็มีคล้ายๆกัน ที่เน้นกันมากน่าจะเป็นลายผ้าขาวม้า ที่ว่ากันว่าผ้าขาวม้านั้นมีทุกจังหวัดแต่ลวดลาย สีสัน และเนื้อผ้าจะแตกต่างกันออกไป แถมยังสารพัดประโยชน์อีกต่างหาก ผู้เขียนเองก็ชื่นชอบผ้าขาวม้ามาก ไปที่ไหนก็ต้องซื้อหาเก็บกลับมาตลอด 

ก่อนจะช็อปปิ้ง...ขอแนะนำให้ไปเดิมชมริมแม่นํ้าโขงช่วงพระอาทิตย์กำลังอัสดง ใกล้ลับขอบฟ้า สีฟ้าจะสวยงามมาก ทั้งแดงทั้งฟ้า แบ่งช่องสีเล่นเอามองจ้องตาไม่กะพริบ มือกดถ่ายภาพระวิงทีเดียว สวยงามมาก ยามนี้บางคนอาจจะลองขี่จักรยานชมก็ได้
มีเส้นทางให้ทั้งเดินและขี่จักรยาน แต่ถ้าไม่อยากขี่ยามนี้ก็อดใจไว้ขี่ยามเช้าก็ได้

ยามเช้าช่วงเวลาราวเกือบๆ 7 โมงเช้า...อย่าลืมตื่นมาใส่บาตร จะมีพระราว 9 วัดที่ออกบิณฑบาต ก็ใส่บาตรกันแบบง่ายๆ ตามวิถีชีวิตของที่นี่ ...และแล้วสายตาพลันไปเห็นการตีๆ วัดๆ ที่ “ร้านนิยมไทย” ..นั่นคือการทำผ้าห่มนวมฝ้ายทำมือ ...เป็นงานหัตถกรรมที่สืบสานวิถีชีวิตภูมิปัญญาพื้นบ้านมาตั้งแต่สมัยโบราณ “คุณป้าราตรีพรหมมหาราช” เจ้าของร้านเล่าให้ฟังว่า วิธีการทำผ้าห่มนวมทำมือนี้สมัยก่อนทำกันทุกบ้านแต่หลังๆนี้เหลือทำกันอยู่ไม่กี่ครัวเรือน เพราะคนเลิกนิยม และฝ้ายหายากขึ้นแถมมีราคาแพงขึ้น แต่หารู้ไม่ว่าผ้านวมเวลาหนาวก็ใช้ห่ม เลิกหนาวก็ใช้ปูนอน คุณสมบัติของฝ้ายมีมากมาย คนแพ้ฝุ่นก็ใช้ผ้าตาข่ายหุ้มอีกชั้น และวิธีดูแลแค่นำไปผึ่งแดดเท่านั้นก็จะกลับมาฟูเหมือนเดิม ส่วนที่ซักก็จะเป็นปลอกที่นอนหรือปลอกหมอน แม้คนไทยไม่นิยมแต่เชื่อหรือไม่ว่า คนที่อยู่ต่างประเทศกลับมาซื้อกลับไปมาก นอกจากทำผ้าห่มนวมที่มีหลายขนาดให้เลือกแล้วยังมีหมอนหนุนนอนให้เลือกด้วย 

การเดินทางไปนั้น ทางททท.แนะนำว่าอยากให้ติดต่อททท.ที่จังหวัด ให้ช่วยแนะนำบริษัททัวร์จัดทริปให้ แต่ถ้าจะไปเยือนแค่ถนนคนเดินเชียงคานก็จะมีรถแท็กซี่บริการจากสนามบินมา...ลองแต่งผ้าไทยออกไปเที่ยวดูจะรู้ว่ามันชิลจริงๆ..

หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 39 ฉบับที่ 3,493 วันที่ 4 - 7 สิงหาคม พ.ศ. 2562