เปลี่ยน “ขยะ” เป็น “ทองคำ” เทรนด์ธุรกิจที่โลกต้องการ (1)

สิ่งที่เราเห็นว่าเป็นขยะ เช่น พลาสติกห่อขนม ถุงพลาสติก หรือขวดพลาสติกบรรจุเครื่องดื่ม ที่ส่วนใหญ่เมื่อใช้เสร็จปุ๊บก็อยากจะโยนทิ้งเพราะไม่มีประโยชน์คุณค่าอะไรแล้ว ความจริงก็คือมันยังเป็นวัสดุที่มีค่า มีราคา สามารถนำกลับไปเข้ากระบวนการรีไซเคิล เพื่อนำมาใช้ประโยชน์ในรูปแบบใหม่ๆ ไม่เช่นนั้นก็คงไม่มีธุรกิจรับซื้อของเก่าและเศษวัสดุต่างๆเพื่อนำไปขายต่อให้กับโรงงาน ซึ่งเอาเข้าจริงแล้วธุรกิจในการนำขยะพลาสติกกลับไปรีไซเคิล เพื่อผลิตเป็นสินค้าใหม่ๆออกมา เป็นธุรกิจที่มีมูลค่ามหาศาล ที่มีสำนวนว่า ธุรกิจเปลี่ยนขยะเป็นทองคำนั้น เป็นเรื่องจริงอย่างที่ไม่อาจปฏิเสธได้เลย

นายจอน เพ็นไรซ์ ประธานบริษัทดาว เคมิคอล ภาคพื้นเอเชีย-แปซิฟิก ให้สัมภาษณ์สำนักข่าวบลูมเบิร์ก ตอกยํ้าข้อเท็จจริงที่ว่านี้ โดยเขาระบุว่า ในแต่ละปีมีขยะพลาสติกที่หลุดลอดลงไปสร้างปัญหาในทะเลประมาณ 8 ล้านตัน โดยทั่วๆไป พวกบรรจุภัณฑ์พลาสติกที่เราใช้แล้วทิ้งนั้น ราว 95% ไม่ได้กลับเข้าสู่กระบวนการรีไซเคิล และนั่นหมายถึงการสูญเปล่า เพราะถ้าพลาสติกเหล่านี้ถูกเก็บมาเข้ากระบวนการรีไซเคิลมันจะมีมูลค่าได้ถึง 100,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ จึงเห็นได้ว่าสิ่งที่คนทั่วไปเห็นเป็นขยะนั้น ความจริงมันหมายถึงเงินรายได้ จึงเป็นสิ่งที่มีคุณค่าในมุมมองของผู้ประกอบการ

จากการสำรวจของบลูมเบิร์กพบว่า ภูมิภาคเอเชียเป็นแหล่งที่มีการใช้บรรจุภัณฑ์พลาสติกเกือบๆ 50% ของทั้งหมดที่ใช้กันอยู่ในโลก นอกจากนี้เอเชียยังเป็นภูมิภาคที่มีการนำเข้าขยะพลาสติกเหล่านี้มาจากสหรัฐอเมริกาและยุโรปอีกด้วย นักวิจัยและนักอุตสาหกรรมที่มีแนวคิดในการดำเนินธุรกิจอย่างยั่งยืน พยายามพลิกวิกฤติเหล่านี้ให้เป็นโอกาส ด้วยการนำขยะพลาสติกกลับมาสร้างประโยชน์อีกครั้งในรูปแบบที่แตกต่างออกไปจากเดิม เราคงได้ยินกันมาบ้างแล้วเกี่ยวกับการนำขวดพลาสติกหรือแห-อวนพลาสติกกลับมารีไซเคิลเพื่อทำเป็นเส้นใยสำหรับทอเสื้อผ้า-เครื่องนุ่งห่ม หรือนำมาหลอมและเข้ากระบวนการทางเคมีเพื่อทำให้มันกลายเป็นวัสดุใหม่ที่ใช้สำหรับงานก่อสร้าง เทราดพื้นผิวถนน หรือแม้แต่การนำมาทำเป็นอิฐบล็อก มีการวิจัยและพัฒนาเกี่ยวกับเรื่องนี้มากยิ่งขึ้นและความเป็นไปได้เกี่ยวกับการใช้ประโยชน์ใหม่ๆจากขยะพลาสติกรีไซเคิลก็มีเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆไปด้วย ซึ่งความท้าทายก็ยังคงมีอยู่ในแง่ต้นทุนการผลิต ราคาจำหน่าย และคุณภาพของสินค้าใหม่ที่เกิดขึ้น

ผู้ประกอบการอย่างดาว เคมิคอล ซึ่งเป็นผู้ผลิตเคมีภัณฑ์ พลาสติกและวัสดุใหม่ๆรายใหญ่ของโลก ยอมรับว่า การคัดแยกประเภทของขยะพลาสติกตั้งแต่ต้นทางเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการที่สำคัญมาก ขณะที่ผู้เชี่ยวชาญของธนาคารโลกระบุว่า จุดเริ่มต้นที่สำคัญคือทัศนคติของประชาชนที่ควรจะมองว่า บรรจุภัณฑ์พลาสติกนั้นไม่ใช่ขยะ แต่เป็นทรัพยากรที่มีราคา ในแต่ละปีมีความสูญเสียราว 80,000-120,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ หรือ 2.4-3.7 ล้านล้านบาท จากการที่บรรจุภัณฑ์พลาสติกถูกทิ้งขว้างกลายเป็นขยะแทนที่จะถูกเก็บนำเข้าโรงงานรีไซเคิล

ตอนต่อไปเราจะมาดูกันว่า ผู้ประกอบการรายใหญ่ของโลก ได้เข้ามามีบทบาทในการเปลี่ยน “ขยะ” ให้กลายเป็น “ทองคำ” กันอย่างไรบ้าง โปรดติดตาม

หน้า 28 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 40 ฉบับที่ 3,550 วันที่ 20 - 22 กุมภาพันธ์ 2563