พิษเสียบบัตรแทนกัน ลุ้น ‘พรบ.งบประมาณ’ โมฆะทั้งฉบับหรือไม่?

กลายเป็นประเด็นฮอตขึ้นมาจากกรณีที่ นายนิพิฏฐ์ อินทรสมบัติ อดีต ส.ส.พัทลุง พรรคประชาธิปัตย์ ออกมาเปิดโปงพฤติกรรมของ 2 ส.ส.พรรคร่วมรัฐบาล นายฉลอง เทอดวีระพงศ์ ส.ส.พัทลุง พรรคภูมิใจไทย และ นางนาที รัชกิจประการ ส.ส.บัญชีรายชื่อ พรรคภูมิใจไทย ที่ปล่อยให้เกิดเหตุการณ์ “เสียบบัตรแทนกัน” ในการประชุมสภาผู้แทนราษฎร เพื่อพิจารณาร่างพ.ร.บ.งบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ 2563 วงเงิน 3.2 ล้านล้านบาท ระหว่างวันที่ 9-11 มกราคมที่ผ่านมา

กรณีนี้เคยเกิดขึ้นมาแล้วในสมัย นายนริศร ทองธิราช ส.ส.พรรคเพื่อไทย กดบัตรแทนกันระหว่างการพิจารณาร่างพ.ร.บ. ให้อำนาจกระทรวงการคลังกู้เงินเพื่อพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านคมนาคมขนส่งของประเทศ วงเงิน 2 ล้านล้านบาท เมื่อปี 2557 ทั้งนี้ ในคำพิพากษาของศาลรัฐธรรมนูญใน “คดีร่างพ.ร.บ.กู้เงิน 2 ล้านล้าน” เมื่อวันที่ 12 มีนาคม 2557 มีสาระสำคัญตอนหนึ่งว่า

ปัญหาที่ต้องวินิจฉัยต่อไปมีว่า การกระทำของนายนริศร ทองธิราช มีผลให้การพิจารณาร่างพระราชบัญญัติให้อำนาจกระทรวงการคลังกู้เงินเพื่อการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านคมนาคมขนส่งของประเทศ พ.ศ. ... ตราขึ้นโดยไม่ถูกต้องตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญหรือไม่

เห็นว่าการกระทำดังกล่าวนอกจากจะเป็นการละเมิดหลักการพื้นฐานของการเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ซึ่งถือได้ว่า เป็นผู้แทนปวงชนชาวไทยซึ่งต้องปฏิบัติหน้าที่โดยไม่อยู่ในความผูกมัดแห่งอาณัติมอบหมาย หรือการครอบงำใดๆ และต้องปฏิบัติด้วยความซื่อสัตย์สุจริตเพื่อประโยชน์ส่วนรวมของปวงชนชาวไทยโดยปราศจากการขัดกันแห่งผลประโยชน์ตามรัฐธรรมนูญมาตรา 122 แล้ว ยังขัดต่อหลักความซื่อสัตย์สุจริตที่สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรได้ปฏิญาณตนไว้ตามรัฐธรรมนูญมาตรา 123 และขัดต่อหลักการออกเสียงลงคะแนนตามรัฐธรรมนูญมาตรา 126 วรรคสาม ที่ให้สมาชิกคนหนึ่งมีเพียงหนึ่งเสียงในการออกเสียงลงคะแนน มีผลทำให้การออกเสียงลงคะแนนของสภาผู้แทนราษฎรในการประชุมพิจารณานั้น เป็นการออกเสียงลงคะแนนที่ไม่สุจริต ไม่เป็นไปตามเจตนารมณ์ที่แท้จริงของผู้แทนปวงชนชาวไทย

เมื่อกระบวนการออกเสียงลงคะแนนในการพิจารณาร่างพระราชบัญญัติดังกล่าวไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ จึงถือว่ามติของสภาผู้แทนราษฎรในกระบวนการตราร่างพระราชบัญญัติดังกล่าว เป็นมติที่ไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ อันมีผลให้ร่างพระราชบัญญัติให้อำนาจกระทรวงการคลังกู้เงินเพื่อการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านคมนาคมขนส่งของประเทศ พ.ศ. ... ตราขึ้นโดยไม่ถูกต้องตาม บทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญนี้

“บิ๊กรัฐบาล”เครียด

ปัญหาอันเกิดจากการเสียบบัตรแทนกัน จนส่งผลต่อร่างพ.ร.บ.งบประมาณ 2563 จะเป็นโมฆะหรือไม่ ทำให้ก่อนประชุมคณะรัฐมนตรีอย่างเป็นทางการนอกสถานที่ (ครม.สัญจร) ที่จังหวัดนราธิวาส พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม พร้อมด้วย นายวิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรีฝ่ายกฎหมาย พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรี นายสมคิด จาตุศรีพิทักษ์ รองนายกรัฐมนตรีด้านเศรษฐกิจ และ นายธีระพงษ์ วงศ์ศิวะวิลาส เลขาธิการครม. ได้ร่วมหารือกันอย่างเคร่งเครียด เพื่อหาทางออกกรณีที่มีส.ส. พรรคภูมิใจไทยเสียบบัตรแทนกัน ซึ่งอาจส่งผลให้ร่างพ.ร.บ. งบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ 2563 เป็นโมฆะได้ หากมีการยื่นร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญเพื่อให้วินิจฉัยตีความ

มีรายงานว่า นายวิษณุ ได้เสนอทางออกเพื่อเป็นแนวทางในการต่อสู้กลางที่ประชุมว่า เพื่อไม่ให้ร่างพ.ร.บ.ฉบับนี้ทั้งฉบับเป็นโมฆะ แนวทางการต่อสู้คดีในชั้นศาลรัฐธรรมนูญ จะต้องแยกระหว่างคดีอาญากับการดำเนินการที่ขัดรัฐธรรมนูญออกจากกัน ซึ่งในส่วนของคดีอาญานั้นจะต้องให้ส.ส.ที่เสียบบัตรแทนกันยอมรับว่า ได้กระทำการตามที่ถูกกล่าวหาจริง ส่วนประเด็นว่าการออกกฎหมายชอบด้วยรัฐธรรมนูญหรือไม่ ก็ต้องต่อสู้ว่าเมื่อหักจำนวนเสียงส.ส.ที่มีการเสียบบัตรแทนกันออกแล้ว จำนวนเสียงส.ส.ที่ลงคะแนนให้ความชอบร่างพ.ร.บ.งบประมาณ 2563 ก็มีเสียงมากกว่า 253 ต่อ 0 งดออกเสียง 196 เสียง อย่างไรก็ดี มีการประเมินด้วยว่า หากยื่นส่งศาลรัฐธรรมนูญตีความ ตามกระบวนการของศาลจะใช้เวลาเร็วที่สุดในการพิจารณาประมาณ 15 วัน และอย่างช้าที่สุดประมาณ 2 เดือน

พรรคต้องรับผิดชอบ

รศ.ดร.เจษฎ์ โทณะวณิก อดีตที่ปรึกษาคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนุญ (กรธ.) ให้ความเห็นว่า เรื่องนี้ไม่ควรให้กระบวนเสียไปทั้งหมด เพราะไม่ได้ทำให้เนื้อหาสาระสำคัญเปลี่ยนแปลงไป มีปัญหาการลงคะแนนในบางมาตราซึ่งไม่ใช่ทั้งฉบับ ส่วนตัวจึงเห็นว่า ควรใช้กระบวนการภายในสภาดำเนินการก่อน เช่น นำกลับมาพิจารณาในมาตราที่เป็นปัญหา และตั้งกรรมาธิการ หรือ กรรมาธิการวิสามัญขึ้นมาตรวจสอบเรื่องที่เกิดขึ้น เป็นต้น

อย่างไรก็ดี สุดท้ายแล้วเรื่องนี้ต้องไปจบที่ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยซึ่งเป็นทางออกที่ดีที่สุด แม้ว่าที่ผ่านมาศาลจะเคยมีคำวินิจฉัยไว้แล้วแต่ก็เป็นเพียงครั้งเดียว ครั้งนี้จะไปสร้างบรรทัดฐานให้ชัดเจนขึ้น ซึ่งเชื่อว่าศาลจะรีบพิจารณาดำเนินกระบวนการในคดีให้โดยเร็ว เพราะเป็นเรื่องสำคัญและมีผลกระทบกับการใช้งบประมาณแผ่นดิน

สำหรับผู้ที่กระทำผิดก็ต้องมีบทลงโทษ ทำผิดก็ต้องรับผิด หัวหน้าพรรค กรรมการบริหารพรรค ต้องรับผิดชอบกับการกระทำของลูกพรรค

หน้า 14 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 40 ฉบับที่ 3,543 วันที่ 26-29 มกราคม 2563