เว็บไซต์ราชกิจจานุเบกษา เผยแพร่ประกาศคณะกรรมการการแข่งขันทางการค้า (กขค.) เรื่อง แนวทางพิจารณาการปฏิบัติทางการค้าที่ไม่เป็นธรรม ระหว่างผู้ประกอบธุรกิจให้บริการดิจิทัลแพลตฟอร์มรับและส่งอาหาร กับผู้ประกอบธุรกิจร้านอาหาร ในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 137 ตอนพิเศษ 274 ง วันที่ 23 พฤศจิกายน 2563 เพื่อกำหนดแนวทางปฏิบัติเพื่อพิจารณาการปฏิบัติทางการค้าที่ไม่เป็นธรรม ระหว่างผู้ประกอบธุรกิจให้บริการดิจิทัลแพลตฟอร์มรับและส่งอาหาร กับผู้ประกอบธุรกิจร้านอาหาร โดยให้ใช้บังคับเมื่อพ้นกำหนดสามสิบวัน นับแต่วันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป
สาระสำคัญของประกาศนี้คือ ให้การปฏิบัติทางการค้าระหว่างผู้ประกอบธุรกิจให้บริการดิจิทัลแพลตฟอร์มรับและส่งอาหารกับผู้ประกอบธุรกิจร้านอาหาร ให้ยึดหลักการประกอบธุรกิจที่เสรีและเป็นธรรม ซึ่งต้องเป็นการปฏิบัติทางการค้าที่ไม่เป็นการบังคับ ไม่เป็นการเลือกปฏิบัติ ไม่เป็นการกีดกัน มีบรรทัดฐานชัดเจน มีข้อตกลงล่วงหน้าเป็นลายลักษณ์อักษร และเป็นการดำเนินการตามธุรกิจปกติที่มีเหตุผลอธิบายได้
ทั้งนี้ การปฏิบัติทางการค้าของผู้ประกอบธุรกิจให้บริการดิจิทัลแพลตฟอร์มรับและส่งอาหาร ซึ่งอาจเข้าข่ายเป็นการกระทำอันเป็นผลให้เกิดความเสียหายแก่ผู้ประกอบธุรกิจร้านอาหาร มีแนวทางในการพิจารณา ดังต่อไปนี้
(1) การเรียกเก็บค่าใช้จ่าย ค่าตอบแทน หรือผลประโยชน์อื่น ๆ ที่ไม่เป็นธรรม เช่น พฤติกรรมดังต่อไปนี้
(ก) การเรียกเก็บค่าส่วนแบ่งรายได้ (Commission Fee หรือ Gross Profit (GP)) โดยไม่มีเหตุผลอันสมควร หรือมีลักษณะเป็นการเลือกปฏิบัติ อันมีลักษณะอย่างหนึ่งอย่างใด ดังต่อไปนี้ 1) การเรียกเก็บค่าส่วนแบ่งรายได้ในอัตราที่เพิ่มสูงขึ้น โดยไม่มีเหตุผลอันสมควรจากอัตราที่เคยเรียกเก็บ 2) การเรียกเก็บในอัตราที่แตกต่างกัน โดยไม่มีเหตุผลอันสมควรระหว่างผู้ประกอบธุรกิจร้านอาหารที่จำหน่ายสินค้าเดียวกัน โดยพิจารณาจากปริมาณ มูลค่าการจำหน่าย ต้นทุนการจำหน่าย จำนวนสาขาและคุณภาพ เป็นต้น
(ข) การเรียกเก็บค่าธรรมเนียมการโฆษณา (Advertising Fee) ทั้งในส่วนของอัตราค่าโฆษณา และพื้นที่การโฆษณาบนช่องทางอิเล็กทรอนิกส์ ที่เป็นการเรียกเก็บโดยไม่มีเหตุผลอันสมควร เช่น การเรียกเก็บอัตราค่าโฆษณาเพื่อส่งเสริมการขาย โดยผู้ประกอบธุรกิจร้านอาหารที่จ่ายค่าโฆษณาไม่ได้รับสิทธิประโยชน์ตามที่ตกลงกันอย่างไม่มีเหตุผลอันสมควร เป็นต้น
(ค) การเรียกเก็บค่าส่งเสริมการขายในโอกาสพิเศษทางการตลาด (Promotion) ที่เป็นการเรียกเก็บโดยไม่มีเหตุผลอันสมควร
(ง) การเรียกเก็บค่าใช้จ่าย ค่าตอบแทน หรือผลประโยชน์อื่น ๆ ที่ไม่เคยมีการเรียกเก็บมาก่อนโดยไม่มีเหตุผลอันสมควร
ความข้างต้นนี้ ผู้ประกอบธุรกิจให้บริการดิจิทัลแพลตฟอร์มรับและส่งอาหารจะต้องแจ้งให้ผู้ประกอบธุรกิจร้านอาหารทราบล่วงหน้า ถึงเหตุผลและความจำเป็นในการเปลี่ยนแปลงในระยะเวลาที่เหมาะสม
ที่มา ราชกิจจานุเบกษา
(2) การกำหนดเงื่อนไขทางการค้าอันเป็นการจำกัดหรือขัดขวางการประกอบธุรกิจของผู้อื่นอย่างไม่เป็นธรรม เช่น การกำหนดเงื่อนไขที่เป็นการจำกัดสิทธิ (Exclusive Dealing) ของผู้ประกอบธุรกิจร้านอาหารที่มีลักษณะเป็นการบังคับ โดยการห้ามจำหน่ายอาหารผ่านช่องทางของผู้ประกอบธุรกิจให้บริการดิจิทัลแพลตฟอร์มรับและส่งอาหารรายอื่น โดยไม่มีเหตุผลอันสมควร และหากผู้ประกอบธุรกิจร้านอาหารไม่ปฏิบัติตามจะถูกลงโทษด้วยวิธีทางการค้าต่าง ๆ เช่น การคิดอัตราค่าส่วนแบ่งรายได้ในอัตราที่สูงขึ้น ไม่ให้หรือระงับส่วนลดอัตราค่าส่วนแบ่งรายได้ คิดอัตราค่าใช้จ่าย ค่าตอบแทน หรือผลประโยชน์อื่น ๆ ที่ไม่มีเหตุผลอันสมควร เป็นต้น
(3) การใช้อำนาจตลาดหรืออำนาจต่อรองที่เหนือกว่าอย่างไม่เป็นธรรม
(ก) การแทรกแซง หรือจำกัดความเป็นอิสระในการกำหนดราคาของผู้ประกอบธุรกิจร้านอาหารโดยไม่มีเหตุผลอันสมควร
(ข) การกำหนดเงื่อนไขบังคับด้านราคาที่เท่ากันในทุกช่องทางการจำหน่าย (Rate Parity Clause) เช่น การกำหนดบังคับให้ต้องจำหน่ายอาหารชนิดเดียวกันในราคาเท่ากันในทุกช่องทาง การจำหน่ายโดยไม่มีทางเลือกด้านราคาโดยไม่มีเหตุผลอันสมควร
(ค) การประวิงเวลาจ่ายค่าสินค้าตามระยะเวลาที่กาหนด (Credit Term)
(ง) การยกเลิกสัญญาเนื่องจากผู้ประกอบธุรกิจร้านอาหารปฏิเสธเงื่อนไขข้อตกลงที่กำหนดหรือปฏิเสธที่จะทำการใด ๆ ที่ผู้ประกอบธุรกิจให้บริการดิจิทัลแพลตฟอร์มรับและส่งอาหาร มีคำขออย่างไม่เป็นธรรม หรือกรณีที่ผู้ประกอบธุรกิจร้านอาหารได้ร้องเรียนหรือเตรียมการร้องเรียน เกี่ยวกับพฤติกรรมของผู้ประกอบธุรกิจให้บริการดิจิทัลแพลตฟอร์มรับและส่งอาหารต่อหน่วยงานของรัฐ
(จ) การยกเลิกผู้ประกอบธุรกิจร้านอาหารออกจากช่องทางการจำหน่ายโดยไม่มีเหตุผลอันสมควร หรือไม่เป็นไปตามข้อตกลงในสัญญา
(ฉ) การเปลี่ยนแปลงเงื่อนไขภายใต้สัญญา หรือระยะเวลาของสัญญา โดยไม่มีเหตุผลอันสมควร
(ช) การเปลี่ยนแปลงระยะเวลาของสัญญาโดยไม่มีการแจ้งล่วงหน้าไม่น้อยกว่า 60 วัน
รวมถึง ปฏิบัติทางการค้าอย่างไม่เป็นธรรมในลักษณะอื่น ๆ ที่อาจก่อให้เกิดความเสียหาย เช่น การบังคับ หรือกำหนดเงื่อนไขพิเศษ หรือจำกัดหรือกีดกันการประกอบธุรกิจของผู้ประกอบธุรกิจอื่นจนอาจก่อให้เกิดความเสียหาย