ใช้เครื่องสูบนํ้าแต่ไม่มีถังพัก เมื่อนํ้าไม่สะอาด...ใครรับผิดชอบ!!

คอลัมน์อุทาหรณ์จากคดีปกครอง โดย นายปกครอง

หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ฉบับ 3,653 หน้า 5 วันที่ 14 - 17 กุมภาพันธ์ 2564

ร่างกายขาดอาหารยังอยู่ได้หลายวัน... แต่ขาดนํ้าเพียงไม่กี่วันก็อาจเสียชีวิตได้

“นํ้า” จึงเป็นปัจจัยหลักที่สำคัญในชีวิตประจำวัน ทั้งใช้ในการอุปโภคและบริโภค... แต่นํ้าที่ไม่สะอาดอาจทำให้เชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายหรือทำให้เกิดอาการแพ้ได้

เรื่องราวที่นำมาเล่าสู่กันฟังในวันนี้ เป็นกรณีที่ผู้ฟ้องคดีซึ่งเป็นผู้ใช้บริการนํ้าประปา ของการประปาส่วนภูมิภาค เขต 1 ได้รับความเดือดร้อนเสียหายจากการที่นํ้าประปาที่ไหล เข้าสู่ท่อภายในบ้านมีสีดำ เป็นระยะเวลากว่า 1 ปี ทำให้เกิดสิวเป็นจำนวนมากที่คอและที่ศีรษะ จึงยื่นฟ้องการประปาส่วนภูมิภาคต่อ ศาลปกครอง เพื่อขอให้การประปาส่วนภูมิภาคชดใช้ค่าเสียหาย 

ข้อเท็จจริงของคดีดังกล่าวรับฟังยุติว่า ในการผลิตนํ้าประปาเพื่อส่งให้ผู้ใช้นํ้า การประปาส่วนภูมิภาคเขต 1 ได้ถือปฏิบัติตามคู่มือการควบคุมคุณภาพนํ้า การประปาส่วนภูมิภาค พ.ศ. 2552 

ในทุกขั้นตอนของการผลิต โดยนอกจากจะมีการตรวจสอบโดยเจ้าหน้าที่ของการประปาส่วนภูมิภาคเขต 1 แล้ว ยังมีการตรวจสอบโดยผู้ประเมินอิสระ และส่งตัวอย่างนํ้าประปาให้ศูนย์ห้องปฏิบัติการ กรมอนามัย ซึ่งเป็นหน่วยงานภายนอกทำการตรวจวิเคราะห์อย่างต่อเนื่อง ซึ่งคุณภาพนํ้าเป็นไปตามมาตรฐานที่กำหนด  

และปรากฏตามคำชี้แจงของผู้ฟ้องคดีว่า บ้านของผู้ฟ้องคดีได้ติดตั้งเครื่องสูบนํ้าต่อตรงจากท่อของการประปาส่วนภูมิภาค หรือจากท่อภายนอก โดยไม่มีการใช้ถังพักนํ้า  

ปัญหาที่น่าสนใจ คือ เมื่อคุณภาพนํ้าประปาที่อยู่ในเส้นท่อภายนอกเป็นไปตามมาตรฐานที่กำหนดแล้ว แต่นํ้าประปาที่จ่ายเข้าสู่ท่อภายในบ้านของผู้ฟ้องคดีไม่เป็นไปตามมาตรฐาน คือ มีสีดำ โดยผู้ฟ้องคดีไม่ได้ติดตั้งถังพักนํ้า การประปาส่วนภูมิภาคต้องรับผิดชอบหรือไม่?  

คดีนี้ศาลปกครองสูงสุด วินิจฉัยสรุป ความได้ว่า แม้ว่ามาตรา 30 แห่งพระราชบัญญัติการประปาส่วนภูมิภาค พ.ศ. 2522 จะกำหนดให้ ผู้ถูกฟ้องคดีมีอำนาจเดินท่อนํ้าและติดตั้งอุปกรณ์ไปใต้ เหนือ ตามหรือข้ามพื้นดินของบุคคลใดๆ ในเมื่อที่ดินนั้นมิใช่ที่ตั้งโรงเรือนสำหรับอยู่อาศัย แต่อำนาจในการบำรุงรักษาระบบการผลิต การส่ง และการจำหน่ายนํ้าประปาผ่านท่อและอุปกรณ์ใดๆ ในความรับผิดชอบของผู้ถูกฟ้องคดีมีเฉพาะภาย นอกโรงเรือนหรือที่อยู่อาศัยของบุคคล ส่วนท่อภายใน ย่อมอยู่ในการดูแลรักษาของผู้ครอบครองอสังหาริมทรัพย์นั้นด้วย 

เมื่อเงื่อนไขการใช้นํ้าประปาแนบท้ายสัญญาการใช้นํ้าประปา ข้อ 15 ระบุว่า ผู้ใช้นํ้าจะไม่ใช้เครื่องสูบนํ้าหรือเครื่องมืออื่นใดสูบนํ้าโดยตรงจากท่อนํ้าของการประปาส่วนภูมิภาค หรือจากท่อภายใน กรณีที่ผู้ใช้นํ้าจากแหล่งอื่น เช่น นํ้าฝน นํ้าบ่อบาดาล ฯลฯ ผู้ใช้นํ้าจะต้องต่อท่อแยกไว้ต่างหากจากท่อจ่ายนํ้าของผู้ถูกฟ้องคดีและท่อภายใน... 

ประกอบกับคำชี้แจงของผู้ถูกฟ้องคดีที่ว่า การต่อเครื่องสูบนํ้าโดยตรงจากท่อนํ้าจะทำให้แรงดันนํ้าในเส้นท่อลดลงจนเกือบเป็นสุญญากาศ หากมีจุดรั่วในเส้นท่อเพียงเล็กน้อย ซึ่งปกตินํ้าภายนอกเส้นท่อจะไม่สามารถซึมผ่านเข้าไปภายในท่อได้ แต่แรงดูดของ เครื่องสูบนํ้าจะดึงนํ้าดังกล่าวเข้าไปในท่อได้ จึงส่งผลต่อคุณภาพนํ้าประปา

การที่บ้านของผู้ฟ้องคดีไม่มีถังพัก แต่ติดตั้งเครื่องสูบนํ้าต่อตรงจากท่อประปา ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้เกิดตะกอนและสิ่งสกปรกปะปนไปในท่อประปาของผู้ฟ้องคดีได้ ทั้งยังเป็นการกระทำที่ผิดวิธี และผิดเงื่อนไขในสัญญาการใช้นํ้าประปาที่ผู้ฟ้องคดีได้ตกลงทำสัญญากับผู้ถูกฟ้องคดี  

ดังนั้น ปัญหานํ้าประปามีสีดำไม่สะอาดภายในบ้านของผู้ฟ้องคดี จึงอาจเกิดจากเหตุปัจจัยอื่น ซึ่งอยู่นอกเหนือความรับผิดชอบของผู้ถูกฟ้องคดี จึงยังไม่อาจรับฟังได้ว่าความเดือดร้อนเสียหายที่ผู้ฟ้องคดีได้รับเป็นผลโดยตรงจากการให้บริการนํ้าประปาที่ไม่ได้มาตรฐานของผู้ถูกฟ้องคดี  

ผู้ถูกฟ้องคดีจึงไม่ได้กระทำละเมิดต่อผู้ฟ้องคดีตามมาตรา 420 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ และไม่ต้องรับผิดชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่ผู้ฟ้องคดี (คำพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ. 1507/2559)

คำพิพากษาศาลปกครองสูงสุดในคดีนี้ ถือเป็นอุทาหรณ์สำหรับประชาชนผู้ใช้บริการนํ้าประปา ที่จะต้องบำรุงรักษาท่อนํ้าภายในบ้านของตนเองและต้องปฏิบัติตามเงื่อนไขแนบท้ายสัญญาการใช้นํ้าประปา ซึ่งหากผู้ใช้นํ้าดำเนินการใดๆ ผิดเงื่อนไขที่กำหนดไว้ เช่น ติดตั้งเครื่องสูบนํ้าโดยตรงจากท่อของการประปา หรือจากท่อภายในโดยไม่มีถังพักนํ้า หากนํ้าประปาที่ใช้ภายในบ้านไม่สะอาด ทั้งที่คุณภาพนํ้าจากท่อภายนอกเป็นไปตามมาตรฐาน 

การที่นํ้าไม่สะอาดดังกล่าว จึงอาจเกิดจากเหตุปัจจัยอื่นอันนอกเหนืออำนาจหน้าที่ความรับผิดชอบของการประปาส่วนภูมิภาคนะครับ