1911 โมนาลิซ่า หาย! แกะรอย วินเซนโซ เปรูเจีย มือเทวดา ผู้พาเธอกลับบ้านเกิด

12 ต.ค. 2562 | 03:00 น.

1911 โมนาลิซ่า หาย! แกะรอย วินเซนโซ เปรูเจีย มือเทวดา ผู้พาเธอกลับบ้านเกิด

ตลอดระยะเวลาร้อยๆปีมานี้ ภาพวาดงามพิสุทธิ์ทรงคุณค่าของเอกอัครมหาศิลปิน เลโอนาโด ดาวินชี_โมนาลิซ่า ได้รับการประดิษฐานไว้ในอดีตพระราชนิเวศน์สถานซึ่งกลายมาเปนพิพิธภัณฑ์ชั้นเอก_อย่างลูฟว์ กลางกรุงปารีส เรียกทรัพย์กวักเงินเข้าท้องพระคลังรัฐบาลฝรั่งเศสต่อเนื่องเนืองนองยาวนานไม่ขาดสาย ก็ด้วยผู้คนรอบโลกต่างไหลหลั่งตั้งใจจ่ายส่วยสาค่าผ่านประตูขอดูขอชมให้เห็นเปนบุญตา จะเสียเวลาค่าเดินทางอย่างไรๆไม่ว่ากัน ก็บอกแล้วว่างานฝีมือเอกชั้นเทพเวดารังสรรค์ ขอชื่นเชยมันเสียให้ชุ่มชีวี

1911 โมนาลิซ่า หาย!  แกะรอย วินเซนโซ เปรูเจีย มือเทวดา ผู้พาเธอกลับบ้านเกิด

ความงามประหลาดของโมนาลิซ่านี้มีอำนาจดึงดูดน่าพิศวง ก่อนมาอยู่ที่ลูฟว์, เคยอยู่ที่แวร์ซายส์ เคยอยู่ที่ตุยส์เลอรีส์ และวังฟงเตนโบล ตกทอดยอดย้ายกันมาอย่างไร? ตานี้จะขออธิบายศัพท์วงการศิลปะพาณิชยการสักนิดหนึ่ง ด้วยว่าการตกทอด - provenance- นี้มีความสำคัญต่อการได้เที่ยวหาพาสมบัติ(ของคนอื่น) มาไว้ในครอบครอง ถึงจะจ่ายเงินที่หามาได้โดยบริสุทธิ์ ไปซื้อหามาก็เถอะ ไม่ตรวจสอบ provenance ให้ดี กระเดี๋ยวก็ได้ไปเที่ยวเรือนจำห้องคุกข้อหารับของโจรเท่านั้น

ภาพโมนาลิซ่า รังสรรค์ขึ้นเมื่อคราว ดาวินชีมีอายุมากแล้ว ท่านเทวศิลปิน (ฝีมือขั้นเทพ) อยู่ๆมาตรองดูว่ายามบั้นปลายนี้ตัวอยากจะออกจากอิตาลีไปใช้ชีวิตในฝรั่งเศส คิดได้ดังนั้นก็ขายสมบัติพัสถานประการทั้งหลาย หอบหิ้วผลงานที่ค้างคาอย่างภาพโมนาลิซ่า เดินทางทุลักทุเลผ่านเทือกเขาแอลป์ เข้าสู่ดินฝรั่งเศสแดนพำนักสุดท้ายแห่งชีวิต ใช้เวลา finish ปิดจ็อบ งานภาพร่างผลงานได้ไม่นาน

ปี 1519 การเดินทางครั้งสุดท้ายก็มาถึง ท่านเทวศิลปิน ละสังขาร ทิ้งมรดกคือภาพเขียนโมนาลิซ่านี้ไว้ให้แก่ เมลซี ศิษย์รัก ตามพินัยกรรมระบุ

เมลซี เล่นนกแก้ว

เมลซีซึ่งติดสอยห้อยตามท่านครูมาแต่อิตาลี ได้รับช่วงตกทอดงานศิลปะเอกชิ้นนี้มาไม่นานก็ถูกจีบทาบทามโดย พระเจ้าฟรองซัวที่ 1 ผู้หลงใหลในความพิสุทธิศิลป์ จึงตัดสินใจขายภาพนี้แต่ท่านผู้มีบุญ_สำเร็จกิจแล้วเมลซีก็โบกมือลาฝรั่งเศสกลับบ้านเดิมในฟลอเรนซ์

ฟรองซัว ที่1

หลุยส์ที่ 15

พระเจ้าฟรองซัวที่ 1 ทรงโปรดปราน มาดามลิซ่า_(ใช้มาดามด้วยเปลี่ยนสัญชาติแล้วเปนฝรั่งเศส) เอาเก็บไว้ที่ ฟงเตนโบล จากนั้นภาพลิซ่าก็ตกทอดมาตามสายราชสกุล จนถึงพระเจ้าหลุยส์ที่ 15 จึงยกย้ายมาไว้เชยชมในแวร์ซายส์ ต่อมานโปเลียนยึดประเทศได้ จึง Empirialization คว้ามาเปนของตนเอง

นโปเลียน

หมดยุคนโปเลียน โมนาลิซ่าถูกเชิญออกจากตุยส์เลอรีส์มาเข้าวังลูฟว์ ฝรั่งเศสเกิดปฏิวัติเปลี่ยนแปลงการปกครอง coup d’etat จึงเกิดกระบวนการ publictization ยึดเอาโมนาลิซ่าเปนสมบัติส่วนรวมไปเสียยังงั้น

ยังมีบุรุษอิตาลีผู้หนึ่ง เฝ้าทำงานเล็กๆไม่ระคายอยู่ในอดีตพระราชวังลูฟว์ ซึ่งบัดนี้แปรรูปเปนพิพิธภัณฑ์แห่งสาธารณรัฐ_วินเซนโซ เปรูเจีย_ช่างไม้รับจ้าง ผู้เคยทำงานในฐานะภารโรงแห่งลูฟว์

บ่ายวันหนึ่ง เปอรูเจีย พร้อมด้วยลูกมืออิตาเลียนสองคน ปะปนเปนผู้ทัศนศึกษาเข้าไปในลูฟว์ แฝงตัวรออยู่ข้ามคืนในห้องมืด แล้วจึงออกปฏิบัติการอย่างภาษาปี 90 เขาเรียก แซงค์ _ ซึ่งเปนคำสแลงบ่งความหมายของการตัดช่องย่องเบา หยิบฉวยเอาทรัพย์สินในลักษณะการอย่างล้วงกระเป๋าโดยเจ้าของไม่กระสาสัมผัส

เหยี่ยวแซงค์ มือเทวดาผู้นี้ มีความสามารถเอกอุในปฏิบัติการแผ่วเบา เงียบกริบ และไม่มีกระโตกกระตาก เช้าขึ้นมาแล้ว จึงเอะอะกันว่า โมนาลิซ่า หาย!! ฝ่ายสืบสวนแลตำรวจฝรั่งเศสออกติดตามหา หาทั้งตัวผู้ต้องสงสัย หาทั้งตัวโมนาลิซ่า_กลับคว้าน้ำเหลว ไม่ใช่เหลวแค่วันสองวัน_ประทานโทษ_เหลวกันถึงสองปี!!

1911 โมนาลิซ่า หาย!  แกะรอย วินเซนโซ เปรูเจีย มือเทวดา ผู้พาเธอกลับบ้านเกิด

วินเซนโซ เปรูเจีย ได้โมนาลิซ่ามาแล้วก็เอาผ้าคลุมเก็บไว้ดื้อๆง่ายๆในอพาร์ตเมนต์ห้องพักกลางมหานครปารีส หวังรอให้เรื่องเงียบสักพัก จึงขยับขั้นตอนต่อไป

ทว่าผ่านวันเปนเดือนผ่านเดือนเปนปี ก็ไร้เเววผู้ว่าจ้างให้แซงค์จะชำระจ่ายค่าแรงของร้อน

ในฐานมีเลือดรักชาติ เปรูเจียจึงตรองคิดใหม่ _พาคนไกลกลับบ้านท่าจะดี และแล้วจึงลงมือหอบคุณโมนา ใส่กล่องไม้ขึ้นรถไฟ กลับไปบ้านเกิดอิตาลี เขียนหนังสือลายมือสั้นๆ ไปหานักค้าของเก่าชาวฟลอเรนซ์ ชื่อเจียรี่ ว่าบัดนี้โมนาลิซ่ากลับถึงบ้านเกิดเรียบร้อยแล้ว ขอให้เจียรี่ จงได้รับไว้ แล้วจ่ายเงินเฉพาะค่าแรง “พาเธอกลับบ้าน” ให้แก่เขา ลงชื่อ “ลีโอนาโด” เจียรี่ได้รับจดหมายพิศวงนี้แล้ว โดยสัญชาตญาณนักค้าศิลปวัตถุ เชื่อมั่นเกือบหมดใจว่ารหัสนัยทั้งหลายในจดหมายน่าจะเปนเรื่องจริง เพียงแต่ขอการพิสูจน์ด้วยตาว่า ผ้าใบที่ประทับรูปของลิซ่ากับฝีแปรงถมทับหลายคราวของดาวินชีที่แต่งเติมให้ลิซ่าสวยสะพรั่งอยู่เสมอนั้น ถึงอายุลักษณะคาแรกเตอร์หรือเปล่า ว่าแล้วก็ไปตามภัณฑารักษ์ แห่งพิพิธภัณฑ์ ฟลอเรนซ์ นามว่า ป๊อกกี้ ไปช่วยกันพิสูจน์ สองสหายจึงได้อื้อหืออื้ออึง ลมออกปาก น้ำลายออกหูกันว่า นี่แหละหนามันคือขุมทรัพย์แท้เทียวของมนุษยชาติ

จากนั้นจึงวางแผนซ้อนกล จับ “ลีโอนาโด” เปรูเจีย โดยทำทีจะจ่ายสตางค์แล้วให้ตำรวจรวบซะ เหยี่ยวเเซงค์มือเทวดา ให้การต่อศาลว่า เจตนาของเขาคือการพาลิซ่ากลับบ้านเกิด เครื่องพิสูจน์เจตนานี้ คือเขาเรียกราคาจากเจียรี่ผู้พ่อค้า เพียงค่าแรง “พากลับบ้าน” เท่านั้น ไม่ได้คิดราคาของรูปภาพอันมีค่ามหาศาลปนเข้าไปด้วยเลย 

เปรูเจีย

ศาลว่ามีเหตุผลๆ สั่งจำคุก บุรุษมือเทวดา ในอัตราลดโทษเหลือแค่ 7 เดือน แถมพ้นคุกแล้ว ตะแกยังได้รับการต้อนรับอย่างดีจากชาวฟลอเรนซ์ในฐานะวีรชนคนกล้าเสียอีก

รวมเวลาโมนาลิซ่า หายไปจากลูฟว์ 2 ปี 4 เดือน 14 วัน

 

หน้า 22 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 39 ฉบับที่ 3,513 วันที่ 13 - 16 ตุลาคม พ.ศ. 2562

1911 โมนาลิซ่า หาย!  แกะรอย วินเซนโซ เปรูเจีย มือเทวดา ผู้พาเธอกลับบ้านเกิด