ศูนย์ติดตามและพยากรณ์เศรษฐกิจการเกษตร (KOFC) โดย ดร.ภูมิศักดิ์ ราศรี ผู้อำนวยการศูนย์ปฏิบัติการเศรษฐกิจการเกษตร สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) พร้อมด้วย ผศ.ดร.กัมปนาท เพ็ญสุภา ผอ.ศูนย์วิจัยเศรษฐศาสตร์ประยุกต์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ (มก.) เปิดเผยว่า ความมั่นคงทางอาหารขององค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) มีองค์ประกอบสำคัญ 4 ประการ ได้แก่ การมีอาหารเพียงพอ (Food Availability) การเข้าถึงอาหาร (Food Access) การใช้ประโยชน์จากอาหาร (Food Utilization) และการมีเสถียรภาพด้านอาหาร (Food Stability)
ทั้งนี้ในปี 2559 สหรัฐอเมริกาเป็นประเทศที่มีดัชนีความมั่นคงทางอาหารสูงที่สุดในโลกจากทั้งหมด 113 ประเทศ รองลงมา คือ ไอร์แลนด์ สิงคโปร์ ออสเตรเลียและเนเธอร์แลนด์ สำหรับประเทศไทยอยู่ในลำดับที่ 51 โดยได้รับคะแนนรวมทั้งสามด้าน อยู่ที่ 59.5 จาก 100 คะแนน สูงขึ้นจากปี 2558 เท่ากับ 0.5 คะแนน จากคะแนนในด้านความสามารถในการหาซื้ออาหารสูงที่สุดคือ 62 คะแนน รองลงมา คือ ด้านความเพียงพอของอาหาร และด้านคุณภาพ ความปลอดภัยของอาหาร เท่ากับ 58.3 และ 56.8 ตามลำดับ
ขณะที่ในกลุ่มประเทศอาเซียน 9 ประเทศ (ไม่รวมบูรไน) พบว่า สิงคโปร์เป็นประเทศที่มีดัชนีความมั่นคงทางอาหารสูงที่สุดในอาเซียน คือ 83.9 คะแนน รองลงมาคือ มาเลเซีย และไทย ตามลำดับ ในขณะที่ประเทศลาวเป็นประเทศที่มีดัชนีความมั่นคงทางอาหารต่ำที่สุดโดยมีคะแนนรวมอยู่ที่ 32.7 คะแนน
แม้ว่าวิกฤตอาหารของโลก ยังไม่ส่งผลกระทบต่อประเทศไทยในด้านอุปทาน เพราะประเทศผลิตอาหารเพียงพอการบริโภคภายในประเทศ มีผลผลิตมากพอที่จะส่งออกไปจำหน่ายยังต่างประเทศโดยเป็นทั้งผู้ผลิตและส่งออกอาหารรายใหญ่ของโลก สินค้าเกษตรหลายชนิดที่ไทยสามารถส่งออกได้เกินกว่าครึ่งหนึ่งของผลผลิตทั้งหมดและบางชนิด เช่น ผลิตภัณฑ์มันสำปะหลัง สับปะรดกระป๋องส่งออกเป็นอันดับ 1 ของโลก ส่งออกข้าวและน้ำตาลเป็นอันดับ 2 ของโลก ส่งออกกุ้งและไก่เนื้อเป็นอันดับ 3 และ 4 ของโลกตามลำดับ เป็นต้น จนเป็นผลให้ประเทศไทยสามารถประกาศตัวเป็นครัวของโลก ได้ตามนโยบายของรัฐตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน
สำหรับสถานการณ์ความมั่นคงด้านอาหารของประเทศไทย ปี 2559 พบว่า ประเทศไทยส่งออกสินค้าทั้งหมด คิดเป็นมูลค่า 7.53 ล้านล้านบาท แบ่งเป็นสินค้านอกการเกษตร มูลค่า 6.32 ล้านล้านบาท สินค้าเกษตรและผลิตภัณฑ์ มูลค่า 1.20 ล้านล้านบาท โดยแบ่งออกเป็นกลุ่มสินค้าเกษตรและอาหาร มูลค่า 1.01 ล้านล้านบาท และกลุ่มสินค้าเกษตรเพื่ออุตสาหกรรมการเกษตร มูลค่า 1.88 แสนล้านบาท โดยข้าวถือว่าเป็นอาหารหลักที่สำคัญของไทย และเป็นสินค้าอาหารที่ไทยส่งออกมากที่สุด
ในปี 2558/59 ประเทศไทยมีพื้นที่ปลูกข้าวทั้งหมด 63.20 ล้านไร่ ซึ่งคิดเป็น 42% ของพื้นที่การเกษตรทั้งหมด ผลิตข้าวได้ 27.42 ล้านตันข้าวเปลือก ขณะที่ความต้องการใช้ในประเทศ 12.28 ล้านตันข้าวสาร และมีการส่งออก 9.88 ล้านตันข้าวสารในปี 2559 ซึ่งเพิ่มขึ้นจากปี 2558 ที่มีปริมาณการส่งออกประมาณ 9.80 ล้านตันข้าวสาร