ลุ้น! ‘เพื่อไทย-ภูมิใจไทย’ กู้เงินเกิน10ล้าน?
คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญที่มีคำสั่ง “ยุบพรรคอนาคตใหม่” จาก “คดีเงินกู้ 191 ล้านบาท” ได้สร้างบรรทัดฐานสำคัญซึ่งอาจจะส่งผลต่อพรรคการเมืองน้อยใหญ่ให้ได้ลุ้นระทึก เพราะอาจมีชะตากรรมไม่ต่างกับพรรคอนาคตใหม่ได้หรือไม่
เมื่อพลิกดูคำวินิจฉัยของตุลาการศาลรัฐธรรมนูญที่ได้วินิจฉัยไว้ด้วยมติเสียงข้างมาก 7 ต่อ 2 เสียงในประเด็น “เหตุของการสั่งยุบพรรคอนาคตใหม่” พบว่า การที่พรรคการเมืองและผู้ดำรงตำแหน่งในพรรคการเมืองรับบริจาคเงิน ทรัพย์สิน หรือประโยชน์อื่นใดโดยรู้ หรือควรจะรู้ว่า ได้มาโดยไม่ชอบด้วยกฎหมายหรือมีเหตุอันควรสงสัยว่า มีแหล่งที่มาโดยไม่ชอบด้วยกฎหมายอันจะเป็นการฝ่าฝืน พ.ร.ป.ว่าด้วยพรรคการเมือง 2560 มาตรา 72
มาตรา 72 ได้กำหนดข้อห้ามไว้เพื่อป้องกันมิให้พรรคการเมืองไปเกี่ยวข้องกับ เงิน ทรัพย์สิน หรือประโยชน์อื่นใดเหล่านั้น อันจะทำให้พรรคการเมืองกลายเป็นผู้มีส่วนร่วม หรือสนับสนุน หรือช่วยเหลือในการกระทำความผิดไปด้วยและมีผลกระทบต่อความเชื่อมั่นของประชาชนที่มีต่อสถาบันพรรคการเมืองของประเทศไทยอันเป็นมาตรการที่สำคัญเพื่อเสริมสร้างสถาบันพรรคการเมืองของประเทศไทยให้เป็นสถาบันที่มีความโปร่งใสและเป็นที่น่าเชื่อถือของประชาชน การดำเนินกิจกรรมของพรรคการ เมืองต้องอาศัย “รายได้” ของพรรคการเมืองซึ่งกฎหมายกำหนดแหล่งที่มาไว้ตาม ม.62
ดังนั้น เงินส่วนใดที่พรรคการเมืองนำมาใช้จ่ายดำเนินกิจกรรมทางการเมืองซึ่งมิได้มีแหล่งที่มาและวิธีการได้มาตามที่กฎหมายระบุไว้ ย่อมถือว่า “เป็นเงินที่ได้มาโดยไม่ชอบ” แม้พ.ร.ป.ว่าด้วย พรรคการเมือง มิได้บัญญัติ “ห้ามการกู้ยืมสำหรับพรรค การเมืองไว้โดยชัดเจนแต่ก็ไม่ได้รับรองว่า ให้กระทำได้”
ประกอบกับพรรคการ เมืองมีสถานะเป็น “นิติบุคคล” ตามกฎหมายมหาชนและ “เงินกู้ยืม” แม้มิได้เป็น “รายได้” แต่ก็เป็น “รายรับ” จึงต้องกระทำภายในขอบเขตที่กฎหมายกำหนดไว้เท่านั้น
คำว่า “บริจาค” และ “ประโยชน์อื่นใด” ตาม พ.ร.ป. ว่าด้วยพรรคการเมือง เป็นคำที่มีความหมายเฉพาะในกฎหมายนี้เพื่อกำหนดสิ่งที่อยู่ในขอบข่ายบังคับแห่งกฎหมายในเรื่องนี้ให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์ของรัฐธรรมนูญและกฎหมายที่เกี่ยวข้องที่ต้องการควบคุมการสนับสนุนทางการเงินที่ให้แก่พรรคการเมืองให้เป็นอิสระจากการถูกครอบงำของบุคคลหรือกลุ่มบุคคล
ข้อเท็จจริงในคดีนี้ ปรากฏว่างบการเงินปี 2561 ของพรรคอนาคตใหม่ซึ่งมีค่าใช้จ่ายสูงกว่ารายได้อยู่เพียง 1.49 ล้านบาท แต่กลับทำสัญญากู้ยืมเงินจาก นายธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ สูงถึง 191.2 ล้านบาท มีอัตราดอกเบี้ยและเบี้ยปรับที่ไม่เป็นไปตามปกติทางการค้าถือเป็นการให้ประโยชน์อื่นใดแก่พรรคอนาคตใหม่ที่สามารถคำนวณเป็นเงินได้ เป็นการทำสัญญากู้ยืมเงินที่ไม่เป็นตามปกติทางการค้าและไม่เป็นไปตามปกติวิสัยของการให้กู้ยืมเงินและการชำระหนี้เงินกู้ยืม... กับเงินที่นายธนาธร ได้บริจาคให้แก่พรรคในปี 2562 จำนวน 8.5 ล้านบาท ชัดแจ้งว่าเป็นกรณีการรับบริจาคเงิน ทรัพย์สิน หรือประโยชน์อื่นใดที่มีมูลค่าเกิน 10 ล้านบาทต่อปี ซึ่งต้องห้ามตาม ม.66 วรรค 2
จากข้อเท็จจริง พฤติการณ์ และพยานหลักฐานดังกล่าว เห็นว่าการกู้ยืมเงินของพรรคอนาคตใหม่ มีเจตนาหลีกเลี่ยงการรับบริจาคเงิน ทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่น ตาม ม.66 จึงเป็นการรับบริจาคเงิน ทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่น โดยรู้หรือควรจะรู้ว่า ได้มาโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย กรณีมีหลักฐานอันควรเชื่อได้ว่า อนาคตใหม่ กระทำการฝ่าฝืน ม.72 อันเป็นเหตุให้สั่ง “ยุบพรรค” ตามม.92 วรรค 2 ประกอบ ม.92 วรรค 1 (3)
จากคำวินิจฉัยดังกล่าวเมื่อเทียบเคียงกับข้อมูลจากเอกสารงบการเงินลงวันที่ 31 ธันวาคม 2561 ที่ นายศรีสุวรรณ จรรยา เลขาธิการสมาคมองค์การพิทักษ์รัฐธรรมนูญไทย ยื่นร้องต่อคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ขอให้ตรวจสอบ 32 พรรค ที่กู้เงินในลักษณะเดียวกันกับพรรคอนาคตใหม่ พบรายละเอียดของแต่ละพรรคมีลักษณะที่แตกต่าง กัน ในการแสดงบัญชีค่าใช้จ่ายของพรรค บางพรรคใช้คำว่า “กู้ยืม” ขณะที่บางพรรคใช้คำว่า “เงินทดรองจ่าย” บางพรรคใช้ คำว่า “เงินยืม” และแต่ละพรรคก็รายงานยอดเงินมาที่ กกต.ไม่เหมือนกัน
“แต่มีอยู่ 2 พรรค คือ พรรคเพื่อไทย และพรรคภูมิใจไทย ที่รายงานยอดเงินเกินกว่า 10 ล้านบาท จะเอาผิดได้หรือไม่ ขึ้นอยู่กับกกต. เพราะขณะนี้มาตรฐานเกิดขึ้นแล้ว จากการเอาผิดพรรคอนาคตใหม่ แต่หาก กกต.ไม่ดำเนินการ ละเลย เพิกเฉย ก็จะเข้าข่ายละเว้นการปฏิบัติหน้าที่” นายศรีสุวรรณ ระบุ
อย่างไรก็ตาม จากการตรวจสอบข้อมูลทั้ง 32 พรรคที่ นายศรีสุวรรณ ยื่นร้องต่อ กกต.นั้น ในจำนวนนี้มีพรรค การเมืองอยู่ 12 พรรคที่มีส.ส.อยู่ในสภา ระบุมีราย การกู้เงินตั้งแต่หลักหมื่นบาทถึงหลักล้านบาท ดังนี้
1.พรรครักษ์ผืนป่าประเทศไทย รายการเงินยืมทดรองจ่าย 43,740 บาท 2.พรรครวมใจไทย เงินกู้ยืมระยะสั้น 45,697 บาท 3. พรรคพลังชาติไทย เงินกู้ระยะสั้น 113,988 บาท 4.พรรคครูไทยเพื่อประชาชน เงินกู้ยืม 542,125 บาท 5.พรรคพลังท้องถิ่นไท เงินกู้ยืมระยะสั้น 1.43 ล้านบาท
6.พรรคชาติพัฒนา เงินกู้ยืม 2 ล้านบาท 7.พรรคประชาธิปไตยใหม่ มีรายการเงินกู้ยืมระยะสั้น 4.22 ล้านบาท 8.พรรครวมพลังประชาชาติไทย เงินกู้บุคคลอื่นที่เกี่ยวข้อง 5 ล้านบาท
9.พรรคชาติไทยพัฒนา เงินยืมทดรอง 5.05 ล้านบาท 10.พรรคพลังประชาธิปไตย เงินยืมจากหัวหน้าพรรค 5.58 ล้านบาท 11.พรรคเพื่อไทย สำรองจ่ายจากกรรมการ 13 ล้านบาท และ 12.พรรคภูมิใจไทย สำรองจ่ายจากกรรมการ 30.16 ล้านบาท
ทั้งนี้ มติกกต. เมื่อวันที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ต.อ.จรุงวิทย์ ภุมมา เลขาธิการกกต. ในฐานะนายทะเบียนพรรคการเมือง ได้มีหนังสือไปยัง 32 พรรค ให้ชี้แจงแล้วว่า รายการกู้ยืม เงินทดรองจ่าย เงินยืม ที่แสดงในราย การงบการเงินของพรรคปี 2561 ที่ยื่นต่อกกต.นั้น เป็น การกู้แบบใด ยอดเงินที่มีการแจ้งเป็นการกู้จากบุคคล เดียว หรือเป็นยอดรวมที่กู้จากหลายบุคคล และกู้ในช่วงเวลาใด และทำก่อนหรือหลังการบังคับ พ.ร.ป.ว่าด้วยพรรคการเมือง 2560
เงิน “กู้ยืม-ทดรองจ่าย-ยืม” แต่ละพรรคเรียกมีลักษณะที่แตกต่างกัน ในการแสดงบัญชีค่าใช้จ่ายของพรรคต่อ กกต.
“อนาคตใหม่” ถูก ยุบไปแล้ว แล้วอีก 32 พรรค ใครจะรอด-ใครจะร่วง น่าติดตามยิ่งนัก...
หน้า 10 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 40 ฉบับที่ 3,554 วันที่ 5-7 มีนาคม 2563