ดอกเบี้ยตํ่า เสี่ยงอย่างไร

เป็นที่ชัดเจนแล้วว่า ดอกเบี้ยในประเทศน่าจะทรงตัวในระดับตํ่าไปสักระยะหนึ่ง หลังจากคณะกรรมการนโยบายการเงิน (กนง.) มีมติเป็นเอกฉันท์ให้คงดอกเบี้ยนโยบายไว้ที่ระดับ 1.25% ต่อปี หลังจากประเมินแล้วเห็นว่า เศรษฐกิจประเทศคู่ค้ามีโอกาสขยายตัวตํ่า ตามความเสี่ยงในระยะปานกลางถึงยาวที่เพิ่มขึ้นจากความเสี่ยงด้านเสถียรภาพระบบการเงินโลก

นอกจากนั้น ยังมีปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ ที่ต้องติดตามอย่างใกล้ชิดไม่ว่าจะเป็น การกีดกันทางการค้าที่อาจทวีความรุนแรงและยืดเยื้อกว่าที่ประเมินไว้ โดยเฉพาะการเจรจาทางการค้าระหว่างสหรัฐฯและจีน รวมถึงสหรัฐฯมีโอกาสปรับขึ้นภาษีนำเข้ารถยนต์เป็นการทั่วไปในอนาคต ความไม่แน่นอนของรูปแบบและระยะเวลาที่สหราชอาณาจักรจะออกจากสหภาพยุโรป (Brexit) และความเสี่ยงด้านภูมิรัฐศาสตร์ที่อาจทวีความรุนแรงเป็นวงกว้าง โดยเฉพาะสถานการณ์การประท้วงในประเทศต่างๆ

  ถามว่า แล้วภายใต้ภาวะอัตราดอกเบี้ยตํ่าต่อเนื่องเป็นเวลานานจะเกิดผลกระทบอย่างไร 

ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) รายงานว่า พบการสะสมความเปราะบางทั้งการระดมทุนและพฤติกรรมการแสวงหาผลตอบแทนที่สูงขึ้น (search for yield) นั่นคือ ภาคธุรกิจออกตราสารหนี้ที่ให้ผลตอบแทนสูง (high-yield bonds) เพิ่มขึ้นในภาวะที่ ธนาคารพาณิชย์ระมัดระวังการปล่อยสินเชื่อให้กับภาคธุรกิจ และกองทุนตราสารหนี้ที่มีกำหนดอายุโครงการ (term funds) ที่ลงทุนต่างประเทศมีการลงทุนกระจุกตัวสูงในบางประเทศและผู้ออกตราสารบางราย ซึ่งส่วนใหญ่ของตราสารเหล่านี้ถือครองโดยนักลงทุนบุคคล ซึ่งอาจไม่ได้รับข้อมูลความเสี่ยงของผลิตภัณฑ์อย่างครบถ้วน 

ขณะที่กลุ่มธุรกิจขนาดใหญ่ระดมทุน โดยเฉพาะผ่านการออกตราสารหนี้เพิ่มขึ้น ทำให้ตลาดตราสารหนี้มีความเสี่ยงกระจุกตัวในกลุ่มธุรกิจขนาดใหญ่สูงขึ้น ประกอบกับการประเมินความเสี่ยงของกลุ่มธุรกิจขนาดใหญ่ทำได้ยาก เพราะโครงสร้างธุรกิจและการเงินมีความซับซ้อน การดูแลความเสี่ยงในส่วนนี้จึงจำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือระหว่างหน่วยงานกำกับดูแลอย่างใกล้ชิด

ขณะเดียวกันธุรกิจประกันภัยยังเผชิญแรงกดดันด้านการทำกำไรในภาวะอัตราดอกเบี้ยตํ่า จึงเห็นว่าธุรกิจประกันภัยได้ปรับตัวทั้งด้านสินทรัพย์ลงทุน และการออกผลิตภัณฑ์ที่เน้นความคุ้มครองแทนการรับประกันผลตอบแทนมากขึ้นในช่วงที่ผ่านมา

หลายธุรกิจปรับตัวรับดอกเบี้ยตํ่า แล้วนักลงทุนธรรมดาแบบเราๆ จัดการรับมือกับสถานการณ์นี้หรือยัง

หน้า 23 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 40 ฉบับที่ 3,539 วันที่ 12 - 15 มกราคม พ.ศ. 2563