ไฟตะวันออกกลาง ฉุดจีดีพีโลกตํ่า

สถานการณ์ความรุนแรงระหว่างสหรัฐฯ กับอิหร่านมีพัฒนาการส่อไปในทางที่ “ขิงก็รา ข่าก็แรง” หลังสหรัฐฯปฏิบัติการโจมตีทางอากาศ ส่งผลให้นายพลกัสซิม โซเลมานี ผู้บัญชาการกองกำลังกุดส์ (Quds Force) ของอิหร่าน และนายอาบู มาห์ดี อัล-มูฮันดิส รองผู้นำกองกำลังฮาชด์ชาบี ของอิรักเสียชีวิต ซึ่งผู้นำสูงสุดของอิหร่านประกาศไปยังสหรัฐฯว่า “จงรอคอยการแก้แค้นอย่างสาสม” และชักธงแดงเป็นสัญลักษณ์การประกาศสงครามเต็มรูปแบบ

ขณะโดนัลด์ ทรัมป์ ผู้นำสหรัฐฯ ประกาศกร้าวพร้อมโจมตีกลับอิหร่านในเป้าหมาย 52 แห่ง และสั่งเพิ่มกำลังทหารในอิรักโดยไม่ยอมถอนทัพออก หลังรัฐสภาอิรักได้ลงมติผ่านร่างกฎหมายเมื่อวันที่ 5 มกราคม 2563 ให้รัฐบาลยกเลิกการอนุญาตให้กองกำลังของต่างชาติประจำการอยู่ในอิรักสุมไฟการเผชิญหน้าทำอุณหภูมิโลกร้อนไปทุกหย่อมหญ้าในเวลานี้

ทั้งนี้นายอัทธ์ พิศาลวานิช ผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาการค้าระหว่างประเทศ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย เผย “ฐานเศรษฐกิจ” ว่า หากสถานการณ์นำไปสู่ภาวะสงครามคาดจะทำให้จีดีพีโลกปี 2020 ตํ่ากว่าที่คาดการณ์ไว้ 0.1-0.2% (IMF คาดการณ์ปีนี้จีดีพีโลกจะขยายตัวได้ 3.4%) และการค้าโลกปรับลดลงจาก 4% เหลือ 3% เหตุผลจากราคานํ้ามัน ส่วนผลกระทบต่อการนำเข้า-ส่งออกระหว่างไทยกับอิหร่าน หรือไทยกับภูมิภาคตะวันออกกลางที่ไทยส่งออกไปตะวันออกกลาง สัดส่วน 4% ของมูลค่าการส่งออกทั้งหมด การส่งออกไทยไปตะวันออกกลางน่าจะชะลอตัวในปีนี้ จากกำลังซื้อที่ลดลง 

สถานการณ์ที่ต้องเฝ้าจับตามองต่อไปคือ ราคานํ้ามัน พันธมิตรแต่ละฝ่ายที่เข้ามาเกี่ยวข้องด้วย ตลาดทุนทั่วโลก ราคาทองคำ และการชะลอตัวการลงทุน สอดคล้องกับนายบัณฑูร วงศ์สีลโชติ รองประธานคณะกรรมการเจรจาการค้าระหว่างประเทศ สภาหอการค้าแห่งประเทศไทย มองว่า นอกจากราคานํ้ามันปรับสูงขึ้นแล้ว ตลาดหุ้นทั่วโลกจะดิ่งลง การลงทุนที่ลดลงในตลาดหุ้นจะส่งผลให้ธุรกิจต่างๆ หดตัวประเทศที่พึ่งพาการส่งออกอย่างไทยจะได้รับผล
กระทบมาก

ในส่วนของการค้ากับตะวันออกกลาง นายวิศิษฐ์ ลิ้มลือชา รองประธานสภาผู้ส่งสินค้าทางเรือแห่งประเทศไทย (สรท.) ระบุหากมีการตอบโต้ระหว่างกันอาจจะกระทบการขนส่งทางเรือบริเวณช่องแคบฮอร์มุซที่มีผลอย่างมากต่ออุปทานนํ้ามันที่ส่งมายังภูมิภาคเอเชีย ซึ่งใช้ช่องทางนี้ในการขนส่งนํ้ามันถึง 80% 

นายนริศ สถาผลเดชา หัวหน้าศูนย์วิเคราะห์เศรษฐกิจ ทีเอ็มบี ยืนยันว่า สถานการณ์นี้จะเป็นปัจจัยหนุนนักลงทุนซื้อพันธบัตรไทยมากขึ้น เพราะตลาดอยู่ในภาวะลดความเสี่ยง (Risk Off) เกิดความไม่แน่นอน ความขัดแย้งและราคาทองคำที่ปรับเพิ่มขึ้นมาก ซึ่งสะท้อนตลาดปรับโหมดลดความเสี่ยง ยิ่งกดดันอัตราผลตอบแทนพันธบัตรปรับลดตํ่าสุดเป็นประวัติการณ์ ประกอบกับทิศทางเงินเฟ้อที่ตํ่ามากมีแนวโน้มที่จะปรับเพิ่มจากซัพพลายช็อกจากราคานํ้ามันที่ปรับเพิ่ม ฉะนั้นการคาดการณ์ภาวะเงินเฟ้อที่จะมาขับเคลื่อนดอกเบี้ยระยะยาวจึงไม่มี

นายพชรพจน์ นันทรามาศ ผู้อำนวยการฝ่ายอาวุโส สายงาน Global Business Development and Strategy ธนาคารกรุงไทย กล่าวว่า สิ่งที่ไม่ชัด คือ ยังไม่เห็นทิศทางสกุลเงินดอลลาร์ แม้จะแข็งค่าเทียบสกุลเงินในตลาดเกิดใหม่(EM) แต่เทียบกับเงินบาทดอลลาร์ยังอ่อนค่า หากแนวโน้มสถานการณ์ตึงเครียดมากกว่านี้ และถ้าดอลลาร์แข็งค่าจะส่งผลเชิงบวกต่อไทยโดยช่วยให้เงินบาทอ่อนค่าลงบ้าง

ส่วนความวิตกกังวล กรณีคนตะวันออกกลางจะชะลอเดินทางเข้าใช้บริการ ตามโรงพยาบาลของไทย นายแพทย์เฉลิม หาญพาณิชย์ ประธานกรรมการ และประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท บางกอก เชน ฮอสปิทอล จำกัด (มหาชน) หรือ BCH มองว่า ไม่เกิดผลกระทบเนื่องจากประเทศไทยตั้งอยู่คนละโซนกับสถานที่เกิดขึ้น

ขณะการประเมินสถานการณ์ของธนาคารแห่งประเทศไทย นายวิรไท สันติประภพ ผู้ว่าธปท. ยํ้าว่าต้องจับตาอย่างใกล้ชิด เพราะไทยเป็นประเทศผู้นำเข้าพลังงาน ซึ่งระบบเศรษฐกิจไทยต้องพึ่งพิงพลังงานและรายได้จากการท่องเที่ยวค่อนข้างสูงเมื่อเทียบกับประเทศตลาดเกิดใหม่หลายประเทศ จึงไม่คิดว่าเงินบาทจะเป็น safe haven ในสถานการณ์แบบนี้ หากสถาน การณ์ความตึงเครียดระหว่างสหรัฐฯ และอิหร่านมีมากขึ้นจะยิ่งกระทบกับแหล่งรายได้ต่างประเทศที่สำคัญของไทย เนื่องจากไทยเป็นประเทศผู้นำเข้าพลังงาน แต่ในจังหวะนี้ถือเป็นจังหวะที่ดีที่จะมีการนำเข้าเพิ่มมากขึ้น โดยหน่วยงานที่เกี่ยวข้องหากสามารถบริหารจัดการด้านพลังงานสำรองที่มีประสิทธิภาพขึ้น จะช่วยให้ดุลบัญชีเดินสะพัดเกินดุลน้อยลง และไทยไม่ได้เป็น Safe Haven

หน้า 1 ฐานเศรษฐกิจ ฉบับ 3538 วันที่ 9-11 มกราคม 2563