ล้ม! สะท้านโลก รวมฮิตธุรกิจค้าปลีกล้มละลาย ในปี 2019

 

ใกล้สิ้นปี ซีเอ็นบีซี สื่อใหญ่ของสหรัฐอเมริกา ได้ประมวลภาพธุรกิจค้าปลีกหลายรายที่ไม่สามารถฝ่าคลื่นลมมรสุมทางการเงิน ทำให้ต้องกลายสภาพเป็นบริษัทล้มละลายแห่งปี 2019 ที่สร้างแรงสั่นสะเทือนในแวดวงค้าปลีกทั้งในสหรัฐฯและในระดับโลก ถึงแม้จะไม่ใช่ข่าวดีเมื่อมองในแง่มุมของผู้ประกอบการ แต่ทั้งหมดทั้งมวลก็เป็นกรณีศึกษาที่นำไปสู่การเรียนรู้และป้องกันการเดินซ้ำรอยความผิดพลาดได้ในอนาคต

แวดวงค้าปลีกในสหรัฐฯช่วงปี 2019 ที่กำลังจะผ่านพ้นไป เต็มไปด้วยเรื่องเศร้าของข่าวธุรกิจล้มละลาย การปิดร้านสาขา-ขายสินทรัพย์  การลอยแพพนักงาน การเปลี่ยนแปลงโฉมหน้าตลอดจนรูปแบบการดำเนินธุรกิจของห้างร้าน-ศูนย์การค้าที่แตกต่างไปจากสิ่งที่ผู้คนรุ่นพ่อรุ่นแม่เคยประสบพบเจอในอดีตอย่างสิ้นเชิง  ผู้ประกอบการบางรายเข้ายื่นขอพิทักษ์ทรัพย์ในฐานะบริษัทล้มละลายเป็นครั้งแรก แต่บางรายก็ล้มแล้วลุกไม่ขึ้น ยังต้องกลับมาขอความคุ้มครองภายใต้กฎหมายล้มละลายเป็นครั้งที่ 2 เช่นกรณีของ ซี แกลเลอรี (Z Gallerie) และชาร์มมิง ชาร์ลี (Charming Charlie)

 

วินซ์ ทีโบน มองผ่านมุมของนักวิเคราะห์ธุรกิจค้าปลีกและที่ปรึกษาด้านอสังหาริมทรัพย์ บริษัท กรีน สตรีท แอดไวเซอร์ ให้ความเห็นว่าปี 2017 ที่ว่าหนักแล้ว ผ่านมาปี 2018 บรรยากาศดูดีขึ้นเล็กน้อยพอให้มีความหวัง แต่พอมาถึงปี 2019 ธุรกิจค้าปลีกก็กลับย่ำแย่ลงไปอีกครั้ง ทำให้เชื่อว่า เลี่ยงได้ยากที่ปี 2020 ที่กำลังจะมาถึง จะไม่ได้เห็นผู้ค้าปลีกล้มละลายเพิ่มมากขึ้นกว่านี้

 

หากจะมองกลับไปที่กรณีการล้มละลายของผู้ค้าปลีกหลายรายในปี 2019 จะพบว่า แต่ละรายมีทางออกแตกต่างกันไป บางรายเช่น เพย์เลส (Payless) เชนร้านขายรองเท้า ปิดสาขาทั้งหมดที่มีอยู่และหายวับไปจากยุทธจักรค้าปลีก ขณะที่ช็อปโก (Shopko) กำลังอยู่ในกระบวนการขายสินทรัพย์เพื่อชำระหนี้ บางรายโชคดีได้กลุ่มทุนใหม่มาอัดฉีดสภาพคล่องต่อชีวิต อย่างกรณีของเชนร้านของขวัญ-ของที่ระลึก ธิงส์ รีเมมเบอร์ (Things Remembered) ทำให้ยังสามารถเปิดเว็บไซต์และเทน้ำหนักให้กับธุรกิจออนไลน์ ด้านเชนร้านเสื้อผ้าเด็กอย่างจิมโบรี (Gymboree) แม้จะล้มละลายแต่ก็มีผู้สนใจเข้ามาซื้อทำให้แบรนด์ในเครือยังได้ไปต่อ ขณะที่เชนร้านสินค้าแม่และเด็ก “เดสติเนชัน มาเทอร์นิตี” (Destination Maternity) เลือกที่จะรักษาบางสาขาเอาไว้และเปิดดำเนินการต่อไป แทนที่จะขายสินทรัพย์ทั้งหมด 

 

นอกจากนี้ ยังเห็นได้ชัดว่าเชนค้าปลีกที่ยื่นล้มละลายในปีนี้ หลายรายอยู่ในแวดวงเสื้อผ้าและสินค้าแฟชั่น ไม่ว่าจะเป็นชาร์ลอตต์ รุส (Charlotte Russe) ดีเซล (Diesel) อากาชี (A’Gaci) หรือฟอร์เอเวอร์ ทเวนตีวัน (Forever 21) ขณะที่ปีก่อนหน้านั้น (2018) แทบจะเรียกได้ว่าเป็นปีแห่งการล้มละลายของห้างสรรพสินค้า ส่วนหนึ่งเป็นผลจากการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการซื้อเสื้อผ้าของผู้บริโภคที่หันไปอุดหนุนร้านค้าออนไลน์กันมากขึ้น นอกจากนี้ เชนร้านเสื้อผ้ายังพบกับคู่แข่งที่มาในแพลตฟอร์มใหม่ๆ เช่น เรนท์ เดอะ รันเวย์ (Rent the Runway) และสติทช์ ฟิกซ์ (Stitch Fix) บริการออนไลน์ที่ให้เช่าเสื้อผ้าแบรนด์เนมและสไตลิสต์ ทำให้พวกเขาไม่ต้องลงทุนซื้อเสื้อผ้าแพงๆมาครอบครอง แต่ก็สามารถเฉิดฉายได้ในงบที่ประหยัดกว่า

 

ข้อมูลจาก ซีบี อินไซต์ ซึ่งเก็บข้อมูลการล้มละลายในแวดวงค้าปลีกสหรัฐฯ มาตั้งแต่ปี 2015 ระบุว่า ในปี 2019 แวดวงค้าปลีกสหรัฐฯ มีบริษัทยื่นล้มละลาย 23 รายด้วยกัน เพิ่มจาก 17 รายในปี 2018 และต่อไปนี้เป็นตัวอย่างของบางราย ไล่มาตั้งแต่ต้นปีถึงเดือนต.ค. (10 เดือนแรกของปี 2019)

ช็อปโก (Shopko)

เชนร้านค้าปลีกช็อปโก จากรัฐวิสคอนซิน ยื่นขอความคุ้มครองภายใต้กฎหมายล้มละลายมาตรา 11 ในเดือนม.ค. ตอนแรกบริษัทมีแผนปิดสาขาราวๆ 70% ของทั้งหมดที่มีอยู่เพื่อเดินหน้าสาขาที่เหลือ แต่สุดท้ายในเดือนมี.ค. ก็ตัดสินใจขายสินทรัพย์ทั้งหมดกว่า 300 สาขาเพื่อชำระหนี้ แต่ก็ยังหาผู้ซื้อไม่ได้  ตอนยื่นล้มละลายนั้น บริษัทแจ้งบัญชีทรัพย์สินมูลค่าไม่ถึง 1,000 ล้านดอลลาร์ แต่หนี้สินนั้นอยู่ระหว่าง 1,000-10,000 ล้านดอลลาร์

จิมโบรี (Gymboree)

เดือนม.ค.ที่ผ่านมา จิมโบรี เชนร้านเสื้อผ้าเด็ก ยื่นขอพิทักษ์ทรัพย์ภายใต้กฎหมายล้มละลายเป็นครั้งที่ 2 โดยบริษัทประกาศจะปิดสาขาทั้งหมดที่มีอยู่ 800 สาขา ต่อมาราวเดือนมี.ค. บริษัทได้ผู้ซื้อเป็นอัศวินม้าขาวมากอบกู้สถานการณ์ โดยบริษัท เดอะ ชิลเดรนส์ เพลส (The Children’s Place) เป็นผู้เข้ามาซื้อแบรนด์จิมโบรี และมีแผนจะเปิดร้านจิมโบรีขึ้นอีกครั้งภายในร้านสาขาของบริษัทที่มีอยู่ราว 200 แห่งในสหรัฐอเมริกาและแคนาดา ส่วนแบรนด์ “เจนี แอนด์ แจ๊ค” (Janie and Jack) ซึ่งเป็นเชนร้านเสื้อผ้าเด็กระดับไฮเอนด์ในเครือของจิมโบรี ได้ผู้ซื้อคือบริษัท แก็ป (Gap) เข้ามาบริหาร มีการปิดบางสาขา แต่บางสาขาก็ได้เปิดบริการต่อไป

 

ในตอนยื่นล้มละลาย จิมโบรีมีสินทรัพย์ 100 -500 ล้านดอลลาร์ และมีหนี้สิน 50 -100 ล้านดอลลาร์

ธิงส์ รีเมมเบอร์ (Things Remembered)

เชนร้านขายสินค้าประเภทของขวัญ-ของที่ระลึก ยื่นล้มละลายในเดือนก.พ.ที่ผ่านมาด้วยสินทรัพย์ 50-100 ล้านดอลลาร์ แต่หนี้สินมีถึง 100-500 ล้านดอลลาร์ บริษัทมีร้านสาขาประมาณ 450 แห่งทั่วสหรัฐฯ กลุ่มทุนใหม่ที่เข้ามาซื้อกิจการของธิงส์ รีเมมเบอร์ คือ บริษัท อีเนสโก (Enesco) มีแผนตัดบางส่วนขายทิ้งไปและเก็บร้านสาขาเอาไว้ไม่ถึงครึ่งของที่เคยมี เน้นขายสินค้าเจาะกลุ่มผู้ซื้อและมีความจำเพาะเจาะจงมากขึ้น

 

เพย์เลส ชูซอร์ส (Payless Shoesource)

เชนร้านขายรองเท้าจากเมืองออร์แลนโด รัฐฟลอริดา ยื่นล้มละลายเป็นครั้งที่ 2 ในเดือนก.พ. ที่ผ่านมา บริษัทประกาศจะปิดทุกสาขา (จำนวนทั้งสิ้น 2,100 สาขา) ในสหรัฐอเมริกา และเปอโตริโก เนื่องจากแบกภาระหนี้ต่อไปไม่ไหว ทั้งนี้ บริษัทมีสินทรัพย์และหนี้สินระหว่าง 500-1,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ

 

ชาร์ลอตต์ รุส (Charlotte Russe)

ยื่นขอพิทักษ์ทรัพย์ในฐานะบริษัทล้มละลายภายใต้มาตรา 11 ในเดือนก.พ.  2019 ชาร์ลอตต์ รุส เป็นเชนร้านเสื้อผ้าวัยรุ่น ที่มีสาขามากกว่า 500 แห่งในสหรัฐฯ บริษัทได้ผู้ซื้อคือ บริษัท วายเอ็ม เข้ามาช่วยพลิกฟื้นสถานการณ์ในเดือนมี.ค. โดยวายเอ็มมีแผนเก็บแบรนด์ชาร์ลอตต์ รุส เอาไว้ แต่จะลดจำนวนสาขาเหลือเพียงไม่กี่สิบสาขา

 

ดีเซล (Diesel)

เชนร้านเสื้อผ้าแฟชั่น โดยเฉพาะเสื้อผ้ายีนส์แบรนด์ดีเซล ยื่นล้มละลายในเดือนมี.ค.ที่ผ่านมา โดยให้เหตุผลยอดขายดำดิ่งและสัญญาเช่าร้านก็แพงมาก ทำให้บริษัทมีหนี้สิน 10-50 ล้านดอลลาร์ ขณะที่สินทรัพย์มีมูลค่าราว 50-100 ล้านดอลลาร์ บริษัทมีร้านสาขาอยู่ทั้งหมด 28 สาขาในขณะนั้น

 

ซี แกลเลอรี (Z Gallerie)

ซี แกลเลอรี เป็นเชนร้านขายเฟอร์นิเจอร์และของแต่งบ้าน บริษัทยื่นขอพิทักษ์ทรัพย์ภายใต้กฎหมายล้มละลายเป็นครั้งที่ 2 ในเดือนมี.ค. พร้อมแผนปิดร้านสาขา 17 แห่งจากทั้งหมดที่มีอยู่ 76 แห่ง  ขณะนั้นบริษัทมีทรัพย์สินและหนี้สินประมาณ100 -500  ล้านดอลลาร์ ปัญหาของซี แกลเลอรี คล้ายกับผู้ค้าปลีกอีกหลายๆราย คือบริษัทขยับตัวช้าเกินไปในเรื่องอี-คอมเมิร์ซ ทำให้ถูกช่วงชิงลูกค้าโดยผู้ค้าออนไลน์อย่างอเมซอน ที่ขยายแนวรบเข้ามาสู่สินค้ากลุ่มเฟอร์นิเจอร์และของตกแต่งบ้าน

 

โรแบร์โท คาวาลลี (Roberto Cavalli)

เชนร้านเสื้อผ้าและสินค้าแฟชั่นแบรนด์จากอิตาลี ยื่นล้มละลายในเดือนเม.ย. และได้ขายสินทรัพย์ทั้งหมดในอเมริกาเหนือเพื่อชำระหนี้ ในช่วงเวลาดังกล่าวบริษัทมีร้านขนาดใหญ่ 8 แห่งและขนาดย่อม 4 แห่งในสหรัฐฯ ส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในทำเลหรู

 

ชาร์มมิง ชาร์ลี (Charming Charlie)

เดือนก.ค. ถึงคราวยื่นล้มละลายครั้งที่ 2 ของชาร์มมิง ชาร์ลี เชนร้านเสื้อผ้าและเครื่องแต่งกายสำหรับวัยรุ่น หลังจากที่ครั้งแรกเกิดขึ้นในปี 2017  บริษัทประกาศขายสินทรัพย์ทั้งหมดซึ่งประกอบด้วยร้านสาขาประมาณ 261 แห่งในสหรัฐฯ (ขณะยื่นล้มละลาย บริษัทมียอดหนี้สินประมาณ 82 ล้านดอลลาร์) ต่อมาในเดือนก.ย. ชาร์มมิง ชาร์ลี ได้ผู้ซื้อคือ กลุ่มซีเจเอส กรุ๊ป จากแวดวงอสังหาริมทรัพย์เข้ามากอบกู้สถานการณ์ เว็บไซต์ของบริษัทประกาศว่า แบรนด์ชาร์มมิง ชาร์ลี จะกลับมาผงาดอีกครั้งในปี 2020

 

อากาชี (A’Gaci)

ภายในเวลา 2 ปี อากาชี เชนร้านเสื้อผ้าแฟชั่นสตรียื่นล้มละลายถึง 2 ครั้ง ครั้งล่าสุดเมื่อเดือนส.ค.บริษัทแจ้งปิดร้านสาขาทั้งหมดจำนวนทั้งสิ้น 54 สาขา

 

แอวะนิว (Avenue)

เมื่อพ่ายแพ้ให้กับคู่แข่งที่มีสายป่านยาวกว่าไม่ว่าจะเป็นห้างทาร์เก็ตหรือวอลมาร์ท ที่หันมาจับไลน์สินค้าเสื้อผ้าสำหรับสาวพลัสไซส์ (สาวอวบที่ต้องการขนาดเสื้อผ้าใหญ่พิเศษ) แบบทับทางกัน เชนร้านแอวะนิวจึงต้องยื่นล้มละลายในเดือนส.ค.ที่ผ่านมา โดยมีการขายทรัพย์สินและร้านสาขาจำนวนมากกว่า 200 สาขาในสหรัฐฯ บริษัทมีสินทรัพย์ราว 50-100 ล้านดอลลาร์ แต่มีหนี้สิน 100-500 ล้านดอลลาร์

 

บาร์นีย์ นิวยอร์ค (Barneys New York)

ห้างสรรพสินค้าบาร์นีย์ นิวยอร์ค ยื่นล้มละลายในเดือนส.ค.เช่นกัน ต่อมาในเดือนพ.ย. บริษัทได้ผู้ซื้อคือบริษัท ออเทนติก แบรนด์ส ซึ่งได้เริ่มกระบวนการขายสินทรัพย์ตลอดจนสาขาห้างบาร์นีย์ทั้งหมดที่มีอยู่ (บริษัทมีทรัพย์สินและหนี้สินประมาณ 100 ล้านดอลลาร์) อย่างไรก็ตาม เจ้าของใหม่เก็บแบรนด์บาร์นีย์ไว้ และให้สิทธิ์ใช้ชื่อบาร์นีย์แก่ห้างแซคส์ ฟิฟธ์ แอวะนิว (Saks Fifth Avenue) ทำให้ในอนาคตจะมีการเปิดร้านบาร์นีย์ขึ้นอีกครั้ง แต่เป็นการลดขนาดลงมาเป็นเพียงร้านเล็กๆ ที่ตั้งอยู่ในห้างแซคส์

 

เฟร็ดส์ (Fred’s)

เดือนก.ย.เป็นเดือนเศร้าสำหรับเฟร็ดส์ ซึ่งเป็นเชนร้านดิสเคาน์สโตร์และร้านขายยาที่มีจำนวนร้านสาขามากกว่า 500 แห่งทั่วประเทศสหรัฐฯ บริษัทยื่นล้มละลายและประกาศแผนขายสินทรัพย์ทั้งหมด (บริษัทมีสินทรัพย์ราว 475 ล้านดอลลาร์ และมีหนี้สิน 380 ล้านดอลลาร์) หลังจากที่แบกภาระหนี้สินและไม่สามารถแข่งขันกับคู่แข่งที่มีขนาดใหญ่กว่า

 

ฟอร์เอเวอร์ ทเวนตีวัน (Forever 21)

ปัญหาของเชนร้านเสื้อผ้าแฟชั่นรายนี้คือการขยายจำนวนสาขาเร็วเกินไป และเปิดร้านขนาดใหญ่เกินไป ทำให้มีต้นทุนดำเนินการสูงมาก รวมทั้งค่าเช่าพื้นที่ที่กลายเป็นภาระหนักท่ามกลางสภาวะของตลาดที่มีการแข่งขันสูง นอกจากนี้ บริษัทยังไม่ประสบความสำเร็จในตลาดต่างประเทศบางประเทศที่ตัดสินใจรุกเข้าไป

 

 ฟอร์เอเวอร์ 21 ยื่นล้มละลายในเดือนก.ย. โดยขณะนั้นมีร้านสาขาในสหรัฐฯและประเทศอื่นๆทั่วโลกมากกว่า 800 สาขา บริษัทมีแผนขายทรัพย์สินส่วนใหญ่ที่มีอยู่ในต่างแดน โดยเฉพาะในเอเชียและยุโรป แต่จะเก็บธุรกิจในตลาดเม็กซิโกและละตินอเมริกาซึ่งมีผลประกอบการที่แข็งแรงกว่าเอาไว้  ส่วนในสหรัฐฯ บริษัทประกาศปิดหลายสิบสาขา แต่ก็เก็บบางสาขาไว้ดำเนินการต่อ มูลค่าทรัพย์สินและหนี้สินของฟอร์เอเวอร์ 21 อยู่ที่ระหว่าง 1,000-10,000 ล้านดอลลาร์

 

ชูการ์ฟินา (Sugarfina)

เชนร้านขายขนมหวานชูการ์ฟินา ยื่นล้มละลายในเดือนก.ย. โดยบริษัทมีทรัพย์สินและหนี้สินราว 50 ล้านดอลลาร์ ในเดือนพ.ย. บริษัทได้กลุ่มทุนใหม่คือ บริสตอล ลักชัวรี กรุ๊ป (Bristol Luxury Group) เข้ามาช่วยเสริมสภาพคล่องทางการเงิน  ปัจจุบัน ชูการ์ฟินา ยังคงเปิดบางสาขาและปรับกลยุทธ์ มีช่องทางจำหน่ายใหม่เป็นร้านที่ขนาดเล็กลงและแทรกตัวอยู่ในห้างสรรพสินค้าอย่างนอร์ดสตรอม

 

เดสติเนชัน มาเทอร์นิตี (Destination Maternity)

เดสติเนชั่น มาเทอร์นิตี เชนร้านจำหน่ายสินค้าแม่และเด็ก ยื่นล้มละลายในเดือนต.ค. ขณะนั้นมีร้านสาขามากกว่า 400 แห่ง บริษัทมีทรัพย์สินมูลค่าราว 260 ล้านดอลลาร์ หนี้สิน 244 ล้านดอลลาร์ ต้นเดือนธ.ค. ที่ผ่านมา มีข่าวเกี่ยวกับกลุ่มทุนที่เสนอตัวเข้ามากอบกู้สถานการณ์ โดยบริษัทมาร์คี แบรนด์ส (Marquee Brands) ประกาศจะซื้อกิจการเดสติเนชั่น มาเทอร์นิตี ขณะนี้อยู่ระหว่างการประเมินมูลค่าการลงทุน