“MIR” ระบบชำระเงินรัสเซียจ่อบุกไทยสู้ VISA

    ถ้าจะเลือกหาบัตรเครดิตมาใช้สักใบ เราคงมองหาบัตรที่ผูกกับบริษัทตัวกลางในการชำระเงินที่เป็นที่รู้จัก มีเครือข่ายทั่วทุกมุมโลกอย่าง VISA หรือ MasterCard เพื่อความสะดวกสบายในการรูดจับจ่ายใช้สอยแม้ในระหว่างการเดินทางไปต่างประเทศ
    แม้ว่าชื่อบริษัทที่คนส่วนใหญ่รู้จักจะมีอยู่สองชื่อใหญ่ แต่ในปัจจุบันยังมีบริษัทที่เสนอตัวมาทำหน้าที่เป็นตัวกลางระหว่างสถาบันทางการเงินกับผู้ใช้อยู่อีกหลายตัวเลือกในตลาด ไม่ว่าจะเป็น American Express JCB หรือ UNIONPAY เป็นต้น แตกต่างกันไปตามโปรโมชั่น ไลฟ์สไตล์ และพื้นที่ให้บริการ
    แต่ในรัสเซีย เราจะได้เห็นอีกระบบบัตรทางการเงินอีกระบบหนึ่งที่กำลังเริ่มแพร่หลายที่มีชื่อว่า “MIR” และระบบนี้กำลังตีตลาดขยับขยายออกไปเรื่อยๆ รวมถึงไทยด้วย!

    คำว่า MIR (อ่านว่า มีร์) ในภาษารัสเซียหมายถึงโลก และในคำเดียวกันยังสามารถหมายถึงความสงบสุขได้เช่นกัน ทว่าคำนี้อาจไม่ค่อยสอดคล้องกับที่มาและต้นกำเนิดของระบบเสียเท่าไหร่นัก
    MIR คือระบบที่ดำเนินงานโดยระบบบัตรชำระเงินแห่งชาติ ภายใต้การดูแลโดยตรงของธนาคารกลางรัสเซีย เริ่มทำการเมื่อไม่นานมานี้ ตั้งแต่ปลายปี 2558 ที่ผ่านมา ส่วนจุดเริ่มต้นจริงๆ ของ MIR คงต้องย้อนไปหนึ่งปีก่อนหน้า ในช่วง “วิกฤตการณ์ไครเมีย” การต่อสู้เพื่อสิทธิ์การครอบครองดินแดนไครเมียระหว่างรัสเซียและยูเครน ซึ่งจบลงที่ชัยชนะของฝ่ายรัสเซียนิยมและโอนไครเมียมาอยู่ภายใต้การปกครองของรัสเซีย ส่งผลให้นานาชาติที่ไม่เห็นด้วยกับกระบวนการต่างออกมาตรการคว่ำบาตรรัสเซีย และเศรษฐกิจรัสเซียได้รับผลกระทบหนักจนถึงปัจจุบัน
    ครั้งนั้น มีลูกค้าบัตร VISA และ MasterCard ชาวรัสเซียจำนวนมากได้รับลูกหลงโดนระงับบัตรเนื่องจากผู้ให้บริการบัตรเครดิตทั้งสองซึ่งเป็นบริษัทสัญชาติอเมริกัน ตัดสินใจตอบรับมาตรการคว่ำบาตรกับเขาด้วย
    แม้ว่าปัจจุบันลูกค้าชาวรัสเซียจะสามารถใช้บัตรเครดิตได้เช่นเดิมแล้ว แต่จากเหตุการณ์ครั้งนั้น ทำให้เครมลินตัดสินใจอย่างเร่งด่วน สร้างระบบชำระเงินของตัวเองขึ้นมาเองเสียเลย เพื่อแก้ปัญหาหากเกิดกรณีการคว่ำบาตรขึ้นอีก
 

   ทว่าการโน้มน้าวให้คนในประเทศอยู่ๆ หันมาใช้ระบบใหม่เลยทันทีคงเป็นเรื่องยาก ดังนั้นในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา รัฐบาลรัสเซียจึงออกข้อบังคับให้เจ้าหน้าที่หน่วยงานภาครัฐ หรือผู้ที่ได้รับเงินช่วยเหลือจากภาครัฐ ไม่ว่าจะเป็นกลุ่มผู้เกษียณอายุ ทหารผ่านศึกที่ต้องรับเงินบำนาญ หรือกลุ่มนักเรียนที่ได้รับเงินทุนก็ต้องรับเงินผ่านบัตร MIR เท่านั้น
    แม้ระบบจะดูมีมาตรฐานและทันสมัย แต่จากประสบการณ์ของคนรัสเซียที่ใช้บัตร MIR และประสบการณ์ส่วนตัว พบว่าบัตร MIR ยังไม่สามารถตอบโจทย์การใช้งานได้อย่างเต็มที่ เนื่องจากบางร้านค้ายังไม่รองรับระบบใหม่นี้ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การซื้อขายออนไลน์ ซึ่งเวปไซต์ส่วนมากยังรองรับเพียงแต่ระบบชำระเงินที่เป็นที่รู้จักเท่านั้น ทำให้หลายธนาคารต้องออกบัตรทางเลือกมาเสนอลูกค้า ไม่ว่าจะเป็นบัตร 1 ใบ สามารถใช้ได้ควบ 2 ระบบ เช่นบัตร MIR-VISA และ MIR-MasterCard หรือทำการตลาดเชื่อมบัตร MIR กับบริการสาธารณะต่างๆ
    ขณะเดียวกัน รัฐบาลรัสเซียยังคงเดินหน้าตีตลาด โดยช่วง 5 ปีที่ผ่านมา ธนาคารรัสเซียออกบัตร MIR ไปแล้วมากกว่า 64 ล้านใบ รวมถึงเปิดตลาดไปแล้วในประเทศใกล้เคียงเช่นอาร์เมเนีย เบลารุส คาซักสถาน คีร์กีซสถาน และตุรกี ล่าสุดเพิ่งเริ่มใช้งานแล้วในประเทศเพื่อนบ้านเราในเวียดนาม และกำลังทดลองใช้งานในสหราชอาณาจักรด้วย
    ที่สำคัญ มีข่าวว่าช่วงนี้หน่วยงานที่ดูแลระบบ MIR กำลังย่องเจรจากับธนาคารใหญ่ในบ้านเราด้วย ไม่ว่าจะเป็นกสิกร ธนาคารกรุงเทพ และไทยพาณิชย์ เพื่อหาช่องทางเชื่อมระบบกับบัตรของธนาคารไทย ซึ่งน่าจะทำให้การค้าขายกับพาร์ทเนอร์ชาวรัสเซียสะดวกขึ้นด้วย
    ต้องรอดูกันต่อไปว่า ในที่สุดแล้วระบบ MIR จะเข้ามาสู่ตลาดบ้านเราเมื่อไหร่ แล้วรัฐบาลรัสเซียจะมีมาตรการอะไรออกมาปิดช่องโหว่เรื่องคุณสมบัติของบัตร MIR อีกบ้าง