คอลัมน์บิสิเนส แบ็กสเตจ โดย : ผศ.ดร.เอกชัย อภิศักดิ์กุล
แม้ธุรกิจครอบครัวจะถือเป็นกลไกสำคัญของทุกประเทศ แต่การส่งต่อธุรกิจครอบครัวให้กับทายาทรุ่นต่อไปอย่างราบรื่นยังคงมีไม่มาก ควรเรียนรู้จากธุรกิจครอบครัวที่ประสบความสำเร็จในการส่งต่อธุรกิจมาหลายชั่วอายุคนและมีวิธีจัดการส่งต่อความมั่งคั่งของครอบครัว เข้าใจถึงลักษณะที่แตกต่างระหว่างผู้ประสบความสำเร็จและผู้ที่ไม่ประสบความสำเร็จ Cristina Cruz ผู้อำนวยการด้านการศึกษาของ IE Center for Families in Business และศาสตราจารย์ด้านการจัดการเพื่อเป็นผู้ประกอบการธุรกิจ (Entrepreneurial Management) และธุรกิจครอบครัวแห่ง IE Business School ใน Madrid ได้ทดลองพัฒนาคำถามในการสำรวจเพื่อศึกษาเรื่อง “How to increase cross-generational potential” โดยความร่วมมือกับ Credit Suisse ซึ่งมีสาระสำคัญดังนี้
การคิดแบบผู้ประกอบการเป็นกุญแจสำคัญ Cruz ผู้ซึ่งมาจากครอบครัวผู้ประกอบการเอง เริ่มต้นด้วยคำถามว่าความรู้หรือคุณสมบัติใดที่พ่อแม่ต้องส่งต่อไปยังลูกๆ ของตนเพื่อให้ธุรกิจครอบครัวสามารถประสบความสำเร็จได้มากขึ้นและสร้างมูลค่าในระยะยาวได้หลังจากส่งต่อไปสู่ทายาทรุ่นต่อไป อันดับแรกธุรกิจครอบครัวจะต้องสร้างสมดุลระหว่างว่าควรจะมุ่งเน้นในการแสวงหาสิ่งใหม่ๆ (Exploration) หรือควรจะมุ่งเน้นในการปรับปรุงหรือเพิ่มประสิทธิภาพสิ่งที่มีอยู่ในปัจจุบัน (Exploitation) โดยอย่างแรกนั้นจะทำให้แน่ใจว่าบริษัทจะยังคงมีพลวัต ค้นหาสิ่งใหม่ๆ และใช้ประโยชน์จากโอกาสทางการตลาดใหม่ๆ ขณะที่อย่างหลังจะทำให้แน่ใจว่าธุรกิจจะเก็บเกี่ยวผลประโยชน์ทางการเงินได้ ซึ่งการหาสมดุลของทั้ง 2 อย่างนั้นเป็นเรื่องยากทีเดียว บ่อยครั้งที่ธุรกิจล้มเหลวในการสำรวจตลาดใหม่ๆ ย่านธุรกิจการค้าและผลิตภัณฑ์ใหม่ๆไป นี่จึงเป็นเหตุผลสำคัญที่ทุกบริษัทควรมีการส่งเสริมและรักษาแนวคิดของผู้ประกอบการเอาไว้
เรียนรู้จากธุรกิจครอบครัวที่ประสบความสำเร็จ ค้นหา “แนวทางปฏิบัติที่ดีที่สุด” ของธุรกิจครอบครัวชั้นนำ ซึ่งการศึกษาของ Cruz ได้จัดหมวดหมู่ธุรกิจครอบครัวโดยแบ่งเป็นกลุ่มธุรกิจที่ประสบความสำเร็จมาก กลุ่มธุรกิจที่ประสบ ความสำเร็จปานกลางและกลุ่มธุรกิจที่ประสบความสำเร็จ น้อย จากนั้นให้ทายาทรุ่นต่อไปพิจารณาว่าคุณสมบัติใดต่อไปนี้มีความสำคัญต่อการส่งต่อธุรกิจในครอบครัว
• ค่านิยมครอบครัว (Family values)
• แนวคิดของผู้ประกอบการ (Entrepreneurial mindset)
• ความรู้ในการบริหารจัดการ (Management knowledge)
• การควบคุมของครอบครัว (Family control)
เป็นที่น่าสนใจว่าทายาทของธุรกิจครอบครัวที่ประสบความสำเร็จมากระบุว่าค่านิยมครอบครัวและแนวคิดของผู้ประกอบการคือคุณสมบัติหลักที่พวกเขาต้องการเรียนรู้จากพ่อแม่ และไม่สามารถหาความรู้นี้ได้จากที่ไหนนอกจากครอบครัว ขณะที่ทายาทของครอบครัวที่ประสบความสำเร็จน้อยจัดลำดับความสำคัญของคุณสมบัติเหล่านี้ในทางตรงกันข้าม นั่นคือคาดหวังว่าจะสืบทอดการควบคุมสินทรัพย์ของครอบครัวและต้องการเรียนรู้ทักษะการบริหารจัดการจากคนรุ่นเก่า ขณะที่ค่านิยมครอบครัว และจิตวิญญาณผู้ประกอบการ ซึ่งเป็นสิ่งที่มีพลวัตมากกว่ากลับถูกจัดความสำคัญอยู่ในลำดับที่ตํ่ามาก ดังนั้น Cruz ได้สรุปในตอนท้ายว่าความแตกต่างนี้เองที่แยกธุรกิจครอบครัวที่ประสบความสำเร็จในระยะยาวออกจากบริษัทที่ไปไม่รอดในการถ่ายโอนกิจการไปสู่ทายาทรุ่นต่อไป
ที่มา : credit-suisse. 2018. Family business: What the next generation needs to get to grips with. Available: https://www.credit-suisse.com/microsites/making-progress-happen/en/articles/family-business-what-the-next-generation-needs-to-get-to-grips-with.html
ข้อมูลเพิ่มเติม : www.famz.co.th
หน้า 31 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ | ฉบับ 3513 ระหว่างวันที่ 13-16 ตุลาคม 2562