มาดูว่า สัดส่วนภาษีบุหรี่ไทย อยู่อันดับไหนของโลก

        หลังการปฏิรูประบบภาษีสรรพสามิตเมื่อเดือนกันยายน 2560  ทำให้ระบบโครงสร้างภาษียาสูบใกล้เคียงแนวปฏิบัติสากลมากขึ้นและมีผลให้อัตราภาษีบุหรี่ต่อราคาขายปลีกสูงติดอันโลกด้วย และกรมสรรพสามิตยังตัดสินใจขึ้นภาษียาเส้นไปถึง 19 เท่า ซึ่งแม้จะยังต่ำกว่าภาษีบุหรี่อยู่หลายเท่าตัว แต่ช่วยลดช่องว่างระหว่างราคาระหว่างบุหรี่ซองและยาเส้น ป้องกันไม่ให้ผู้สูบบุหรี่หันไปสูบยาเส้นทดแทนการสูบบุหรี่ซอง ซึ่งราคาแพงกว่ากันมาก

               ทั้งนี้จากรายงาน WHO report on the global tobacco epidemic 2019 ขององค์การอนามัยโลกที่ตีพิมพ์ไปเมื่อวันที่ 26 กรกฎาคม พบว่าในปี 2561 สัดส่วนภาษีบุหรี่ในไทยสำหรับบุหรี่ยี่ห้อที่ขายดีที่สุด อยู่ที่ 78.6% ของราคาขายปลีก ซึ่งถือว่า สูงเป็นอันดับ 23 ของโลก และสูงเป็นอันดับ 1 ในเอเชียตะวันออกและในอาเซียน ล้ำหน้าประเทศพัฒนาแล้วอย่างออสเตรเลีย (77.52%) และสิงคโปร์ (67.11%) โดยสัดส่วนดังกล่าวสำหรับประเทศไทยคำนวณจากบุหรี่ที่ราคาซองละ 60 บาท ซึ่งเป็นบุหรี่ที่ขายดีที่สุด

นายอรรถกฤต ปัจฉิมนันท์ ผู้เชี่ยวชาญด้านเศรษฐศาสตร์และรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์กล่าวว่า การใช้มาตรการภาษีเพื่อลดความจูงใจในการบริโภคสินค้าที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพอย่างบุหรี่ เป็นเรื่องที่เหมาะสมและระบบภาษียาสูบไทยเดินมาถูกทาง ซึ่งหลังจากนี้ สิ่งที่รัฐบาลควรทำคือ การจัดทำโรดแมปการขึ้นภาษีบุหรี่ในระยะกลาง-ระยะยาว ให้มีความเหมาะสมกับสภาพเศรษฐกิจ ตอบโจทย์รัฐทั้งด้านสาธารณสุขและการคลัง

อรรถกฤต ปัจฉิมนันท์

               ทั้งนี้ การขึ้นภาษีบุหรี่ครั้งต่อไปในวันที่ 1 ตุลาคม 2563 นั้น จะทำให้สัดส่วนภาษีที่เก็บต่อบุหรี่หนึ่งซองเพิ่มขึ้นเป็นอย่างน้อย 83% ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อผู้เกี่ยวข้องในอุตสาหกรรมยาสูบ เช่น การยาสูบแห่งประเทศไทย และชาวไร่ยาสูบ จึงเสนอแนะว่า การปฏิรูปภาษีสรรพสามิตยาสูบปี 2560 ของประเทศไทยมาถูกทางแล้ว แต่ด้วยสภาพเศรษฐกิจของไทยที่ไม่ได้เติบโตหวือหวานัก หากจะมีการขึ้นภาษีอีกทีก็ควรต้องพิจารณาให้เหมาะสมกับรายได้ของประชาชนและผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง เพราะมิเช่นนั้นแล้วอาจเกิดผลในทางลบมากกว่าผลดีโดยเฉพาะในระยะสั้น โดยเฉพาะผลต่อเสถียรภาพทางการเมือง