อียูคว่ำบาตร สกัดเรือน้ำมันอิหร่านมุ่งหน้าซีเรีย

รัฐบาลยิบรอลตาร์ ดินแดนโพ้นทะเลในเครือสหราชอาณาจักร ออกมาเปิดเผยว่า ได้กักเรือบรรทุกน้ำมัน “เกรซวัน” (Grace 1)ที่บรรทุกน้ำมันดิบส่งออกจากประเทศอิหร่านเอาไว้ เนื่องจากคาดว่าเรือลำนี้มุ่งหน้าลำเลียงน้ำมันไปส่งมอบให้กับประเทศซีเรีย ซึ่งถูกสหภาพยุโรป (อียู) คว่ำบาตรอยู่  นับเป็นครั้งแรกหลังจากที่อียูประกาศคว่ำบาตรรัฐบาลเผด็จการของประธานาธิบดี บาชาร์ อัล-อัสซาด แห่งซีเรีย ซึ่งมีผลมาตั้งแต่เดือนพฤษภาคม 2554 ที่มีการสกัดและกักไม่ให้เรือบรรทุกน้ำมันต่างชาติมุ่งหน้าสู่ซีเรีย

ทั้งนี้ ประเทศยิบรอลตาร์ ตั้งอยู่ใกล้กับจุดใต้สุดของคาบสมุทรไอบีเรีย ในบริเวณช่องแคบยิบรอลตาร์ซึ่งเป็นเส้นทางลำเลียงน้ำมันดิบที่สำคัญแห่งหนึ่งของโลก  นอกจากอียูจะคว่ำบาตรรัฐบาลเผด็จการของซีเรียแล้ว อิหร่าน ซึ่งเป็นพันธมิตรที่เหนียวแน่นของซีเรีย และยังเป็นต้นทางของน้ำมันดิบในเรือเกรซวัน ยังถูกรัฐบาลสหรัฐอเมริกา คว่ำบาตรไม่ให้ส่งออกน้ำมันสู่ตลาดโลกอีกด้วย หลังจากที่สหรัฐฯถอนตัวออกจากข้อตกลงยุติการพัฒนานิวเคลียร์ของอิหร่านเมื่อปีที่ผ่านมา (2561)

แถลงการณ์ของรัฐบาลยิบรอลตาร์ระบุว่า มีเหตุผลเชื่อถือได้ที่ทำให้เชื่อว่า เรือเกรซวันกำลังบรรทุกน้ำมันดิบมุ่งหน้าไปยังโรงกลั่นน้ำมันบันยาสในประเทศซีเรีย  โรงกลั่นดังกล่าวเป็นสินทรัพย์ของบริษัทท้องถิ่นที่มีรายชื่ออยู่ในบัญชีดำของอียู  รัฐบาลยิบรอลตาร์จึงยินยอมให้หน่วยงานการท่าเรือ ตำรวจและกองทัพเรือ ประสานความร่วมมือกันในการสกัดและกักเรือเกรซวันเอาไว้

สำนักข่าวต่างประเทศรายงานว่า รัฐบาลซีเรียซึ่งยังคงเผชิญสงครามกลางเมือง กำลังขาดแคลนเชื้อเพลิงอย่างหนัก โดยรัฐบาลนายอัสซัดโทษว่าเป็นผลมาจากการพยายามปิดล้อมซีเรียทางเศรษฐกิจโดยมหาอำนาจตะวันตก ในเดือนพฤษภาคมปีนี้ ซีเรียเพิ่งได้รับมอบน้ำมันดิบจากต่างประเทศเป็นครั้งแรก ซึ่งเพียงพอสำหรับอุปสงค์ประมาณ 6 เดือน น้ำมันส่วนหนึ่งมาจากอิหร่าน  นอกจากนี้ ช่วงต้นปียังมีรายงานข่าวจากรอยเตอร์ สำนักข่าวใหญ่ของสหรัฐฯ ว่า เรือเกรซวันเป็น 1 ในเรือบรรทุกน้ำมัน 4 ลำที่ลำเลียงน้ำมันดิบส่งออกจากอิหร่านมายังตลาดต่างประเทศ เช่น จีน และสิงคโปร์ ซึ่งนับเป็นการฝ่าฝืนมาตรการคว่ำบาตรอิหร่านโดยสหรัฐอเมริกา

ข้อมูลตรวจจับเส้นทางเดินเรือพบว่า เรือเกรซวันยอมเดินทางระยะไกลขึ้นเพื่อหลีกเลี่ยงการใช้ช่องแคบซุเอซที่ประเทศอียิปต์  เอกสารระบุว่าเรือลำนี้บรรทุกน้ำมันมาจากท่าเรือในประเทศอิรักเมื่อเดือนธันวาคม 2561 แต่ท่าเรือในอิรักเผยว่า ไม่ได้บันทึกการมาแวะเทียบท่าของเรือเกรซวัน  นอกจากนี้ระบบตรวจจับเส้นทางของเรือยังถูกปิดการใช้งานระยะหนึ่ง จากนั้นจึงมาปรากฏในระบบตรวจจับเส้นทางอีกครั้งใกล้ๆกับท่าเรือแห่งหนึ่งในประเทศอิหร่าน โดยมีน้ำมันบรรทุกเต็มลำ  เรือเกรซวันมีขนาดบรรทุก 300,000 ตัน เป็นเรือสัญชาติปานามาที่บริหารจัดการโดยบริษัท ไอชิป แมเนจเมนท์ จำกัด ซึ่งตั้งอยู่ในประเทศสิงคโปร์

ก่อนที่จะถูกสหรัฐฯคว่ำบาตรการส่งออกน้ำมันในปี 2561 นั้น อิหร่านมีความสามารถในการส่งออกน้ำมันดิบมากกว่า 2.5 ล้านบาร์เรลต่อวัน แต่ปัจจุบันตัวเลขการส่งออกอยู่ที่ประมาณ 300,000 บาร์เรลต่อวันหรือน้อยกว่านั้น (สถิติ ณ ปลายเดือนมิถุนายน 2562)