เชื่อใครดี? "เกษตร”ตีปี๊บเร่งผลิตเพิ่มชี้ตลาดต้องการ “พาณิชย์”โอดตลาดซบแย่!ปรับเป้าส่งออก
โรงสีเฉ่ง 2 กระทรวงเกษตร-พาณิชย์ มั่วข้อมูล ผวาลามธุรกิจเจ๊ง เสี่ยงขาดโอกาสแข่งขัน หากข้อมูลผิดเพี้ยน“เจริญ” หนักใจตลาดซบเซาหวั่นส่งออกเงียบกริบ ชี้ไร้ ปาฏิหาริย์เล็งเดือนมิ.ย.ปรับเป้าลดต่ำลงอีกอาจไม่ถึง 9.5 ล้านตันอาจได้เพียงฝัน หวัง” กข79” พันธุ์ข้าวตัวใหม่พลิกวิกฤติดันส่งออกก้าวกระโดดโค้งสุดท้ายของปี
นายเกรียงศักดิ์ ตาปนานนท์ นายกสมาคมโรงสีข้าวไทย เผยกับ “ฐานเศรษฐกิจ” ว่า จากการได้อ่านบทสัมภาษณ์บนสื่อฐานเศรษฐกิจ ของ นายลักษณ์ วจนานวัช รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (ด้านการผลิต) และนางมนัสนิตย์ จิรวัฒน์ รองอธิบดีกรมการค้าต่างประเทศ (ด้านการส่งออก) ซึ่งทั้งสองท่านมีมุมมองที่อาจดูเหมือนจะแตกต่างกัน เนื่องจากทั้งสองท่านเองต่างก็มีฐานข้อมูลสำหรับการใช่วิเคราะห์ตามความเชี่ยวชาญและมุมมองที่มาจากหลากหลายแหล่งที่อาจต่างกัน และแต่ละด้านต่างต้องใช้ความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านในการเลือกนำข้อมูลแต่ละมุมมองมาเป็นหลักวิเคราะห์ จึงเป็นสิ่งที่เราจะต้องทำความเข้าใจถึงความต่างจากแต่ละมุมมองที่สามารถเกิดขึ้นได้ โดยข้อมูลของทางกระทรวงเกษตรฯ ที่เป็นด้านการผลิตโดยตรงนั้นเป็นการนำข้อมูลที่มาจากเรื่องการขึ้นทะเบียนของเกษตรกร การประเมินพื้นที่เพาะปลูกในแต่ละท้องที่เป็นหลัก ซึ่งก็เป็นเรื่องที่ตอบสนองด้านการเพาะปลูกข้าวของเกษตรกรตามที่ได้ขึ้นทะเบียนไว้และตามฐานข้อมูลที่ได้รับ
ทั้งนี้การที่จะเพิ่มผลผลิต 34.62 ล้านตันข้าวเปลือก บนพื้นที่เพาะปลูก 72.80 ล้านไร่ในปี 2562/63 เพื่อเน้นให้เป็นการวางแผนการผลผลิตที่สอดคล้องกับข้อมูลการขึ้นทะเบียน เกษตรกรและความต้องการใช้ข้าวที่สูงขึ้นนั้นเป็นเรื่องที่น่าสังเกต เนื่องจากในเรื่องของการเพาะปลูกของเกษตรกร ในปีที่ผ่านๆมา (ย้อนหลัง 5 ปี) ตามที่เข้าใจ เดิมนั้นมีการใช้ตัวเลขพื้นที่เพาะปลูกและผลผลิตเท่าไหร่นั้น
“เราเองก็ได้ใช้ตัวเลขอ้างอิงในการคำนวณและพยากรณ์ ตามที่ผู้ประกอบการส่วนใหญ่เข้าใจและใช้อ้างอิงมาต่อเนื่องคือ ตัวเลขพื้นที่เพาะปลูกประมาณ 58-60 ล้านไร่ ผลผลิตประมาณ 29-30 ล้านตันข้าวเปลือก เมื่อคำนวณเป็นข้าวสาร จะอยู่ประมาณ 18.0-19.50 ล้านตันข้าวสาร ส่งออกเฉลี่ย 9.5 ล้านตันบวก โดยส่วนที่เหลือเป็นการบริโภคภายในประเทศ ซึ่งผู้ประกอบก็ควรที่จะต้องนำประเด็นตัวเลขเหล่านี้นำมาวิเคราะห์ร่วมด้วย”
โดยถ้ายึดถือตามกระทรวงเกษตรฯ เป็นหลักจำเป็นที่จะต้องเพิ่มเป้าการส่งออกให้สูงขึ้น เพื่อตอบสนอง พื้นเพาะปลูกตามที่เกษตรกรได้มาขึ้นทะเบียน ส่วนแนวโน้มด้านราคา ก็เป็นเรื่องที่ต้องนำข้อมูลในด้านต่างๆอีกหลายด้านมาวิเคราะห์ ทั้งด้านความต้องการใช้ทั้งในตลาดภายในและต่างประเทศ ร่วมถึงประเทศที่มีการส่งออกข้าวที่เป็นคู่แข่งรายหลัก และที่สำคัญที่สุดคือในเรื่องของชนิดข้าวที่มีความนิยมด้านการบริโภคที่แต่ต่างกันไปในแต่ละประเทศ
แต่ถ้าพิจารณาจากการให้สัมภาษณ์ ของนางมนัสนิตย์ จิรวัฒน์ รองอธิบดี กรมการค้าต่างประเทศกระทรวงพาณิชย์ เราก็คงที่จะต้องหันกลับมาดูตัวเลขการเพาะปลูกและความต้องการนิยมบริโภค และการใช้ข้าวในตลาดว่ากำลังไปในทิศทางไหน และจึงวิเคราะห์ต่อถึงแนวโน้มในเรื่องของราคาข้าวเปลือกและข้าวสารในตลาดโลก ว่าจะเป็นอย่างไรต่อไปในปีการผลิต 2562/6
สรุปว่า อย่างไรก็ดี “ไม่ว่าการประมาณตัวเลขผลผลิตจะเป็น 29-30 หรือ 34.62 ล้านตันข้าวเปลือก หรือประมาณการตัวเลขการส่งออก จะต่ำกว่า 9.5 ล้านตันหรือมากกว่านั้น เราทุกคนจำเป็นและต้องการคือข้อมูลด้านการพยากรณ์ ที่ใกล้เคียงกับข้อเท็จจริงมากที่สุด เพื่อนำไปใช้วิเคราะห์ และวางแผนทางด้านการตลาดได้อย่างแม่นยำและถูกทิศทางมากที่สุดเป็นหัวใจหลัก” เพื่อที่จะเป็นประโยชน์ต่อการบริหารประเทศในภาพรวมของภาครัฐ แต่อีกด้านหนึ่งก็เป็นความสุ่มเสี่ยงของผู้ซื้อผู้ขายถ้าเก็งผิดธุรกิจก็มีความสุ่มเสี่ยงที่จะเจ๊ง
สอดคล้องกับนายเจริญ เหล่าธรรมทัศน์ นายกสมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย กล่าวว่า ฤดูกาลผลิตในปีนี้ ต้องสิ้นสุดเดือนสิงหาคม ส่วนฤดูการผลิตในปี 2562/63 จะเริ่มต้นเดือนพฤศจิกายนถึงเดือนสิงหาคม ปี 2563 มองว่าจำเป็นจะต้องควบ เพราะปีนี้ยังไม่จบเลย โดยปกติจะมีคณะอนุกรรมการกำกับติดตามแผนการผลิตและการตลาดข้าวครบวงจรจะมีการประชุมในวันที่ 14 พฤษภาคมนี้ ที่กระทรวงพาณิชย์ ไม่ทราบว่าได้ตัวเลขมาจากไหนที่จะมีการผลิตเพิ่มปลูกข้าว เนื่องจากสถานการณ์ตอนนี้เงียบมาก คาดว่าส่งออกจะน้อยลง จากปีที่แล้วส่งออก 11 ล้านตัน ยังต้องปรับลดลงมาเรื่อย 9.5 ล้านตัน จะไหวหรือไม่ ก็ต้องประเมินอีกครั้งประมาณเดือนมิถุนายน
“ผมว่าจำเป็นต้องคุยกัน โดยเฉพาะกระทรวงเกษตรฯไม่ใช่วาดฝันเอง ตรงข้ามกับความเป็นจริง ในตอนนี้ราคาข้าวไทยสูงกว่าคู่แข่ง 20-30 ดอลล่าร์สหรัฐต่อตัน การขายปัจจุบันก็ขายยากมาก โดยเฉพาะตลาดที่ยังอยู่ในลักษณะแบบนี้ แล้วจะมาบอกว่าปีหน้าจะผลิตมากอีก ผมถามว่าจะขายใคร ที่สำคัญอยากจะทราบดินฟ้าอากาศของฤดูนาปีก่อนว่าจะผลิตได้มากแค่ไหน เพราะถ้าช่วงเดือน พ.ค.-ส.ค.นี้ฝนไม่ดี จะส่งผลให้ฤดูการทำนาน้ำไม่มี เพราะฉะนั้นคิดว่าเร็วเกินไปหรือไม่ที่จะตั้งเป้าผลผลิต”
นายเจริญ กล่าวว่า เดือนสิงหาคมนี้คาดว่าจะมีข้าวปริมาณออกมาเยอะ โดยเฉพาะข้าวพันธุ์ กข79 พันธุ์ข้าวพื้นนิ่มที่คาดว่าจะออกได้ในช่วงเดือนพฤศจิกายน ซึ่งผู้ส่งออกได้ผลักดันมาหลายปีแล้วไม่มีสินค้า แต่ตอนนี้เริ่มที่จะมีแล้ว ผมว่าเริ่มมีทิศทางที่ถูกต้องแสดงว่ามาถูกทางแล้ว โดยสมาคมจะชี้ตลาดให้ โดยฝ่ายผลิตจะต้องไปดูว่ามีสินค้าตัวไหนป้อนให้ได้หรือไม่ เมื่อผลิตเสร็จก็ต้องมาให้ทดลองขาย ชี้เป้ามาเลย พร้อมรับผิดชอบให้นำไปขาย เพราะชาวนากลัวที่สุดปลูกแล้วไม่มีคนซื้อ ทางสมาคมได้ให้นโยบายไปแล้วในเรื่องนี้กับกรมการข้าวไม่ทราบเรื่อง แล้วเห็นว่าเงียบไปแล้ว แต่เห็นว่าติดปัญหาเรื่องพันธุ์ข้าว
อย่างไรก็ดีทางสมาคมได้ร่วมมือกับสมาคมผู้รวบรวมและจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ข้าวมาร่วม เพราะอะไรพันธุ์ใหม่ที่ออกมาทางสมาคมมีความรวดเร็วกว่าเยอะมาก อยากได้พันธุ์อะไร แค่ 3 เดือนเท่านั้น แต่ข้าราชการกฎเกณฑ์เยอะมาก ทำงานลำบาก ดังนั้นเทรนด์ที่จะปลูกข้าว อะไรคือตลาดโลกต้องการ นี่แหละขายดี แล้วชาวนาเค้าควรจะรู้ว่าเค้าควรจะปลูกเท่าไรที่จะได้ราคาดี ไม่ใช่อยากปลูกเท่าไรก็ปลูก ก็ไม่ใช่ ที่จะทำให้ราคาข้าวได้ดีไปด้วย ต้องมาคุยกับ นอกจากชาวนา สมาคมโรงสี ผู้ส่งออกแล้ว จะต้องมาสมาคมข้าวถุง เพราะเป็นผู้ค้าภายใน เพราะผลผลิตที่ออกมาครึ่งหนึ่งขายในประเทศ เพราะถ้าไม่ดึงเข้ามาร่วมวงจะทราบหรือไม่ว่าความต้องการภายในประเทศเท่าไร
ส่วนข้าวพันธุ์ใหม่ที่ปลูกออกมาไม่ได้ส่งออกได้ทีเดียวเลย จะต้องบริโภคภายในให้เพียงพอก่อน เพราะคนในประเทศกินข้าวนิ่ม “กข79” ที่ออกมาจะต้องมีมากพอสมควรเรียกว่าภายในอิ่มตัวแล้วถึงจะส่งออกได้ ไม่เช่นนั้นราคาจะแข่งขันไม่ได้ เพราะของน้อยออกมาใครก็แย่งกันซื้อราคาภายในจะสูงมาก ถึงต้องรอ ทุกอย่างต้องร่วมมือ นโยบายจะต้องมาจากคนที่อยู่ในตลาดจริงๆมานั่งคุยกัน ทุกรัฐบาลสนใจแต่เรื่องราคาอย่างเดียว
นายเจริญ กล่าวว่า ทำไม "ข้าวพวง" หรือ "ข้าวหอมพวง" ชาวนานิยมปลูกแม้ว่าจะเป็นพันธุ์ข้าวเวียดนาม เพราะไทยไม่มีข้าวนิ่ม ปลูกเสร็จขายได้ราคาแพงกว่าจากราคาข้าวแข็ง 1,000-1,500 บาทต่อตัน และผลผลิตต่อไร่ก็สูง ปัจจุบันมีกว่า 1 ล้านไร่ แต่ว่าภายในยังรับได้ ราคาก็ไม่ตก แต่ไม่ต้องห่วงหากมีข้าวพันธุ์ใหม่ ก็คือ” กข79” เมล็ดสวยกว่า ขายได้ราคาดีกว่า ข้าวหอมพวงจะหายไปเอง คาดว่าข้าวตัวนี้หากส่งออกได้คาดว่าจะทำให้ช่วงโค้งสุดท้ายของปีอาจจะเพิ่มยอดส่งได้มากขึ้น