เยาวชนทีม "เศรษฐีทุเรียน" เจ๋ง! คว้ารางวัลพัฒนาบอร์ดเกม

"เศรษฐีสวนทุเรียน" คว้าถ้วยพระราชทานฯ ในโครงการออกแบบเกม ออกแบบสังคม ที่เปิดโอกาสให้เยาวชนระดับมัธยมศึกษาปีที่ 4 จำนวน 20 ทีมจากทั่วประเทศ พัฒนาบอร์ดเกม บ่มเพาะกระบวนการสร้างนวัตกรสังคมรุ่นเยาว์ ทีมชนะเผยแนวคิดมาจากครอบครัวทำสวนทุเรียน จึงพัฒนาบอร์ดเกมเศรษฐีสวนทุเรียนขึ้น เพื่อใช้เป็นเครื่องมือให้ความรู้แก่ชาวสวนทุเรียน สามารถดูแลสวน ลดใช้สารเคมี ส่งเสริมคนรุ่นใหม่ที่จะเข้ามารับช่วงต่อจากพ่อแม่ ให้มีความรู้พื้นฐานในการดูแลและจัดการสวนทุเรียนต่อไป

"เศรษฐีสวนทุเรียน" เป็นชื่อบอร์ดเกมจากฝีมือการพัฒนาของเยาวชนทีมเศรษฐีสวนทุเรียน จากโรงเรียนสวีวิทยา จ.ชุมพร ทีมเยาวชนผู้ชนะเลิศและได้รับ รางวัลถ้วยพระราชทานในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พร้อมทุนการศึกษา 50,000 บาท จาก โครงการออกแบบเกม ออกแบบสังคม หรือ Thammasat - Banpu Innovative Learning Program ที่เปิดโอกาสให้เยาวชนระดับมัธยมศึกษาปีที่ 4 จำนวน 20 ทีมจากทั่วประเทศ เข้าสู่เส้นทางของการบ่มเพาะนวัตกรผู้มุ่งหวังเปลี่ยนแปลงสังคม โดยมีกระบวนการพัฒนาบอร์ดเกมเป็นกลไกที่ช่วยพัฒนาเยาวชนผ่านหลักคิดเชิงออกแบบ หรือ Design Thinking ภายใต้ความร่วมมือระหว่าง คณะวิทยาการเรียนรู้และศึกษาศาสตร์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และ บริษัท บ้านปู จำกัด (มหาชน) ผู้นำธุรกิจด้านพลังงานแบบครบวงจรแห่งเอเชีย-แปซิฟิก ที่มุ่งมั่นพัฒนา "คน" ซึ่งจะขับเคลื่อนชุนชนและสังคมอย่างยั่งยืนในระยะยาว

เรวัต นาควิสัย หรือ เอ็กซ์ ตัวแทนเยาวชนทีมเศรษฐีสวนทุเรียน กล่าวถึงแนวคิดในการพัฒนาบอร์ดเกม ว่า ครอบครัวของพวกเขาเองก็ทำสวนทุเรียน คนในชุมชนและ จ.ชุมพร ส่วนใหญ่ก็ทำสวนทุเรียนทั้งในและนอกฤดูกาล เนื่องจากตลาดมีความต้องการทุเรียนสูงขึ้น ทำให้ชาวสวนเริ่มใช้สารเคมีป้องกันศัตรูพืชและเร่งการเจริญเติบโต สร้างผลกระทบต่อคุณภาพการส่งออกและสุขภาพของเกษตรกรอย่างมาก จึงพัฒนาบอร์ดเกมเศรษฐีสวนทุเรียนขึ้น เพื่อใช้เป็นเครื่องมือให้ความรู้แก่ชาวสวนทุเรียน สามารถดูแลสวน ลดใช้สารเคมี และส่งเสริมคนรุ่นใหม่ที่จะเข้ามารับช่วงต่อจากพ่อแม่ให้มีความรู้พื้นฐานในการดูแลและจัดการสวนทุเรียนต่อไป

"ทุกกระบวนการของโครงการที่ผ่านมา เราได้เรียนรู้ ได้ลงมือทำทุกอย่างด้วยตัวเอง และเข้าไปทำความเข้าใจปัญหาในพื้นที่จริง ทำให้พวกเราที่เป็นแค่เด็กมัธยม สามารถออกแบบบอร์ดเกมที่สร้างความสนุกและแฝงไปด้วยความรู้ ที่ตอบโจทย์ปัญหาคนในชุมชนได้จริง วันนี้ เรากลายเป็นผู้พัฒนาบอร์ดเกมเศรษฐีสวนทุเรียนแล้ว อยากให้ทุกคนได้ลองเล่นเกมของพวกเราบ้าง แล้วได้รู้ว่า ถ้าอยากจะเป็นเศรษฐีสวนทุเรียนต้องทำอยางไร และฝากถึงเพื่อน ๆ คนอื่นที่เริ่มสนใจบอร์ดเกม หรือ อยากได้ประสบการณ์เรียนรู้แบบพวกเรา ว่า การเข้าร่วมโครงการนี้ สร้างเครือข่าย สร้างมิตรภาพ เพราะไม่ใช่แค่การแข่งขัน แต่ในการอบรมแต่ละครั้ง พวกเราได้แลกเปลี่ยนกันตลอด ทั้งเทคนิคการทำเกมและเรื่องราวในประเด็นสังคมจากเกมของเพื่อนโรงเรียนอื่น เราได้ลองเล่นเกมของกันและกัน ให้ข้อเสนอแนะกัน แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกัน ทั้งที่มาจากต่างที่ ต่างทัศนะ แต่เราก็สามารถเรียนรู้ร่วมกันได้"

จากการนำบอร์ดเกมเศรษฐีสวนทุเรียนไปให้พี่น้องเกษตรกรชาวสวนทุเรียนทดลองเล่น พบเสียงสะท้อนจากผู้เล่น ว่า เกมออกแบบมาได้ใกล้เคียงกับชีวิตจริงของชาวสวนทุเรียนมาก และความรู้ที่ได้รับสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้จริง นอกจากนี้ ยังช่วยฝึกทักษะการวางแผนการบริหารจัดการสวนทุเรียนอย่างเป็นระบบ เช่น สภาพพื้นที่ ผลผลิต การดูแลรักษา การตลาด บัญชีรับจ่ายที่แสดงผลกำไร-ขาดทุน เรียกว่า ครบวงจรของการทำสวนทุเรียนเลยทีเดียว

รศ.ดร.อนุชาติ พวงสำลี คณบดี คณะวิทยาการเรียนรู้และศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เปิดเผยว่า คุณลักษณะของคนที่เป็นนวัตกร คือ คนที่เปิดกว้าง เห็นความเป็นไปได้ในทุกโอกาส คิดวิเคราะห์เป็น พยายามศึกษาปัญหาอย่างเข้าอกเข้าใจ และลงมือทำให้สำเร็จด้วยความรักและมุ่งมั่น ซึ่งการที่จะสร้างเยาวชนให้มีคุณลักษณะเหล่านี้ได้ เขาต้องได้เรียนรู้จากประสบการณ์จริง เข้าร่วมกระบวนการพัฒนา ผ่านหลักการคิดเชิงออกแบบ (Design Thinking) และโครงการฯ ยังมีเครื่องมือย่อยอื่น ๆ ให้แก่เยาวชนนำไปใช้ในแต่ละขั้นตอนของกระบวนการพัฒนาบอร์ดเกมที่ผ่านมาด้วย

"การพัฒนาชิ้นงานต้นแบบ (Prototype) เป็นหนึ่งในขั้นตอนที่สำคัญมากของหลักการคิดเชิงออกแบบที่ต้องอาศัยความเร็วในการหาจุดบกพร่องให้เจอเพื่อแก้ไข หากล้มเหลวก็พยายามใหม่ เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด ในโครงการเยาวชนทุกทีมจะต้องผ่านประสบการณ์การทำงานจริงที่เข้มข้น นั่นคือ การรับฟังคำติชมผลงานและข้อเสนอแนะจากทุกทิศทาง ทั้งจากผู้เชี่ยวชาญในประเด็นทางสังคมต่าง ๆ นักพัฒนาบอร์ดเกม และผู้เล่นอื่น เพื่อนำไปปรับแก้เกมซ้ำแล้วซ้ำเล่า ถือเป็นช่วงสำคัญที่หล่อหลอมเยาวชนให้เติบโตเป็นนวัตกรต่อไปในอนาคต ถือเป็นการเรียนรู้จากประสบการณ์จริง (Experiential Learning) อันเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้เยาวชนเกิดการเรียนรู้และจดจำได้ดีที่สุด"

ทางด้าน นายชนินท์ ว่องกุศลกิจ ประธานกรรมการ บริษัท บ้านปู จำกัด (มหาชน) กล่าวว่า บ้านปูฯ ตระหนักถึงความท้าทายในศตวรรษที่ 21 ที่โลกต้องเผชิญความเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ทั้งด้านเศรษฐกิจและสังคม จึงเห็นถึงความจำเป็นอย่างยิ่งที่เยาวชนจะต้องมีความรู้ความสามารถที่สอดคล้องกับบริบทของโลกที่เปลี่ยนไป ดังนั้น การศึกษา ซึ่งมีบทบาทสำคัญต่อการพัฒนาทุนมนุษย์ของประเทศ จึงเป็นเครื่องมือที่จะช่วยบ่มเพาะให้คนรุ่นใหม่เติบโตขึ้นเป็นทรัพยากรบุคคลที่มีคุณภาพ มีทักษะที่ก้าวทันโลก และสามารถสร้างความเปลี่ยนแปลงเชิงบวกให้แก่ตนเองและส่วนรวมได้ หนึ่งในนั้น คือ การมีทักษะการคิดเชิงออกแบบ (Design Thinking) เพื่อสร้างนวัตกรรม

"บ้านปูฯ มองว่า การเรียนรู้เป็นรากฐานสำคัญเพื่อพัฒนาคนในฐานะกลไกสำคัญที่จะขับเคลื่อนชุมชนและสังคมให้พัฒนาอย่างยั่งยืนในระยะยาว เราจึงมุ่งสร้างกิจกรรมความรับผิดชอบต่อสังคมที่เกี่ยวกับการพัฒนาเยาวชนและการศึกษาอย่างต่อเนื่องมาเป็นเวลากว่า 10 ปีแล้ว และสำหรับ โครงการออกแบบเกม ออกแบบสังคม ที่ทางบ้านปูฯ ร่วมสร้างและสนับสนุน เรายินดีที่ได้เห็นพัฒนาการของเยาวชนในโครงการตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา และเราก็เชื่อว่า นวัตกรรุ่นเยาว์ที่มีคุณภาพเหล่านี้ จะสามารถนำกระบวนการเรียนรู้ที่ได้มาสร้างแรงกระเพื่อมที่ยิ่งใหญ่ให้แก่ประเทศไทยในวันข้างหน้า" นายชนินท์ ทิ้งท้าย

นอกจากนั้น ยังมีรางวัลพิเศษอีก 6 รางวัล พร้อมทุนการศึกษา 20,000 บาท เพื่อเป็นเครื่องยืนยันว่า เยาวชนทุกคนได้ผ่านโครงการนี้มาด้วยความมุ่งมั่น ตั้งใจ และพยายามที่จะเรียนรู้จริง ๆ ได้แก่ บอร์ดเกม Bin Bin จากโรงเรียนศรีสะเกษวิทยาลัย จ.ศรีสะเกษ ได้รับ รางวัล Creativity Award สำหรับทีมที่คิดนอกกรอบ สามารถออกแบบเกมได้อย่างน่าสนใจ สร้างสรรค์ และแปลกใหม่, บอร์ดเกม Cadmium Control จากโรงเรียนสรรพวิทยาคม จ.ตาก ได้รับ รางวัล Community Engagement Award สำหรับทีมที่สามารถนำเกมไปใช้สร้างเครือข่ายชุมชนในการแก้ปัญหา และสร้างพื้นที่แลกเปลี่ยนเรียนรู้ขึ้นในชุมชนได้, บอร์ดเกม AEC Together จากโรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยขอนแก่น (มอดินแดง) จ.ขอนแก่น ได้รับ รางวัล Well-Research Award เป็นรางวัลที่สะท้อนการทำงานของเยาวชนบนฐานวิชาการ ทำความเข้าใจปัญหาได้ถึงราก และสามารถย่อยข้อมูลออกมาในรูปแบบเกมการเรียนรู้ได้อย่างน่าสนใจ

บอร์ดเกม The Literature วรรณคดีมีชีวิต จากโรงเรียนเฉลิมพระเกียรติพระศรีนครินทร์ จ.ลพบุรี ได้รับ รางวัล Team Commitment Award สำหรับทีมที่แสดงถึงการมีส่วนร่วมของคนในทีม การทำงานร่วมกันเพื่อสร้างสรรค์นวัตกรรม เพราะเป็นหนึ่งในเป้าหมายที่โครงการบ่มเพาะให้แก่เยาวชนเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการทำงานในโครงการและต่อไปในอนาคต, บอร์ดเกม Farming Land จากโรงเรียนเขาน้อยวิทยาคม จ.ตราด ได้รับ รางวัล Learning & Growth Award สำหรับทีมที่มีการเรียนรู้และเติบโตจากการเปลี่ยนแปลงทางความคิดอย่างเด่นชัด และสามารถก้าวผ่านอุปสรรคเรียนรู้จากความผิดพลาดและเกิดการพัฒนาศักยภาพของสมาชิกในทีม

บอร์ดเกม Fortune Condom จากโรงเรียนเซนต์แมรี่ จ.อุดรธานี ได้รับ รางวัล Empathic Communication Award ซึ่งเป็นรางวัลสำหรับทีมที่สามารถออกแบบเกมจากความเข้าอกเข้าใจ มีกระบวนการเพื่อสื่อสารประเด็นที่มีความเปราะบาง และต้องอาศัยความเข้าใจระหว่างผู้เล่นได้อย่างดี ส่วนเยาวชนผู้พัฒนาเกมอีก 13 ทีม ยังได้รับรางวัลชมเชยในประเภทต่าง ๆ พร้อมทุนการศึกษา 15,000 บาท พร้อมใบประกาศเกียรติคุณกลับไปอีกด้วย

ทั้งนี้ โครงการออกแบบเกม ออกแบบสังคม ไม่เพียงแต่ผลิตนวัตกรรุ่นเยาว์ทั้ง 20 ทีมเท่านั้น แต่ยังเป็นจุดเริ่มต้นของการสร้างภาคีเครือข่ายในการทำงานพัฒนาคนร่วมกันขององค์กรเอกชน บุคลากรทางการศึกษา นักพัฒนาบอร์ดเกม และสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) ในการพัฒนาและสร้างการเรียนรู้ผ่านกิจกรรมต่าง ๆ นอกห้องเรียนต่อไป ผู้สนใจสามารถติดตามความเคลื่อนไหวของโครงการออกแบบเกม ออกแบบสังคม ต่อไปได้ที่ www.facebook.com/tu.banpu