ระยอง ปฏิรูปการศึกษา ชูหลักสูตร Rayong Marco รับ EEC
โครงการหนึ่งในแผนยุทธศาสตร์ขับเคลื่อนประเทศที่สำคัญที่สุดในเวลานี้ คงหนีไม่พ้นโครงการระเบียงเศรษฐกิจภาคตะวันออก (Eastern Economic Corridorหรือ EEC) บนพื้นที่ 3 จังหวัดคือ ฉะเชิงเทรา ชลบุรี และระยอง เพื่อพัฒนาพื้นที่อย่างเป็นระบบและสอดคล้องกับหลักการพัฒนาอย่างยั่งยืน โดยส่งเสริมการประกอบพาณิชยกรรมและอุตสาหกรรมที่ใช้เทคโนโลยีขั้นสูง ทันสมัย สร้างนวัตกรรม และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม โจทย์ที่ท้าทายอย่างยิ่ง สำหรับ EEC คือ การพัฒนาคนในจังหวัดเหล่านี้ให้เท่าทันต่อการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว ซึ่งคาดว่าจะเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว
“ระยอง”เป็นจังหวัดที่ขับเคลื่อนเรื่องการสร้างคนรับ EEC ได้อย่างชัดเจนเป็นรูปธรรมที่สุด โดยมีผู้ทรงคุณวุฒิจากโรงเรียนรุ่งอรุณ สถาบันอาศรมศิลป์ มูลนิธิสยามกัมมาจล และมูลนิธิสดศรี-สฤษดิ์วงศ์ ร่วมสร้างกระบวนการให้ภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชนได้มีส่วนร่วมจัดทำแผนยุทธศาสตร์การศึกษาจังหวัดระยอง โดยผู้ว่าราชการจังหวัดได้ประกาศเป้าหมายที่จะจัดการศึกษาสำหรับคนทุกช่วงวัย อย่างเท่าเทียม ทั่วถึง ตอบโจทย์บริบทของระยองที่ต้องการให้เป็นเมืองน่าอยู่ และเป็นต้นแบบในการผลิต พัฒนากำลังคนสู่การขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคมอย่างยั่งยืน
6 ยุทธศาสตร์ขับเคลื่อน
ทั้งนี้แผนดังกล่าวประกอบด้วย 6 ยุทธศาสตร์หลัก คือ การสร้างกลไกขับเคลื่อนแผนไปสู่การปฏิบัติ การจัดตั้งกองทุนเพื่อพัฒนาการศึกษา การสร้างแพลตฟอร์มทางการศึกษาเพื่อผลิตและพัฒนากำลังคน การปรับกระบวนทัศน์ทางการศึกษาของคนระยอง การสร้างโรงเรียน ห้องเรียน บุคคลต้นแบบการจัดการศึกษาจังหวัดระยอง และการพัฒนาหลักสูตรระยอง (Rayong-MARCO) แหล่งเรียนรู้ และศูนย์สร้างสรรค์ภูมิปัญญาเพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิตและพัฒนาศักยภาพของคนระยอง ถือเป็นจังหวัดแรกที่มียุทธศาสตร์การศึกษาเป็นของตัวเอง
ต่อเรื่องนี้ รศ.ประภาภัทร นิยม อธิการบดีสถาบันอาศรมศิลป์ และผู้ก่อตั้งโรงเรียนรุ่งอรุณ ให้ความเห็นต่อการจัดระบบการศึกษาในระยองว่า พื้นที่นวัตกรรมแบบระยองขับเคลื่อนด้วยระบบเศรษฐกิจที่ก้าวหน้า จึงต้องสร้างให้เกิดการจัดการศึกษาใหม่ ทั้งในระบบและนอกระบบ โดยจะต้องเกิดการเปลี่ยนแปลงตั้งแต่ หลักสูตร กระบวนการเรียนรู้ การวัดประเมินผล และการพัฒนาครู เพื่อบูรณาการการเรียนรู้สู่ชีวิตผ่านโครงงานการเรียนรู้ที่หลากหลายบนปรากฏการณ์จริง ปรับวิธีการเรียนรู้ในแหล่งเรียนรู้ที่เป็นจริง ซึ่งในระยองมีอยู่อย่างมากมาย ทั้งแหล่งเรียนรู้ทางธรรมชาติและสิ่งสร้างจากมนุษย์ สิ่งเหล่านี้ต้องมาอยู่ในการเรียนรู้ของคนระยอง ตั้งแต่เด็กเล็ก จนกระทั่งวัยสูงอายุ โดยเนื้อหาที่สำคัญมากสำหรับระยอง คือ การเรียนรู้พัฒนาการของเมือง เพื่อให้เกิดความตระหนักถึงบทบาทของตนที่มีต่อเมือง และเรียนรู้ว่าจะรับมือกับการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วได้อย่างไร
MARCO กับเยาวชน-สังคม
ทั้งนี้ ทีมแกนนำปฏิรูปการศึกษาจังหวัดระยอง นำโดย นายธงชัย มั่นคง ผู้อำนวยการเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาระยองเขต2 พร้อมด้วยศึกษานิเทศก์ และผู้อำนวยการโรงเรียนนำร่อง ได้เข้าร่วมการประชุม เชิงปฏิบัติการเพื่อพัฒนาหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานจังหวัดระยอง ที่สถาบันอาศรมศิลป์กรุงเทพมหานคร นำแนวคิดหลัก 5 ประการของหลักสูตรระยองที่อยู่ภายใต้ตัวอักษรย่อว่า MARCO มาให้ความหมายในเชิงเป้าหมายที่ชัดเจน ที่ควรจะเกิดกับเด็กและเยาวชนระยองในอนาคตอันใกล้
โดย MARCO มีรายละเอียด คือ M MANPOWER รู้คิดการบ้านการเมืองอย่างเท่าทัน และสามารถสื่อสารได้ 3 ภาษา ทั้งภาษาไทย ภาษาอังกฤษ และภาษาที่สาม รวมทั้งต้องทันภาษา Digital และภาษาทางคณิตศาสตร์ ซึ่งจะเป็นสิ่งสำคัญสำหรับเมืองอุตสาหกรรมสมัยใหม่
A ANCESTOR รู้รากเหง้าและสามารถต่อยอดภูมิปัญญา วิถีชีวิต เอกลักษณ์ และขนบธรรมเนียมประเพณี เพื่อร่วมกันอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมของระยองพร้อมทั้งสามารถต่อยอดภูมิปัญญาเหล่านี้ให้ ร่วมสมัย เหมาะสมกับบริบทใหม่และการเปลี่ยนแปลง
R RESOURCE รู้คุณค่าและมีความสามารถในการจัดการทรัพยากร ธรรมชาติ ซึ่งเป็นต้นทุนทางสังคมที่มีอยู่อย่างหลากหลายและอุดมสมบูรณ์ ไม่ว่าจะเป็นป่าเขาหรือทะเล โดยรู้จักบริหารจัดการทรัพยากรเหล่านี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพและก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดC CITY PLANNIG รู้เรื่องเมืองและความเป็นพลเมืองระยอง ซึ่งเป็นพื้นที่เศรษฐกิจพิเศษ ที่มีเป้าหมายสู่การเป็นเมืองนานาชาติมาตรฐานโลก เป็นเมืองที่น่าอยู่ที่สุดในอาเซียน และรู้บทบาทของตนเองในฐานะที่เป็นพลเมืองของระยอง ที่ต้องก้าวให้ทันกับความเปลี่ยนแปลงของเมือง O OCCUPATION รู้อาชีพเมืองระยอง มีสมรรถนะด้านการประกอบอาชีพในเมืองอุตสาหกรรมทันสมัย รู้จักสร้างสรรค์นวัตกรรมและใช้เทคโนโลยีเพื่อเพิ่มประสิทธิผล รวมทั้งลดผลกระทบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม เช่น การทำการเกษตรสมัยใหม่ที่ไม่ทำลายฐานทรัพยากร
จากการได้ช่วยกันระดมความคิดอย่างเต็มที่แล้ว กลุ่มแกนนำปฏิรูปการศึกษาระยอง ยังได้เยี่ยมชมกระบวนการเรียนรู้และการจัดสภาพแวดล้อมในการเรียนรู้ของโรงเรียนรุ่งอรุณ ซึ่งเป็นโรงเรียนการศึกษาทางเลือกชั้นนำของไทย เพื่อสร้างแรงบันดาลใจและนำไปปรับใช้สร้างกระบวนการเรียนรู้ของโรงเรียนระยอง ตัวอย่างหนึ่งที่เห็นได้อย่างชัดเจน คือ กระบวนการเรียนรู้ “กรุงเทพฯ” ของนักเรียนรุ่งอรุณ ในรูปแบบโครงงานบูรณาการ ที่เห็นความเชื่อมโยงจากตนเองไปสู่ชุมชน เริ่มต้นจากบ้านของตนเองอยู่ในเขตไหน จนถึงการลงพื้นที่จริงในเขตต่างๆ ของกรุงเทพฯ เพื่อค้นหาของดีที่ควรอนุรักษ์ไว้ พร้อมทั้งรู้ทันปัญหาของเมืองขนาดใหญ่ เป็นการเรียนรู้จากสถานที่จริงหรือปรากฏการณ์จริง ซึ่งนักเรียนที่ระยองก็สามารถรู้เรื่องเมืองระยองได้ด้วยกระบวนการที่ไม่ต่างกัน
เส้นทางสู่เมืองอุตสาหกรรมใหม่ ภายใต้โครงการ EEC คงไม่ไกลเกินฝัน หากคนระยองลุกขึ้นมาปฏิรูปการศึกษาของจังหวัดตนเอง หมดยุคเรียนรู้ทั่วโลก แต่ไม่รู้เรื่องบ้านตัวเองแล้ว ก้าวต่อไปของระยองจึงเป็นก้าวใหม่ที่น่าจับตามองของกระบวนการสร้างคนเพื่อสร้างชาติ
รายงาน : โต๊ะข่าวอีอีซี
หน้า 11 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ | ฉบับ 3370 วันที่ 31 พฤษภาคม - 2 มิถุนายน พ.ศ. 2561
“ระยอง”เป็นจังหวัดที่ขับเคลื่อนเรื่องการสร้างคนรับ EEC ได้อย่างชัดเจนเป็นรูปธรรมที่สุด โดยมีผู้ทรงคุณวุฒิจากโรงเรียนรุ่งอรุณ สถาบันอาศรมศิลป์ มูลนิธิสยามกัมมาจล และมูลนิธิสดศรี-สฤษดิ์วงศ์ ร่วมสร้างกระบวนการให้ภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชนได้มีส่วนร่วมจัดทำแผนยุทธศาสตร์การศึกษาจังหวัดระยอง โดยผู้ว่าราชการจังหวัดได้ประกาศเป้าหมายที่จะจัดการศึกษาสำหรับคนทุกช่วงวัย อย่างเท่าเทียม ทั่วถึง ตอบโจทย์บริบทของระยองที่ต้องการให้เป็นเมืองน่าอยู่ และเป็นต้นแบบในการผลิต พัฒนากำลังคนสู่การขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคมอย่างยั่งยืน
6 ยุทธศาสตร์ขับเคลื่อน
ทั้งนี้แผนดังกล่าวประกอบด้วย 6 ยุทธศาสตร์หลัก คือ การสร้างกลไกขับเคลื่อนแผนไปสู่การปฏิบัติ การจัดตั้งกองทุนเพื่อพัฒนาการศึกษา การสร้างแพลตฟอร์มทางการศึกษาเพื่อผลิตและพัฒนากำลังคน การปรับกระบวนทัศน์ทางการศึกษาของคนระยอง การสร้างโรงเรียน ห้องเรียน บุคคลต้นแบบการจัดการศึกษาจังหวัดระยอง และการพัฒนาหลักสูตรระยอง (Rayong-MARCO) แหล่งเรียนรู้ และศูนย์สร้างสรรค์ภูมิปัญญาเพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิตและพัฒนาศักยภาพของคนระยอง ถือเป็นจังหวัดแรกที่มียุทธศาสตร์การศึกษาเป็นของตัวเอง
ต่อเรื่องนี้ รศ.ประภาภัทร นิยม อธิการบดีสถาบันอาศรมศิลป์ และผู้ก่อตั้งโรงเรียนรุ่งอรุณ ให้ความเห็นต่อการจัดระบบการศึกษาในระยองว่า พื้นที่นวัตกรรมแบบระยองขับเคลื่อนด้วยระบบเศรษฐกิจที่ก้าวหน้า จึงต้องสร้างให้เกิดการจัดการศึกษาใหม่ ทั้งในระบบและนอกระบบ โดยจะต้องเกิดการเปลี่ยนแปลงตั้งแต่ หลักสูตร กระบวนการเรียนรู้ การวัดประเมินผล และการพัฒนาครู เพื่อบูรณาการการเรียนรู้สู่ชีวิตผ่านโครงงานการเรียนรู้ที่หลากหลายบนปรากฏการณ์จริง ปรับวิธีการเรียนรู้ในแหล่งเรียนรู้ที่เป็นจริง ซึ่งในระยองมีอยู่อย่างมากมาย ทั้งแหล่งเรียนรู้ทางธรรมชาติและสิ่งสร้างจากมนุษย์ สิ่งเหล่านี้ต้องมาอยู่ในการเรียนรู้ของคนระยอง ตั้งแต่เด็กเล็ก จนกระทั่งวัยสูงอายุ โดยเนื้อหาที่สำคัญมากสำหรับระยอง คือ การเรียนรู้พัฒนาการของเมือง เพื่อให้เกิดความตระหนักถึงบทบาทของตนที่มีต่อเมือง และเรียนรู้ว่าจะรับมือกับการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วได้อย่างไร
MARCO กับเยาวชน-สังคม
ทั้งนี้ ทีมแกนนำปฏิรูปการศึกษาจังหวัดระยอง นำโดย นายธงชัย มั่นคง ผู้อำนวยการเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาระยองเขต2 พร้อมด้วยศึกษานิเทศก์ และผู้อำนวยการโรงเรียนนำร่อง ได้เข้าร่วมการประชุม เชิงปฏิบัติการเพื่อพัฒนาหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานจังหวัดระยอง ที่สถาบันอาศรมศิลป์กรุงเทพมหานคร นำแนวคิดหลัก 5 ประการของหลักสูตรระยองที่อยู่ภายใต้ตัวอักษรย่อว่า MARCO มาให้ความหมายในเชิงเป้าหมายที่ชัดเจน ที่ควรจะเกิดกับเด็กและเยาวชนระยองในอนาคตอันใกล้
โดย MARCO มีรายละเอียด คือ M MANPOWER รู้คิดการบ้านการเมืองอย่างเท่าทัน และสามารถสื่อสารได้ 3 ภาษา ทั้งภาษาไทย ภาษาอังกฤษ และภาษาที่สาม รวมทั้งต้องทันภาษา Digital และภาษาทางคณิตศาสตร์ ซึ่งจะเป็นสิ่งสำคัญสำหรับเมืองอุตสาหกรรมสมัยใหม่
A ANCESTOR รู้รากเหง้าและสามารถต่อยอดภูมิปัญญา วิถีชีวิต เอกลักษณ์ และขนบธรรมเนียมประเพณี เพื่อร่วมกันอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมของระยองพร้อมทั้งสามารถต่อยอดภูมิปัญญาเหล่านี้ให้ ร่วมสมัย เหมาะสมกับบริบทใหม่และการเปลี่ยนแปลง
R RESOURCE รู้คุณค่าและมีความสามารถในการจัดการทรัพยากร ธรรมชาติ ซึ่งเป็นต้นทุนทางสังคมที่มีอยู่อย่างหลากหลายและอุดมสมบูรณ์ ไม่ว่าจะเป็นป่าเขาหรือทะเล โดยรู้จักบริหารจัดการทรัพยากรเหล่านี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพและก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดC CITY PLANNIG รู้เรื่องเมืองและความเป็นพลเมืองระยอง ซึ่งเป็นพื้นที่เศรษฐกิจพิเศษ ที่มีเป้าหมายสู่การเป็นเมืองนานาชาติมาตรฐานโลก เป็นเมืองที่น่าอยู่ที่สุดในอาเซียน และรู้บทบาทของตนเองในฐานะที่เป็นพลเมืองของระยอง ที่ต้องก้าวให้ทันกับความเปลี่ยนแปลงของเมือง O OCCUPATION รู้อาชีพเมืองระยอง มีสมรรถนะด้านการประกอบอาชีพในเมืองอุตสาหกรรมทันสมัย รู้จักสร้างสรรค์นวัตกรรมและใช้เทคโนโลยีเพื่อเพิ่มประสิทธิผล รวมทั้งลดผลกระทบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม เช่น การทำการเกษตรสมัยใหม่ที่ไม่ทำลายฐานทรัพยากร
จากการได้ช่วยกันระดมความคิดอย่างเต็มที่แล้ว กลุ่มแกนนำปฏิรูปการศึกษาระยอง ยังได้เยี่ยมชมกระบวนการเรียนรู้และการจัดสภาพแวดล้อมในการเรียนรู้ของโรงเรียนรุ่งอรุณ ซึ่งเป็นโรงเรียนการศึกษาทางเลือกชั้นนำของไทย เพื่อสร้างแรงบันดาลใจและนำไปปรับใช้สร้างกระบวนการเรียนรู้ของโรงเรียนระยอง ตัวอย่างหนึ่งที่เห็นได้อย่างชัดเจน คือ กระบวนการเรียนรู้ “กรุงเทพฯ” ของนักเรียนรุ่งอรุณ ในรูปแบบโครงงานบูรณาการ ที่เห็นความเชื่อมโยงจากตนเองไปสู่ชุมชน เริ่มต้นจากบ้านของตนเองอยู่ในเขตไหน จนถึงการลงพื้นที่จริงในเขตต่างๆ ของกรุงเทพฯ เพื่อค้นหาของดีที่ควรอนุรักษ์ไว้ พร้อมทั้งรู้ทันปัญหาของเมืองขนาดใหญ่ เป็นการเรียนรู้จากสถานที่จริงหรือปรากฏการณ์จริง ซึ่งนักเรียนที่ระยองก็สามารถรู้เรื่องเมืองระยองได้ด้วยกระบวนการที่ไม่ต่างกัน
เส้นทางสู่เมืองอุตสาหกรรมใหม่ ภายใต้โครงการ EEC คงไม่ไกลเกินฝัน หากคนระยองลุกขึ้นมาปฏิรูปการศึกษาของจังหวัดตนเอง หมดยุคเรียนรู้ทั่วโลก แต่ไม่รู้เรื่องบ้านตัวเองแล้ว ก้าวต่อไปของระยองจึงเป็นก้าวใหม่ที่น่าจับตามองของกระบวนการสร้างคนเพื่อสร้างชาติ
รายงาน : โต๊ะข่าวอีอีซี
หน้า 11 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ | ฉบับ 3370 วันที่ 31 พฤษภาคม - 2 มิถุนายน พ.ศ. 2561
