เปิดมาด้วยเพลงอัสนี วสันต์กันเลยทีเดียว ผมเป็นคนมีปัญหา ใช่ครับ ผมกำลังจะเขียนเรื่องปัญหา ท่านผู้อ่านมีปัญหากันบ้างไหมครับ ถ้ามี “คุณก็มีไอเดียในการทำธุรกิจ Startup” แล้ว
ผมเริ่มจากโมเดลง่ายๆ เรื่องกระบวนการซื้อสินค้าของผู้บริโภคของซุปเปอร์ปรมาจารย์ด้านพฤติกรรมผู้บริโภค Engel, Blackwell และ Kollat ที่มีมาตั้งแต่ปี 1968 กล่าวไว้ 5 ขั้นตอน โดยเริ่มจาก การตระหนักถึงปัญหา(Problem/need recognition) ค้นหาข้อมูล (Information search) ประเมินทางเลือก(Evaluation of alternatives) ตัดสินใจซื้อ (Purchase decision) และพฤติกรรมหลังการซื้อ (Post-purchase behavior)
ไม่ได้มาสอนจระเข้อ่านหนังสือหรือสอนสังฆราชว่ายน้ำ แต่กำลังจะอธิบายว่า ก่อนที่ลูกค้าจะซื้ออะไรก็ตามลูกค้าจะตระหนักถึงปัญหาอะไรบางอย่าง เช่น หิวเลยซื้อข้าวกิน เสื้อผ้าเก่ามากแล้วเลยซื้อเสื้อผ้าใหม่ ปวดศีรษะเลยซื้อยาแก้ปวด การคิดธุรกิจ Startup ก็เริ่มจากแบบนี้ ลองมองหาปัญหา แต่อย่าคิดว่ามันเป็นปัญหา แต่ให้คิดว่าเป็นที่มาของไอเดียครับ
หากท่านผู้อ่านลองพิจารณา Startup ชื่อดังทั้งหลายว่าเริ่มจากอะไร เรียกแท็กซี่แล้วไม่ยอมไป (GrabTaxi) ชอบอ่านหนังสือ และนิตยสารเยอะๆ แต่ไม่มีที่เก็บ (Ookbee) ต้องการหาที่พักง่ายๆ ราคาถูก (AirBreadandBreakfast หรือ Airbnb) จะซื้อสินค้าออนไลน์แต่กลัวแพงเลยต้องเปรียบเทียบราคาหลายๆที่ ก็แน่นอนเรามันคนใช้เงินเป็น (Priceza) หรือแม้แต่อยากเจอเพื่อนสมัยเรียนอนุบาลก็ตาม (Facebook)
จากที่ผมกล่าวมาทั้งหมด มาจากปัญหาง่ายๆ ในชีวิตประจำวันของเราทั้งสิ้น แต่ทุกปัญหาถูกแก้ไขและทำให้ชีวิตดีขึ้น
หลายครั้งที่ผู้บริโภคไม่รู้ด้วยซ้ำว่านี่เป็นปัญหา แต่นักการตลาดก็มีหน้าที่เข้าไปบอกหรือสร้างความต้องการให้เกิดขึ้น (Create Demand)
วันก่อนผมมีโอกาสได้คุยกับลูกศิษย์คณะเทคโนโลยีสารสนเทศ ที่ม.ธุรกิจบัณฑิตย์ ชื่อเด่นพิพัฒน์ ใจตรง ยังเรียนปี 3 เอง เด่นเริ่มเล่าให้ฟังว่า “อาจารย์เคยไปต่างประเทศแล้วขี้เกียจแบกกระเป๋าก่อนขึ้นเครื่องบินไหมครับ”
โอ้โห! ผมนี่จี๊ดเลย ชีวิตเราชัดๆ เวลาผมไปต่างประเทศ ผมนี่ช็อปจนวินาทีสุดท้าย แล้วขี้เกียจลากกระเป๋าไปที่ต่างๆ ด้วย เขาร่วมกับเพื่อนคิดธุรกิจขึ้นมาชื่อว่า Airportels (https://www.airportels.asia) รับกระเป๋าจากโรงแรมต่างๆ เพื่อไปส่งที่สนามบินให้ พอเราเช็คเอาท์ออกจากโรงแรม ก็ส่งกระเป๋าให้เค้า ไปรับอีกทีที่สนามบินเลย อยากไปเที่ยวต่อ ช็อปปิ้งต่อก็สบายมาก เห็นไหมครับ บางอย่างเราเคยคิดว่าไม่ได้เป็นปัญหาอะไร แต่พอมีคนมาบอกว่าทำแบบนี้สบายกว่า เราก็ใช้บริการเค้าไปเรียบร้อยแล้ว
ผมชอบนิตยสาร Entrepreneur เค้ากล่าวว่าการสร้างไอเดียธุรกิจต้องคิดแบบ “Must have” ไม่ใช่แค่ “Nice to have” ลูกค้าเห็นแล้วต้องรู้สึกว่าเจ๋งอะไรเบอร์นั้น ซื้อเลยๆๆ “Solve real painful problems” ต้องเป็นไอเดียที่แก้ปัญหาที่เป็นปัญหาจริงๆ รับรองว่าขายได้แน่นอน “Your business should be your passion” ควรเริ่มจากไอเดียธุรกิจที่เป็น Passion ของเราจริงๆ เรียกง่ายๆว่าเราอินกับมันหรือถูกจริตน่ะครับ เพราะเมื่อเริ่มธุรกิจขึ้นมา ตัวคุณเองก็จะรู้สึกว่ามันตอบโจทย์ แก้ปัญหาได้ ลูกค้าก็จะรู้สึกเช่นกัน คุณได้ไปต่อครับ
ปัญหามีอยู่รอบตัวเรา ต่อไปนี้อย่าไปเครียดกับมัน ให้มองว่ามันเป็นโอกาสในการทำธุรกิจ Startup ครับ ที่สำคัญประเทศไทยดันมีเยอะเสียด้วย ตั้งแต่ส้วมมีงู อยากรู้เรื่องดาราเตียงหัก จนถึงน้ำรอระบายกันทีเดียวนะครับ อิอิ “As long as consumers have problems, they will always search for solutions.” -Thomas Oppong
จากหนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 36 ฉบับที่ 3,170
วันที่ 30 มิถุนายน - 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2559