ฮ่องกงเป็นเมืองในอุดมคติของนักธุรกิจที่ต้องการเริ่มต้นธุรกิจของตนเอง เพราะเป็นเมืองที่เพียบพร้อมด้วยโครงสร้างพื้นฐานและเทคโนโลยีที่ทันสมัยรวมทั้งมีความโปร่งใสในการดำเนินการต่าง ๆ ที่สามารถตรวจสอบได้ทั้งฝั่งภาครัฐและเอกชนฮ่องกงมีเอกลักษณ์ของความเป็นเมืองแห่งเศรษฐกิจ มีองค์ความรู้ด้านต่าง ๆ ที่ครบครัน มีความพร้อมทางด้านโครงสร้างพื้นฐานที่ดี อีกทั้งยังเป็นเมืองสำคัญของธุรกิจภาคการเงินการลงทุน จึงทำให้ฮ่องกงเป็นเมืองที่มีความเหมาะเจาะยิ่งนักในการเริ่มต้นธุรกิจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งธุรกิจสร้างสรรค์แนวใหม่อย่าง ธุรกิจสตาร์ตอัพ (Startup)
ในช่วงปีที่ผ่านมา รัฐบาลฮ่องกงได้ร่วมมือกับสถาบันการศึกษาต่าง ๆ รวมถึง Hong Kong Science & Technology Parks Corporation และ Hong Kong Cyberport Management Co., Ltd. ในการเตรียมความพร้อมให้กับนักธุรกิจสตาร์ตอัพและร่วมกันพัฒนาเศรษฐกิจของฮ่องกงในอนาคต
ศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในจีน (บีไอซี) ขอนำเสนอเรื่องราวความสำเร็จของการเริ่มทำธุรกิจสตาร์ตอัพในฮ่องกง เพื่อเป็นตัวอย่างให้กับผู้ประกอบการไทยสามารถนำไปใช้เป็นแบบอย่างและแรงบันดาลใจในการเริ่มทำธุรกิจของตนบ้าง ในวันนี้ จะเสนอเกี่ยวกับธุรกิจด้านโลจิสติกส์ การขนส่งที่เป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวางในภูมิภาค คือ ธุรกิจ GoGoVan
จุดเริ่มต้นของ GoGoVan ในฮ่องกง
GoGoVan (โกโกแวน) เป็นธุรกิจที่ให้บริการด้านการขนส่งโดยมีรถตู้เป็นยานพาหนะหลัก เป็นธุรกิจที่เติบโตจากความคิดสร้างสรรค์ของคนรุ่นใหม่ 3 คน คือ นายสตีฟ แลม (Steve Lam) นายนิค ถัง (Nick Tang)และนาย รีฟ กวาน (Reeve Kwan) ซึ่งทั้ง 3 คนเป็นเพื่อนร่วมมหาวิทยาลัยในประเทศสหรัฐอเมริกา หลังจากเรียนจบและกลับมาใช้ชีวิตในฮ่องกง ทั้ง 3 คนเกิดความคิดที่จะทำธุรกิจร่วมกันโดยอาศัยประสบการณ์เมื่อครั้งทำงานพิเศษเป็นพนักงานส่งอาหารให้กับร้านอาหารจีนในสหรัฐฯ จึงเริ่มธุรกิจบริการส่งอาหารตามบ้านหรือบริษัทห้างร้าน (delivery service) ให้แก่ร้านอาหารต่าง ๆ ในฮ่องกงโดยไม่คิดค่าบริการจากร้านอาหาร แต่สร้างรายได้จากการเก็บค่าโฆษณาจากสื่อประชาสัมพันธ์สินค้า อาทิ เครื่องสำอาง ภาพยนตร์ ฯลฯ ที่ปรากฏอยู่บนภาชนะอาหารของบริษัท
ช่วงแรกมีร้านอาหารในฮ่องกงกว่า 500 ร้านให้ความสนใจใช้บริการ แต่บริษัทก็ยังติดปัญหาเรื่องรถยนต์สำหรับจัดส่งกล่องอาหาร ในช่วงเริ่มต้นได้เรียกใช้บริการจากบริษัทรถรับจ้างทั่วไปให้ทำหน้าที่ส่งกล่องอาหาร แต่ต่อมาบริษัทมียอดการสั่งอาหารเพิ่มขึ้นถึง 2 แสนกล่องต่อวัน ทำให้รถยนต์จากบริษัทรับจ้างทั่วไปมีไม่เพียงพอ ทำให้นักธุรกิจทั้ง3 มองเห็นว่าปัญหาอยู่ที่การขาดแคลนบริการด้านการขนส่งในฮ่องกง
ในปี 2556 นักธุรกิจทั้ง 3 จึงได้ตัดสินใจเริ่มต้นธุรกิจ delivery service อย่างจริงจังและจัดตั้งบริษัท GoGoVan โดยการดึงเอารถยนต์รับจ้างทั่วไปให้เข้ามาอยู่ภายใต้ระบบสมาชิกและรับงานผ่านแอพพลิเคชันโทรศัพท์สมาร์ทโฟนของ GoGoVan ซึ่งผู้ขับรถต้องจ่ายค่าเข้าร่วมในระบบในอัตรา 5-8% ต่อการรับงานหนึ่งครั้งให้แก่บริษัท ในวันแรกของการเปิดบริการมีผู้ใช้บริการเพียง 20 รายการ แต่ภายใน 6 เดือน ยอดผู้ใช้บริการมีจำนวนเพิ่มขึ้นถึง 3 พันรายการต่อวัน มีผู้ขับรถรับจ้างทั่วไปมาลงทะเบียนเป็นสมาชิกถึง 7 พันราย มีบุคคลทั่วไปที่สนใจดาวน์โหลดแอพพลิเคชันแล้วกว่า 1 แสนราย นับเป็นการเติบโตอย่างก้าวกระโดดในระยะเวลาอันสั้น
GoGoVan ถือเป็นตัวอย่างของความสำเร็จในการเริ่มธุรกิจสตาร์ตอัพให้กับผู้ประกอบการตามโครงการ Start-up Scheme of Cyber port ของบริษัท Hong Kong Cyberport Management Co., Ltd. ซึ่งเป็นบริษัทวิสาหกิจของรัฐบาลฮ่องกง ตั้งขึ้นเพื่อสนับสนุนให้ผู้ประกอบการด้านอุตสาหกรรมไอทีเสนอโครงการเพื่อขอรับการสนับสนุนเงินทุนในการเริ่มต้นธุรกิจ รวมถึงเงินทุน การจ้างงาน การวางแผนธุรกิจ และการอบรมด้านเทคโนโลยี โดยให้เงินสนับสนุนการลงทุนจำนวน 3.3 แสนดอลลาร์ฮ่องกง แก่บริษัทตลอดระยะเวลา 24 เดือนแรกของการทำธุรกิจ
การใช้บริการ GoGoVan
GoGoVan ได้ลงทุนพัฒนาแอพพลิเคชันบนโทรศัพท์สมาร์ทโฟน โดยเน้นการติดต่อสื่อสารที่เรียบง่ายและสะดวกระหว่างผู้ใช้บริการ บริษัท และพนักงานขับรถยนต์ที่เป็นสมาชิก เมื่อมีผู้โดยสารเรียกใช้บริการผ่านทางแอพพลิเคชัน บริษัท จะส่งข้อมูลดังกล่าวให้กับเหล่าสมาชิกพนักงานขับรถยนต์ที่อยู่ใกล้กับผู้โดยสารมากที่สุดจำนวน 5 ราย หากรายใดตอบรับก่อนก็จะได้รับงานนั้น เวลาในการติดต่อพนักงานขับรถโดยเฉลี่ย 10-15 วินาที ซึ่งรวดเร็วทันใจเมื่อเทียบกับการต้องรอคอย 20-30 นาที หากใช้บริการ Call Center
การเติบโตอย่างก้าวกระโดด
แม้ว่าบริษัทจะเปิดบริการในฮ่องกงได้เพียง 3 ปี แต่ก็ประสบความสำเร็จอย่างมากและมีการขยายบริการออกไปในต่างประเทศ ได้แก่ สิงคโปร์ เกาหลีใต้ จีน และไต้หวัน มีการจ้างพนักงานประจำของบริษัทในต่างประเทศถึง 300 คน และกำลังจะเปิดตัวในออสเตรเลียในอนาคตอันใกล้นี้ มีรายได้หมุนเวียนกว่า 100 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ทั้งนี้ บริษัทยังต้องการหาเงินทุนเพิ่มอีกจำนวน 10 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ เพื่อทำการขยายฐานธุรกิจสู่ระดับนานาชาติ
วิธีคิดและการดำเนินธุรกิจของ GoGoVan สร้างความพึงพอใจแก่คนขับรถรับจ้างทั่วไปที่เข้าเป็นสมาชิกเป็นอย่างมาก เนื่องจากเดิมจะมีรายได้เพียง 1-1.2 หมื่นดอลลาร์ฮ่องกงต่อเดือน แต่หลังจากเข้ามาเป็นสมาชิกของ GoGoVan ทำให้พวกเขาสามารถมีรายได้เพิ่มขึ้นอีกประมาณ 6 พันดอลลาร์ฮ่องกง นับเป็นจำนวนเงินไม่น้อยที่สามารถสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นให้แก่ครอบครัวของพวกเขาได้
สตีฟ แลม ผู้ก่อตั้งและกรรมการบริหารบริษัท GoGoVan ซึ่งเติบโตจากครอบครัวชนชั้นกลางในฮ่องกงและเป็นผู้ที่มีความมุมานะอดทนและไม่ย่อท้อต่อความยากลำบาก กล่าวว่า ปัจจุบันยังไม่ถือว่าตนเองประสบความสำเร็จในธุรกิจ แต่เป็นเพียงการเริ่มต้นการทำธุรกิจเท่านั้นและเห็นว่าหากคิดจะเริ่มต้นทำธุรกิจแล้วก็ไม่ควรจะย่อท้อ หรือกังวลเรื่องการหาเงินทุน แต่ควรมีความเข้มแข็งเพื่อเตรียมรับมือกับปัญหาที่จะเกิดขึ้น และมีความกล้าที่จะเริ่มต้นลงทุนในธุรกิจที่ตนต้องการ
เขากล่าวว่า ในช่วงก่อตั้งสำนักงาน GoGoVan เงินทุนยังมีไม่มากนัก เขาจึงได้นำเฟอร์นิเจอร์เก่าๆ มือสองมาใช้ในสำนักงานไปพลาง เพื่อให้ธุรกิจดำเนินไปได้ ผู้บริหารของ GoGoVan กล่าวว่า สิ่งที่บริษัทกำลังทำอยู่นั้นไม่ใช่เรื่องใหม่ในอุตสาหกรรมโลจิสติกส์ เพียงแต่พวกเขาได้พัฒนาเพิ่มความทันสมัยให้แก่ธุรกิจโลจิสติกส์เพื่อให้ตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคมากขึ้น ดังนั้น โลจิสติกส์ในแบบฉบับของ GoGoVan จึงเป็นสิ่งที่ตอบโจทย์ต่อความต้องการของคนท้องถิ่นในฮ่องกงที่เน้นความสะดวกสบาย และความรวดเร็ว เป็นการจับคู่ให้กับผู้ใช้บริการกับผู้ให้บริการอย่างเหมาะสม
ยกตัวอย่างเช่น ผู้ใช้บริการที่ต้องการขนย้ายสิ่งของขนาดใหญ่ เช่น โทรทัศน์ หรือเฟอร์นิเจอร์ที่ไม่สามารถขนย้ายโดยรถแท็กซี่ หรือผู้โดยสารที่ต้องการเดินทางพร้อมกับสัตว์เลี้ยง แต่ได้รับการปฏิเสธจากรถโดยสารทั่วไป ผู้ที่ประสงค์จะใช้บริการเหล่านี้สามารถเรียกใช้บริการรถตู้ของ GoGoVan ได้ในทันทีโดยไม่ต้องจองล่วงหน้า ด้วยเหตุนี้เองทำให้บริษัท PriceRite ผู้จัดจำหน่ายสินค้าเครื่องใช้ในบ้าน เครื่องใช้ไฟฟ้า เฟอร์นิเจอร์ และเครื่องตกแต่งบ้านที่มีชื่อเสียงของฮ่องกง ได้เสนอให้ลูกค้าของตนใช้บริการของ GoGoVan หากไม่ต้องการรอบริการรถขนส่งจากทางร้านที่ปกติจะต้องรอประมาณ 3-4 วันทำการ ปัจจุบันบริษัท PriceRite ได้กลายเป็นคู่ค้าทางธุรกิจที่สำคัญกับ GoGoVan ด้วยเช่นกัน
พบกับเรื่องราวความสำเร็จของการเริ่มทำธุรกิจสตาร์ตอัพในฮ่องกง เพื่อเป็นแบบอย่างและแรงบันดาลใจในการเริ่มต้นทำธุรกิจได้จากประสบการณ์ "เรียนจากผู้รู้" ในเว็บไซต์ศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในจีน (บีไอซี) http://www.thaibizchina.com หรือช่องทางใหม่ www.facebook.com/thaibizchina
จากหนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 36 ฉบับที่ 3,146 วันที่ 7 - 9 เมษายน พ.ศ. 2559