คอลัมน์ทางออกนอกตำรา ฐานเศรษฐกิจ ฉบับ 3506 หน้า 666 ระหว่างวันที่ 19-21 ก.ย.2562 โดย... บากบั่น บุญเลิศ
สัญญา‘ไฮสปีด 3 สนามบิน’
ประวัติศาสตร์การประมูล(15)
โครงการรถไฟความเร็วสูงเชื่อม 3 สนามบิน (ดอนเมือง สุวรรณภูมิ อู่ตะเภา) วงเงิน 224,544 ล้านบาท นับเป็นประวัติศาสตร์การประมูลโครงการขนาดใหญ่ของรัฐบาลไทยที่มีความล่าช้าในการลงนามเซ็นสัญญายาวนานที่สุด บัดนี้เป็นเวลากว่า 7-8 เดือนเข้าไปแล้ว แต่ “รัฐ” ยังไม่มีการลงนามเซ็นสัญญากับเอกชน
อะไรคือต้นตอปัญหาของความล่าช้า ทำไมยื้อยุดฉุดกระชากสัญญามายาวนานขนาดนี้
สัญญาติดขัดตรงไหน ผมพามาติดตามร่างสัญญาตอนที่ 15 ซึ่งว่าด้วยการดำเนินการพัฒนาโครงการเกี่ยวกับรถไฟในส่วนของรถไฟความเร็วสูง และแอร์พอร์ต เรลลิงค์ส่วนต่อขยาย ซึ่งในตอนที่แล้ว ผมนำเสนอเรื่องกรณีเอกชนคู่สัญญาประสงค์จะเพิ่มแนวเส้นทางรถไฟย่อยออกมาจากแนวเส้นทางรถไฟความเร็วสูงของโครงการฯ จะดำเนินการได้ต้องได้รับอนุมัติจาก รฟท. ก่อนและอยู่ภายใต้เงื่อนไขดังต่อไปนี้
ก) การจัดทำแนวเส้นทางรถไฟย่อยดังกล่าวจะต้องทำให้ รฟท. เห็นว่าเป็นไปเพื่อประโยชน์สาธารณะ รวมถึงการอำนวยความสะดวกให้ประชาชนจำนวนมากสามารถเข้าถึงบริการเดินรถไฟของโครงการฯได้รวดเร็วและมีประสิทธิภาพมากขึ้น
ข) การจัดทำแนวเส้นทางรถไฟย่อยดังกล่าวอยู่ภายใต้ขอบเขตและอำนาจของ รฟท. ที่จะอนุมัติให้ดำเนินการได้ตามหลักเกณฑ์กฎหมายไทยที่เกี่ยวข้องกำหนด
วันนี้มาตามต่อกันในร่างสัญญา ข้อ ค) เอกชนคู่สัญญาจะเป็นผู้รับผิดชอบภาระค่าใช้จ่ายทั้งหมดที่เกิดขึ้นในการจัดทำแนวเส้นทางรถไฟย่อยดังกล่าว รวมถึงการจัดทำรายงานการศึกษาและวิเคราะห์โครงการของเส้นทางย่อยดังกล่าว เว้นแต่ รฟท. จะอนุมัติเป็นอย่างอื่น
ง) การจัดทำแนวเส้นทางรถไฟย่อยดังกล่าวจะต้องมีขอบเขตและแนวทางการดำเนินการที่ชัดเจน และจะต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ที่กฎหมายไทยที่เกี่ยวข้องกำหนด รวมถึงมาตรฐานการเดินรถไฟตามที่หน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้องกำหนด
ทั้งนี้ ในกรณีที่ รฟท. ประสงค์จะพัฒนาและดำเนินโครงการรถไฟความเร็วสูงส่วนต่อขยายจากสนามบินอู่ตะเภาถึงจังหวัดระยอง รฟท. จะดำเนินโครงการในส่วนดังกล่าวโดยปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ที่กฎหมายไทยที่เกี่ยวข้องกำหนด และภายใต้หลักเกณฑ์ดังกล่าว รฟท. จะให้สิทธิที่จะปฏิเสธก่อน แก่เอกชนคู่สัญญาโดยจะสอบถามถึงความประสงค์ของเอกชนคู่สัญญาเป็นรายแรกที่จะให้ความสนใจเข้าร่วมพัฒนาและดำเนินโครงการในส่วนดังกล่าว
หากล่วงเลยระยะเวลาที่ รฟท. กำหนดให้อย่างสมเหตุสมผล เอกชนคู่สัญญาไม่ให้ความสนใจหรือไม่สามารถตกลงกันได้ระหว่าง รฟท. และเอกชนคู่สัญญาเกี่ยวกับแนวทางการพัฒนาและดำเนินโครงการในส่วนข้างต้น รวมถึงผู้รับผิดชอบในภาระค่าใช้จ่ายต่างๆ ที่เกิดขึ้น กรณีดังกล่าว รฟท. มีสิทธิที่จะดำเนินการตามหลักเกณฑ์ที่กฎหมายไทยที่เกี่ยวข้องกำหนดต่อไป
5) ในการดำเนินการพัฒนาโครงการเกี่ยวกับรถไฟในส่วนของรถไฟความเร็วสูง และแอร์พอร์ต เรลลิงค์ส่วนต่อขยาย หากเอกชนคู่สัญญาดำเนินงานการออกแบบโครงการเกี่ยวกับรถไฟในส่วนของรถไฟความเร็วสูง และหรือ/แอร์พอร์ต เรลลิงค์ ส่วนต่อขยายแล้วแตกต่างจากแบบรูป (Conceptual Design) เอกชนคู่สัญญามีหน้าที่ปฏิบัติตามกฎหมาย และสัญญาร่วมลงทุน รวมถึงข้อกำหนดของ รฟท. ของโครงการเกี่ยวกับรถไฟ
6) ในการดำเนินการพัฒนาโครงการเกี่ยวกับรถไฟในส่วนของรถไฟความเร็วสูงและแอร์พอร์ต เรลลิงค์ส่วนต่อขยาย เอกชนคู่สัญญาจะระมัดระวังมิให้ดำเนินงานข้างต้นให้ส่งผลกระทบต่อโครงการอื่นหรือการให้บริการสาธารณะของหน่วยงานของรัฐ
(ข) การตรวจสอบการพัฒนาโครงการเกี่ยวกับรถไฟส่วนของรถไฟความเร็วสูงและแอร์พอร์ต เรลลิงค์ส่วนต่อขยาย (ไม่รวมถึงงานโยธาร่วมของโครงการเกี่ยวกับรถไฟ)
1) เอกชนคู่สัญญาจะต้องอำนวยความสะดวก และสนับสนุนการปฏิบัติงานของ รฟท. ที่ปรึกษาควบคุมการก่อสร้างและที่ปรึกษาตรวจสอบ ในการตรวจสอบการพัฒนาโครงการเกี่ยวกับรถไฟในส่วนของรถไฟความเร็วสูงและแอร์พอร์ตเรลลิงค์ส่วนต่อขยายตลอดระยะเวลาของงานในระยะที่ 1 ในส่วนของรถไฟความเร็วสูงตามที่กำหนดไว้ในข้อ 5.1(1) และระยะเวลาของงานในระยะที่ 1 ในส่วนของแอร์พอร์ต เรลลิงค์ส่วนต่อขยายตามที่กำหนดไว้ในข้อ 5.2(2)(ก)
2) เอกชนคู่สัญญาจะต้องให้ความช่วยเหลือแก่ รฟท. ที่ปรึกษาควบคุมการก่อสร้างและที่ปรึกษาตรวจสอบ ในระหว่างที่บุคคลดังกล่าวตรวจสอบการพัฒนาโครงการเกี่ยวกับรถไฟในส่วนของรถไฟความเร็วสูงและแอร์พอร์ต เรลลิงค์ส่วนต่อขยาย ตามที่บุคคลข้างต้นร้องขอ ทั้งนี้ เอกชนคู่สัญญาจะเป็นผู้รับภาระค่าใช้จ่ายในการตรวจสอบการพัฒนาโครงการเกี่ยวกับรถไฟในส่วนของรถไฟความเร็วสูงและแอร์พอร์ต เรลลิงค์ส่วนต่อขยายตามที่กำหนดไว้ในสัญญาร่วมลงทุน
3) เอกชนคู่สัญญาจะต้องส่งแบบและเอกสารด้านการพัฒนาโครงการเกี่ยวกับรถไฟในส่วนของรถไฟความเร็วสูงและแอร์พอร์ต เรลลิงค์ส่วนต่อขยาย รวมถึงแบบของงานก่อสร้างและรายงานความสำเร็จของงานก่อสร้างในแต่ละส่วน ให้แก่ รฟท.ที่ปรึกษาควบคุมการก่อสร้างและที่ปรึกษาตรวจสอบ และการที่บุคคลดังกล่าวรับเอกสารดังกล่าว ไม่ถือว่าเป็นการอนุมัติโดยบุคคลดังกล่าวว่าการพัฒนาโครงการเกี่ยวกับรถไฟในส่วนของรถไฟความเร็วสูงและแอร์พอร์ต เรลลิงค์ส่วนต่อขยายที่ทำตามเอกสารข้างต้นถูกต้องและครบถ้วนแต่อย่างใด
4) กรณี รฟท. ที่ปรึกษาควบคุมการก่อสร้างและที่ปรึกษาตรวจสอบเห็นว่าการพัฒนาโครงการเกี่ยวกับรถไฟในส่วนของรถไฟความเร็วสูง และ/หรือแอร์พอร์ต เรลลิงค์ส่วนต่อขยายไม่สอดคล้องหรือไม่เป็นไปตามสัญญาร่วมลงทุน รวมถึงข้อกำหนดของ รฟท. ของโครงการเกี่ยวกับรถไฟ รฟท. ที่ปรึกษาควบคุมการก่อสร้าง และ/หรือที่ปรึกษาตรวจสอบมีสิทธิคัดค้านและสั่งให้เอกชนคู่สัญญาแก้ไขได้โดยคู่สัญญาตกลงยอมรับว่าการไม่ใช้สิทธิคัดค้านหรือใช้สิทธิคัดค้านในงานใด ไม่ถือว่าเป็นกรณีที่ รฟท. ที่ปรึกษาควบคุมการก่อสร้าง และ/หรือที่ปรึกษาตรวจสอบให้การอนุมัติในงานดังกล่าว
(ค) การตรวจสอบความแล้วเสร็จของงานในส่วนใดส่วนหนึ่งของการพัฒนาโครงการเกี่ยวกับรถไฟ ในส่วนของรถไฟความเร็วสูง และแอร์พอร์ต เรลลิงค์ส่วนต่อขยาย (ไม่รวมถึงงานโยธาร่วมของโครงการเกี่ยวกับรถไฟ)
1) ในระหว่างการพัฒนาโครงการเกี่ยวกับรถไฟในส่วนของรถไฟความเร็วสูงและแอร์พอร์ต เรลลิงค์ส่วนต่อขยาย หากเอกชนคู่สัญญาได้ดำเนินงานแล้วเสร็จให้เอกชนคู่สัญญาแจ้งให้ รฟท. ที่ปรึกษาควบคุมการก่อสร้างและที่ปรึกษาตรวจสอบรับทราบถึงความแล้วเสร็จของการพัฒนาโครงการเกี่ยวกับรถไฟในส่วนของรถไฟความเร็วสูง และ/หรือแอร์พอร์ต เรลลิงค์ส่วนต่อขยาย และให้ที่ปรึกษาตรวจสอบเข้าตรวจสอบและทดสอบว่าการดำเนินงานนั้นเป็นไปตามที่กำหนดไว้ในสัญญาร่วมลงทุน รวมถึงข้อกำหนดของ รฟท. ของโครงการเกี่ยวกับรถไฟ
2) กรณีที่ปรึกษาตรวจสอบเห็นว่าการพัฒนาโครงการเกี่ยวกับรถไฟในส่วนของรถไฟความเร็วสูง และแอร์พอร์ต
เรลลิงค์ส่วนต่อขยาย ไม่ถูกต้องหรือไม่เป็นไปตามสัญญาร่วมลงทุน รวมถึงข้อกำหนดของ รฟท. ของโครงการเกี่ยวกับรถไฟที่ปรึกษาตรวจสอบจะดำเนินการดังต่อไปนี้
ก) แจ้งเป็นหนังสือไปยังเอกชนคู่สัญญา รฟท. และที่ปรึกษาควบคุมการก่อสร้างทราบโดยไม่ชักช้าถึงการพัฒนาโครงการเกี่ยวกับรถไฟในส่วนของรถไฟความเร็วสูงและ/หรือแอร์พอร์ต เรลลิงค์ส่วนต่อขยาย ที่ไม่ถูกต้องหรือไม่เป็นไปตามสัญญาร่วมลงทุน รวมถึงข้อกำหนดของ รฟท. ของโครงการเกี่ยวกับรถไฟ และ
ข) กำหนดระยะเวลาให้เอกชนคู่สัญญาดำเนินการแก้ไขให้ถูกต้องและเป็นไปตามสัญญาร่วมลงทุนโดยเร็ว ทั้งนี้ เอกชนคู่สัญญาไม่สามารถนำกำหนดระยะเวลาดังกล่าวมาเป็นข้ออ้างยกเว้นค่าปรับตามที่กำหนดในสัญญาร่วมลงทุนได้
เงื่อนไขในสัญญาต้องบอกว่าละเอียดยิบจริงๆ ครับ มิน่าละ!