เคล็ดลับทางกฎหมายสำหรับธุรกิจขนาดเล็ก

คอลัมน์ บิสิเนสแบ็กสเตจ โดย : ผศ.ดร.เอกชัย อภิศักดิ์กุล คณบดีคณะวิทยพัฒน์ และผู้อำนวยการศูนย์ธุรกิจครอบครัว มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย ([email protected])  : หน้า 31 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ | ฉบับ 3497 ระหว่างวันที่ 18 - 21 สิงหาคม 2562

เหตุผลในการทำธุรกิจครอบครัวของแต่ละคนอาจมีหลากหลายแตกต่างกันไป บางคนอาจเริ่มต้นทำธุรกิจครอบครัวเพราะต้องการทำงานกับคนที่ตนรัก หรือเพื่อรักษาผลกำไรไว้ในครอบครัว หรือเพื่อสร้างแบรนด์ที่ยั่งยืน เป็นต้น แต่ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลใดก็ตาม การจัดการสมาชิกครอบครัวในที่ทำงานอาจแตกต่างจากการรักษาความสัมพันธ์ของ สมาชิกเมื่ออยู่ที่บ้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับกฎหมายด้านการเงิน องค์กรและการจ้างงาน เป็นต้น ดังนั้นผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายจึงแนะนำเคล็ดลับสำคัญในการจัดการญาติพี่น้องในธุรกิจครอบครัวขนาดเล็กเอาไว้ดังต่อไปนี้

1. โครงสร้างในการดำเนินธุรกิจครอบครัว การจัดการที่ดีมาจากกลยุทธ์องค์กรที่แข็งแกร่งเสมอ ดังนั้นต้องมั่นใจว่าองค์กรมีโครงสร้างกิจการที่เหมาะสมสำหรับธุรกิจครอบครัวของคุณ อีกทั้งต้องมีแผนรองรับเอาไว้ล่วงหน้ากรณีมีสิ่งผิดพลาดหรือไม่คาดฝันเกิดขึ้น และการที่สมาชิกทุกคนเห็นพ้องต้องกันนับเป็นขั้นแรกที่จะทำให้มั่นใจถึงความสุขของครอบครัวในที่ทำงาน

2. การว่าจ้างสมาชิกในครอบครัว หากธุรกิจขนาดเล็กของคุณไม่ได้เริ่มต้นในฐานะธุรกิจครอบครัวการนำ ญาติพี่น้องเข้ามาทำงานในบริษัทอาจเป็นเรื่องยุ่งยากไม่น้อย แต่สำหรับธุรกิจครอบครัวแล้วการนำสมาชิกในครอบครัวเข้ามาในธุรกิจนับเป็นเรื่องปกติ อย่างไรก็ตามสมาชิกในครอบครัวควรได้รับการปฏิบัติเช่นเดียวกับพนักงานคนอื่นๆ ภายใต้นโยบายการจ้างงานที่ชัดเจนและรัดกุมโดยไม่มีการเล่นพรรคเล่นพวกและให้ความสำคัญกับธุรกิจโดยรวม

3. ธุรกิจอาจถูกฟ้องจากการเล่นพรรคเล่นพวกได้ แม้การเล่นพรรคเล่นพวก (อย่างน้อยก็อาจเกิดขึ้นใน ธุรกิจครอบครัวขนาดเล็ก) อาจไม่ผิดกฎหมาย แต่การแสดงความลำเอียงในการว่าจ้างและการตัดสินใจจ้างงานสมาชิกในครอบครัวอาจนำพาธุรกิจขนาดเล็กของคุณไปสู่ความแตกแยกหรือการฟ้องร้องอันเนื่องมาจากการเลิกจ้างโดยมิชอบได้

4. การเลิกจ้างสมาชิกในครอบครัว การจ้างสมาชิกในครอบครัวอาจไม่เกิดผลดีเสมอไป และการเลิกจ้างสมาชิก ในครอบครัวสักคนจะมีความซับซ้อนมากกว่าพนักงานอื่นๆ เล็กน้อยทั้งทางอารมณ์และทางกฎหมาย ดังนั้นจงพิจารณาด้านกฎหมายทุกแง่มุมอย่างรอบคอบ โดยต้องแน่ใจว่าเหตุผลในการเลิกจ้างญาติพี่น้องนั้นไม่ผิดกฎหมายและมีแผนการปลดเปลื้อง (divestment plan) เอาไว้ล่วงหน้า ซึ่งการทำข้อตกลงในประเด็นนี้เอาไว้ล่วงหน้าจะเป็นประโยชน์มาก

5. แผนสืบทอดกิจการธุรกิจครอบครัว หนึ่งในสาเหตุใหญ่ที่สุดของความขัดแย้งในธุรกิจครอบครัวคือใคร จะเข้ามารับช่วงกิจการต่อไป เพราะไม่ว่าจะเป็นลูกและพ่อแม่ พี่น้อง ญาติและแม้กระทั่งป้าหรือลุงอาจถึงกับต้องต่อสู้ แย่งชิงเพื่ออำนาจในการควบคุมบริษัท ดังนั้นการมีแผนสืบทอดกิจการเอาไว้จึงเป็นสิ่งสำคัญในการทำให้ธุรกิจครอบครัว ดำเนินต่อไปได้อย่างราบรื่น

การทำงานร่วมกับสมาชิกในครอบครัวเป็นสิ่งที่สร้างความหนักใจให้กับเจ้าของธุรกิจเสมอมา แนวทางที่จะทำให้ราบรื่นคือ การสร้างสภาพแวดล้อมในการทำงานที่ทำให้ทุกคนเข้ากันได้ ซึ่งแม้จะเป็นความท้าทายอย่างมาก แต่การทำงานอย่างใกล้ชิดกันของสมาชิกในครอบครัวก็เป็นการสร้างสิ่งที่มีความหมายร่วมกันอันจะนำไปสู่ความเหนียว แน่นของครอบครัวต่อไป ซึ่งนับว่าคุ้มค่าอย่างมาก 

ที่มา : Christopher Coble, Esq. 2017. Top 5 Legal Tips for Managing Family Members in Your Small Business. Available:https://blogs.findlaw.com/free_enterprise/2017/04/top-5-legal-tips-for-managing-family-members-in-your-small-business.html