‘ของฝาก’ตลาดวาย ‘วนัสนันท์’ปรับทิศมุ่งอาหารสำเร็จรูป

สัมภาษณ์ : โดย นภาพร ขัติยะ

เมื่อพฤติกรรมผู้บริโภคเปลี่ยน เพื่อความอยู่รอดธุรกิจต้องปรับตัวให้ทันวิถีชีวิตรูปแบบใหม่ เช่นกัน “ตลาดของฝาก” ที่เติบโตอย่างมากในอดีต แต่วันนี้ที่การขยายตัวของห้างค้าปลีกสมัยใหม่ทั้งใหญ่เล็ก กระจายตัวไปทั่วทุกพื้นที่ ความนิยมในการสั่งซื้อขายสินค้าทางออนไลน์เพิ่มสูงขึ้น รองรับด้วยระบบจัดส่งที่รวดเร็วทันสมัย ของดีประจำถิ่นไม่ใช่ของยากอีกต่อไป กระทั่ง “ชัดชาญ เอกชัยพัฒนกุล” กรรมการผู้จัดการบริษัท เชียงใหม่วนัสนันท์ จำกัด ผู้ผลิตและจำหน่ายสินค้าของฝากผลิตภัณฑ์พื้นบ้านรายใหญ่ของภาคเหนือ ระบุ “ของฝาก” ตลาดวายแล้ว และวนัสนันท์ต้องปรับทิศธุรกิจ พร้อมแจกแจงรายละเอียด

สถานการณ์ตลาดปีนี้

ของฝากเชียงใหม่ไม่ได้มีเฉพาะร้านขายของฝากเท่านั้น แต่รวมไปถึงพ่อค้าแม่ค้าในตลาดสดต่าง ๆ ด้วย รวมกันมีนับ 1,000 ร้าน ปีนี้จังหวัดเชียงใหม่โดนกระทบหลายรอบ ทั้งปัญหาหมอกควันช่วงต้นปี ซํ้าเติมยอดนักท่องเที่ยวต่างชาติโดยเฉพาะนักท่องเที่ยวจีนที่ชะลอลงจากปัญหาเศรษฐกิจโลก เป็นเหตุการณ์ร้ายที่กระทบยอดขายสินค้าของฝาก รวมๆ แล้วหายไปประมาณ 50% อยู่แล้ว ตอนนี้แม่ค้าบางตลาดเปิดร้านแค่วันศุกร์-จันทร์ และปิดร้านอังคาร-พฤหัสบดี เพื่อลดค่าใช้จ่ายกันแล้ว

ล่าสุดมาเจอปัญหาสนามบินตรวจเข้ม สินค้าที่เป็นของเหลวที่ผู้โดยสารนำติดตัวขึ้นเครื่อง ตามระเบียบใหม่ที่บอกล่วงหน้าแล้วเป็นเดือน ของเรามีร้านจำหน่ายสินค้าในสนามบินก็ได้รับข่าวสารและปรับตัวก่อน อันไหนเอาขึ้นเครื่องไม่ได้ก็เก็บออกจากชั้นวางจำหน่ายเลย หรือบางรายการที่ต้องโหลดเป็นสัมภาระใต้ท้องเครื่อง เราก็แจ้งลูกค้าให้ชัดเจน แต่พ่อค้าแม่ค้าตามตลาดในเมืองรู้ข่าวสารจำกัด จากเดิมที่เคยซื้อนํ้าพริกหนุ่มเอาขึ้นเครื่องได้ พอมาเจอระเบียบปฏิบัติใหม่ถูกห้ามนำขึ้น ก็ฝังใจว่า “ห้ามซื้อ” ก็เหลือซื้อแค่แคบหมู ไส้อั่ว เป็นต้น เจอเข้าไปอีกดอกเป็นพิเศษ ก็ทำให้ยอดขายลดลงอีกประมาณ 10%

ในเรื่องของสินค้าขึ้นเครื่อง เราก็ไปปรับบรรจุภัณฑ์ใหม่เพื่อให้เข้าเกณฑ์ตามระเบียบใหม่ ตัวอย่างเช่น นํ้าพริกหนุ่ม เดิมเราทำแบบนํ้าหนักถุงละ 200 กรัมแบบแช่แข็ง ก็ลดขนาดเหลือบรรจุ 100 กรัม โดยมีรายละเอียดสินค้า และนํ้าหนักพิมพ์ติดบนถุงบรรจุ ถ้าลูกค้าซื้อหลายชิ้นก็จะใส่รวมในบรรจุภัณฑ์อีกชั้น แต่ต้องไม่เกิน 1,000 กรัม เป็นต้น เราต้องปรับตัวไปเรื่อยๆ เท่าที่จะทำได้ ตามลักษณะธุรกิจที่ต้องเปลี่ยนตัวเองตลอด 20-30 ปีที่ผ่านมา

ทิศทางตลาดของฝาก

ต้องปรับไม่เช่นนั้นจะอยู่ไม่ได้ ของฝากอยู่ไม่ได้แล้ว และคนรุ่นใหม่ๆ ไม่ค่อยซื้อของฝากกันแล้ว จะกลายเป็นของที่จำเป็นแทน แต่ของที่จะเอาไปฝากความรู้สึกของการเอาไปฝากน้อยลง ตอนนี้การตลาดเปลี่ยนแปลงไปเยอะ และไม่มีทางที่จะเหมือนเดิมอีกต่อไป

วันนี้ลูกค้าก็ซื้อช่องทางออนไลน์มากขึ้นอยู่แล้ว แต่ว่าอย่าลืมอาหารของเราออนไลน์ไม่ได้ทุกตัว ได้เป็นบางตัว เพราะมีข้อจำกัดเรื่องอายุสินค้า ทำให้เรามีค่าเสียโอกาสที่เกิดขึ้นโดยตัวมันเอง จึงต้องปรับปรุงอยู่เรื่อยๆ ต้องหาวิธีทำให้ของมีอายุอยู่ได้นานขึ้น แต่ผมเชื่อว่าด้วยภาวะของการแข่งขันแบบนี้ ต่อไปจะไปเกิดไส้อั่วที่กรุงเทพฯ ที่นครพนม ที่ภูเก็ต เพราะฉะนั้นเราคนต้นทางก็จะถูกแบ่งตลาดตัวนี้ไปเรื่อยๆ เพราะฉะนั้นอาชีพก็จะต้องเปลี่ยน วิธีการนำเสนอก็ต้องเปลี่ยน ทุกๆ ธุรกิจจะต้องปรับตัว

เราเริ่มการขายส่วนออนไลน์มา 6-7 ปีแล้ว เริ่มจากเข้าร่วมอร่อยทั่วไทยกับไปรษณีย์ ลูกค้าหันมาสั่งให้ส่งทางไปรษณีย์เพิ่มขึ้น แต่ก็ทำได้กับบางสินค้าอย่างที่บอก ถ้าจะสั่งไส้อั่วหรือแหนมส่งไปรษณีย์ไปให้คนที่หาดใหญ่ทาน อย่างนี้เราไม่ชัวร์ เราจะไว้ใจได้อย่างไรว่าเวลาอยู่ในอายุของสินค้า แต่ถ้าสั่งแกงฮังเลในซองสำเร็จรูปพร้อมรับประทาน อย่างนี้เรากล้าไป หรือถ้าสั่งแล้วลูกค้าบอกให้ส่งรถทัวร์พรุ่งนี้เช้ารับของได้เลย ก็โอเค

การปรับตัว“วนัสนันท์”

เราจึงมุ่งทำวิจัยหรือคิดค้นอาหารสำเร็จรูปพร้อมรับประทาน ซึ่งได้ทำมาตลอดและออกวางตลาดแล้วหลายตัว ที่ผู้ซื้อสามารถหิ้วได้ หรือสั่งออนไลน์ส่งทางไปรษณีย์หรือบริการขนส่งต่างๆ ไปได้ทั้งในประเทศหรือต่างประเทศ ที่ออกมาแล้วมีพวกแกงฮังเลหมู ข้าวซอยกึ่งสำเร็จรูป ลาบคั่ว นํ้าพริกอ่อง นํ้าพริกหนุ่ม ตำขนุน พวกนี้อยู่ได้เป็นปีอยู่แล้ว 

ปัจจุบันลูกค้าเราโดยเฉพาะพวกที่เอาไปต่างประเทศเขานิยมกันอยู่แล้ว ซึ่งตัวนี้เราทำมาหลายปีแล้ว ส่วนที่ตามมาจะมีนํ้าเงี้ยว ที่อยู่ระหว่างยื่นขอ อย. โดยมีแผนนำสินค้าใหม่ออกมาเรื่อยๆ 

หน้า 9 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 39 ฉบับที่ 3,487 วันที่ 14 - 17 กรกฎาคม 2562