นิ่วในถุงนํ้าดี...ภัยร้ายผู้หญิงวัย 40+

09 ก.ค. 2562 | 04:05 น.

ทุกวันนี้สารพัดโรคภัยไข้เจ็บที่เกิดขึ้น ครั้งนี้จึงอยากบอกกล่าวกันถึง “โรคนิ่วในถุงนํ้าดี” โรคในระบบทางเดินอาหารที่อันตรายร้ายแรงถึงชีวิตหากไม่รีบรักษา  มักพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย พบได้ตั้งแต่อายุ 30 - 50 ปี ความน่าสนใจของโรคนี้คือ ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักเข้าใจและคิดว่าเป็นโรคกระเพาะอาหาร  จึงหายามาทานเอง กระทั่งอาการรุนแรงจึงรักษา ฉะนั้นรู้ให้ทันจึงเป็นเรื่องที่ไม่ควรละเลย

นิ่วในถุงนํ้าดี...ภัยร้ายผู้หญิงวัย 40+

 

เรื่องนี้ “นพ.คมเดช ธนวชิระสิน” ศัลยแพทย์ด้านการผ่าตัดผ่านกล้องและส่องกล้อง ร.พ.กรุงเทพ บอกว่า ถุงนํ้าดี (Gallbladder) คือ อวัยวะบริเวณช่องท้องทำหน้าที่ในการกักเก็บนํ้าดี ทำให้นํ้าดีเข้มข้นเพื่อพร้อมสำหรับย่อยไขมัน นิ่วในถุงนํ้าดี (Gall Stone) เป็นโรคในระบบทางเดินนํ้าดีที่พบได้บ่อยที่สุด เกิดจากการตกตะกอนของหินปูนหรือคอเลสเทอรอลในนํ้าดี ทำให้เกิดนิ่ว โดยลักษณะนิ่วมี 3 ประเภท ได้แก่ 1) นิ่วจากคอเลสเทอรอล (Cholesterol Stones) อาจเป็นสีเหลือง ขาว เขียวเกิดจากการตกตะกอนไขมัน เนื่องจากคอเลสเทอรอลเพิ่มมากขึ้นในถุงนํ้าดี 2) นิ่วจากเม็ดสี (Pigment Stones) อาจเป็นสีคลํ้าดำ เกิดจากความผิดปกติของเลือด โลหิตจาง ตับแข็ง และ 3) นิ่วโคลน (Mixed Gallstones) เป็นคล้ายโคลน เหนียว หนืด เกิดจากการติดเชื้อใกล้ตับ ท่อนนํ้าดี ตับอ่อน

อาการที่บ่งบอกโรคนิ่วในถุงนํ้าดี อาจไม่แสดงอาการใดๆ หรืออาจแสดงแค่บางอาการ คือ ท้องอืด แน่นท้อง อาหารไม่ย่อยหลังทานอาหาร ไขมันสูง เป็นๆ หายๆ เรื้อรัง ปวดใต้ลิ้นปี่หรือชายโครงด้านขวา ปวดร้าวที่ไหล่หรือหลังขวา คลื่นไส้อาเจียน (อาการที่เกิดจากถุงนํ้าดีติดเชื้อ)  มีไข้หนาวสั่น ดีซ่าน ตัว-ตาเหลือง ปัสสาวะสีเข้ม อุจจาระมีสีขาว (อาการเมื่อก้อนนิ่วอุดในท่อนํ้าดี) ทั้งนี้ ก้อนนิ่วที่ตกตะกอนอาจมีขนาดเล็กเท่าเม็ดทรายหรือใหญ่ขนาดลูกกอล์ฟ และมีจำนวนได้ตั้งแต่หนึ่งก้อนไปจนถึงหลายร้อยก้อน หากมีขนาดใหญ่อาจเป็นปัจจัยเสี่ยงให้เกิดมะเร็งถุงนํ้าดีได้ 

กลุ่มเสี่ยงที่มีโอกาสเป็น ได้แก่ เพศหญิงที่อายุ 40 ปีขึ้นไป หรือผู้สูงอายุที่อายุ 60 ปีขึ้นไป คนอ้วน นํ้าหนักมาก มีโรคประจำตัว อาทิ คอเลสเตทอรอลสูง โรคเบาหวาน โรคเลือด โลหิตจาง ธาลัสซีเมีย รวมถึงผู้หญิงที่ตั้งครรภ์หลายครั้ง กินยาคุมกำเนิด ทานฮอร์โมนจากภาวะหมดประจำเดือน ผู้ที่อดอาหาร(ถือศีลอด) คนที่ลดนํ้าหนักอย่างรวดเร็ว คนที่รับประทานยาลดไขมันในเลือดบางชนิด และมีพันธุกรรม ประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคนิ่วในถุงนํ้าดีมาก่อน 

นิ่วในถุงนํ้าดี...ภัยร้ายผู้หญิงวัย 40+

การตรวจวินิจฉัยที่ดี คือการพบแพทย์ เพื่อทำการตรวจวินิจฉัย โดยการทำอัลตราซาวด์ช่องท้องส่วนบนจะทำให้เห็นรายละเอียดของก้อนนิ่วในถุงนํ้าดีได้ชัดเจน  ทำไมโรคนี้พบมากในผู้หญิงวัย 40 ปีขึ้นไปก็เพราะฮอร์โมนเอสโตรเจน มีส่วนทำให้คอเลสเทอรอลในนํ้าดีสูงขึ้น ถ้าหากมีโรคไขมันในเลือดสูง ทานยาคุมกำเนิดหรือทานฮอร์โมนจากภาวะหมดประจำเดือน มีบุตรหลายคน เป็นโรคเบาหวาน โรคโลหิตจางธาลัสซีเมีย เหล่านี้ล้วนแล้วแต่เพิ่มความเสี่ยงการเป็นโรคนิ่วในถุงนํ้าดีทั้งสิ้น ดังนั้น หากมีอาการน่าสงสัยควรรีบพบแพทย์เพื่อทำการตรวจอัลตราซาวด์โดยเร็วที่สุด

นิ่วในถุงนํ้าดี...ภัยร้ายผู้หญิงวัย 40+

การรักษา แพทย์จะแนะนำให้ผ่าตัดเพื่อเอาถุงนํ้าดีออก เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อน ซึ่งมีทั้งการผ่าตัดแบบเปิดหน้าท้อง ที่จะใช้รักษาผู้ป่วยในกรณีที่มีการอักเสบมาก และการผ่าตัดผ่านกล้อง แพทย์จะเจาะรูขนาดเล็กบริเวณหน้าท้องด้วยเครื่องมือ จากนั้นใส่กล้องเข้าไปเพื่อให้เห็นภาพได้ชัดเจนทุกมิติ วิธีนี้แพทย์สามารถมองเห็นอวัยวะภายในได้ชัดเจน แผลขนาดเล็ก เจ็บตัวน้อย ลดโอกาสติดเชื้อฟื้นตัวไว ทั้งควรลดของมัน ของหวาน  เน้นผักและปลามากขึ้น เพื่อลดอาการท้องอืดและสร้างสุขภาพดีได้ในระยะยาว

 

หน้า 24 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 39 ฉบับที่ 3,485 วันที่ 7 - 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2562

นิ่วในถุงนํ้าดี...ภัยร้ายผู้หญิงวัย 40+