Kansai สุดยอดระบบนิเวศ ที่เป็นมิตรกับ Startup
ภูมิภาค คันไซ มีพื้นที่ทั้งหมด 31,542 ตร.กม. (คิดเป็นสัดส่วน 9% ของพื้นที่ประเทศญี่ปุ่นทั้งหมด) มีประชากร 21.663 ล้านคน (16.9% ของประชากรทั้งประเทศ) ตั้งอยู่ทางตอนกลาง-ใต้ของเกาะฮอนชูหรือทางภาคตะวันตกของญี่ปุ่น ประกอบด้วย จังหวัดมิเอะ ชิกะ เกียวโต โอซากา เฮียวโกะ นาระ และ วากายามะ
โดยภูมิภาคนี้เป็นแหล่งกําเนิดนวัตกรรม ไม่ว่าจะเป็นประตูตรวจตั๋วรถไฟอัตโนมัติ โทรศัพท์มือถือแบบมีกล้อง สายพานซูชิ และมีผู้ประกอบการชั้นนําของญี่ปุ่นที่มีชื่อเสียงในระดับโลก เช่น Capcom / Kawasaki Heavy Industries/ Kyocera/Nintendo/Omron/ Panasonic และ Sharp เป็นต้น ภูมิภาคคันไซจึงมีบทบาทสําคัญทางเศรษฐกิจของญี่ปุ่น โดย GDP ของภูมิภาคคันไซเมื่อปี 2560 เท่า กับ 7.63 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐฯ คิดเป็นสัดส่วน 16.3% ของ GDP ของญี่ปุ่น และมีขนาดเศรษฐกิจใกล้เคียงกับประเทศตุรกีทั้งประเทศ โดยมีจังหวัด โอซากา เป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจที่สําคัญของภูมิภาคด้วยขนาดเศรษฐกิจที่ใหญ่ที่สุดในคันไซ
เมื่อเดือนสิงหาคม 2561 Forbes ได้ลงบทความเรื่อง “Why Osaka is becoming the hottest spot for startups in Asia” ซึ่งได้ กล่าวถึงศักยภาพของโอซากาในการสร้างนวัตกรรมและ Startups โดยจากการประมาณการ จํานวน early-stage seed startups ในโอซากามีสูงถึง 1,000 ราย นอกจากนี้ โอซากายังมีประวัติศาสตร์การเป็นเมืองการค้ามายาวนาน ทําให้ มีวัฒนธรรมในการสร้างนวัตกรรมใหม่ๆ ทางธุรกิจและการตัดสินใจที่รวดเร็วของผู้ประกอบการ
นอกจากลักษณะเฉพาะข้างต้นของจังหวัดโอซากาแล้ว รัฐบาลท้องถิ่นทั้งในระดับจังหวัดและเมือง ตลอดจนภาคเอกชนยังมีส่วนสําคัญในการช่วยยกระดับ ให้นวัตกรรมของท้องถิ่นก้าวสู่ระดับโลกผ่านกลไกและกิจกรรมต่างๆ ด้วย เช่น จังหวัดโอซากาจัด acceleration program “Booming” นครโอซากาบริหารจัดการ Osaka Innovation Hub องค์กรไม่แสวงหาผลกําไรเพื่อการส่งเสริม Startup โดยมุ่งเน้นการสร้างระบบ นิเวศนวัตกรรม การเชื่อมโยง startup สู่ตลาดต่างประเทศ และการสร้างเครือข่ายกับต่างประเทศ หรือหอการค้าและอุตสาหกรรมโอซากา จัดตั้ง Cross Port (Xport) ศูนย์นวัตกรรมแบบเปิดแห่งแรกในประเทศญี่ปุ่นที่ก่อตั้งขึ้นโดยความร่วมมือระหว่างหอการค้ากับสถาบันอุดมศึกษา เป็นต้น
ในส่วนของภาคเอกชนรายใหญ่ของจังหวัดโอซากาที่ได้ดําเนินงานเพื่อส่งเสริมระบบนิเวศนวัตกรรมและ Startup ได้แก่บริษัท Daikin Industries ได้จัดตั้ง Technology and Innovation Center เพื่อส่งเสริมการคิดค้นเทคโนโลยีและนวัตกรรมใหม่เพื่อนําไปสู่ผลิตภัณฑ์ที่แตกต่างและมีมูลค่าเพิ่ม บริษัท NTT West ได้จัด Startup Factory ซึ่งเป็นโปรแกรมสนับสนุนความร่วมมือระหว่าง Startup กับบริษัทต่างๆ ที่มีเทคโนโลยีและผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ เพื่อร่วมกันตอบโจทย์ความท้าทายต่างๆ ในสังคม บริษัท Hankyu Corporation ร่วมกับบริษัท SunBridge Inc. บริหารจัดการ Global Venture Habitat ซึ่งเป็น co-working space สําหรับผู้ประกอบการและ Startup เป็นต้น
นอกเหนือจากการดําเนินการของรัฐบาลท้องถิ่นและเอกชนในโอซากาแล้ว ในภาพรวมภูมิภาคคันไซก็มีการดําเนินการต่างๆ เพื่อสร้างระบบนิเวศของ Startup เช่น การจัด 500 Startups Kobe Accelerator ของเมืองโกเบ การจัดตั้งกองทุนสนับสนุน Startup ของเมืองเกียวโตร่วมกับธนาคารท้องถิ่น เป็นต้น ตลอดจนมี Venture Capital อาทิ JR-West Innovations, Kintetsu Venture Partners และ Senshu Ikeda Capital Co., Ltd. เป็นต้น และสถาบันการศึกษาชั้นนํา เช่น มหาวิทยาลัยโอซากา มหาวิทยาลัยเกียวโต และมหาวิทยาลัยโกเบ ที่ช่วยส่งเสริมระบบนิเวศ startup ในคันไซ โดยองค์กรที่มีความแข็งขันในการใช้จุดแข็งของคันไซเพื่อส่งเสริมระบบนิเวศ startup คือ สมาคมผู้บริหารบริษัทแห่งคันไซ (Kansai Association of Corporation Executives-Kansai Keizai Doyukai) ซึ่งเป็นการรวมตัวของผู้บริหารบริษัทต่างๆ ในคันไซกว่า 20 บริษัท ซึ่งมีบริษัทชั้นนํา เช่น Daikin/Itochu/Nippon Life Insurance/NTT West/Panasonic/Sumitomo/West Japan Railway ร่วมเป็นสมาชิกด้วย
Kansai Keizai Doyukai ให้ความสําคัญกับการสร้างระบบนิเวศ Startup เนื่องจากเห็นว่าความร่วมมือระหว่างภาคเอกชนและ Startup ในคันไซจะเป็นปัจจัยสําคัญที่ส่งเสริมความเจริญเติบโตของเศรษฐกิจคันไซในอนาคต จึงได้ออก Declaration of Startup Friendly Kansai เมื่อวันที่ 6 สิงหาคม 2561 มุ่งหมายให้คันไซมีความลํ้าหน้าในการเป็นพื้นที่สําหรับนวัตกรรมแบบเปิดในระดับโลก โดยบริษัทต่างๆ ในคันไซจะดําเนินนโยบายเป็นมิตรกับ startup สานต่อแนวคิดและวัฒนธรรมการทํางานแบบ ลองลงมือทํา (Yatteminahare) ของคันไซในอดีตมาใช้ในปัจจุบัน เพื่อเปิดโอกาสการทํางานร่วมกับผู้ประกอบการรุ่นใหม่ที่ยังคงต้องต่อสู้ดิ้นรนในการตั้งกิจการ โดยให้คําปรึกษาแนะนําในเรื่องต่างๆ แก่ผู้ประกอบการรายใหม่ ไม่ว่าจะเป็นด้านการเงิน การขาย การผลิต เทคโนโลยีสารสนเทศ เป็นต้น ซึ่งนับถึงวันที่ 13 ธันวาคม 2561 มีบริษัทที่ร่วมสนับสนุน Declaration of Startup Friendly Kansai แล้ว 41 บริษัทและองค์กร โดยบริษัทใหญ่ๆ และองค์กรสําคัญที่ให้การสนับสนุน ได้แก่ Asahi Broadcasting/ Daikin Industries/Daiwa House Industry/Itochu/lwatani/Japan Airlines/JETRO/Kawasaki Heavy Industries/Mitsubishi/NTT West/ Osaka Gas/Sumitomo เป็นต้น
คุณลักษณะเด่นของคันไซร่วมกับการดําเนินการอย่างเป็นระบบเพื่อสนับสนุนระบนิเวศ startup ข้างต้น ทําให้อัตราการเติบโตของ startup ของคันไซต่อปีสูงกว่าอัตราเฉลี่ยของทั้งประเทศญี่ปุ่นตั้งแต่ปี 2557 เป็นต้นมา โดยในปี 2560 อัตราการเติบโตของ startup ของคันไซอยู่ที่ 6% ขณะที่อัตราของทั้งประเทศอยู่ที่ประมาณ 5.7% ภูมิภาคคันไซจึงเป็นภูมิภาคที่น่าจับตาในเชิงโอกาสของ startup
คอลัมน์ : ศูนย์ธุรกิจสัมพันธ์กรมเศรษฐกิจระหว่างประเทศ กระทรวงการต่างประเทศสถานกงสุลใหญ่ ณ นครโอซากา
หน้า 12 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ | ฉบับ 3481 ระหว่างวันที่ 23-26 มิถุนายน 2562