... อ.พระประแดง เดิมเป็นชื่อเมือง "นครเขื่อนขันธ์" เป็นเมืองหน้าด่านของปากแม่นํ้าเจ้าพระยา สร้างโดย พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 เพื่อป้องกันการรุกรานของข้าศึกที่ยกมาทางทะเล ชาวพื้นเมืองเดิมของเมืองนครเขื่อนขันธ์เป็นชาวรามัญ หรือ มอญ ที่อพยพเข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภารในแผ่นดินไทยเป็นเวลากว่า 100 ปีมาแล้ว
นี่เอง ... เราจึงเห็นประเพณีและวัฒนธรรมมอญจึงฝังรากแน่นแฟ้นในเมืองพระประแดงจนถึงทุกวันนี้ และกิจกรรมสำคัญในการสืบสานประเพณีวันขึ้นปีใหม่ของชาวไทยเชื้อสายรามัญ คือ การจัดงาน "สงกรานต์พระประแดง" หรือ "สงกรานต์บ้านมอญปากลัด" ซึ่งเทศบาลเมืองพระประแดงได้ร่วมกับการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) จัดงานขึ้นระหว่างวันที่ 19-21 เม.ย. 2562 ณ บริเวณที่ว่าการอำเภอพระประแดง จ.สมุทรปราการ
ด้วยความที่สงกรานต์พระประแดงจะจัดขึ้นหลังช่วงเทศกาลสงกรานต์ประมาณ 1 สัปดาห์ จึงทำให้ที่นี่เป็นจุดเล่นสงกรานต์ ปิดท้ายเทศกาลรื่นเริงวันปีใหม่ไทย ซึ่งคนจะคับคั่งเป็นพิเศษ มาสงกรานต์พระประแดงนอกจากจะได้เล่นสาดนํ้าสนุกสนานแล้ว เรายังจะได้มีส่วนร่วมอนุรักษ์ประเพณีชาวรามัญ ไฮไลต์เริ่มกันตั้งแต่ขบวนแห่ทางวัฒนธรรม ประเพณีไทย 79 จังหวัด และขบวนบุปผชาติ "มหาสงกรานต์ เบิกบานวิถีไทย" การประกวดนางสงกรานต์พระประแดงและหนุ่มลอยชาย ร่วมพิธีสรงนํ้าพระพุทธรูปและรดนํ้าขอพรผู้ใหญ่
พลาดไม่ได้กับการชมการละเล่นพื้นเมือง (สะบ้ารามัญ) อันเป็นธรรมเนียมเก่าแก่ของชาวรามัญ การเล่นสะบ้ามี 2 ประเภท คือ สะบ้าประเภทเล่นกลางวัน เรียกว่า "ทอยสะบ้าหัวช้าง" เป็นการละเล่นของชายฉกรรจ์ โดยคนทอยอยู่คนละข้าง มีสะบ้าหัวช้างข้างละ 5 ลูก โดยมากใช้ลูกสะบ้าจริง ๆ ตั้งเป็นรูปค่ายทหารโบราณ คือ แนวนอน 3 ลูก ห่างกันพอสมควร ลูกที่ตั้งอยู่ทางซ้าย คือ ปีกซ้าย ลูกตรงกลาง คือ กองทัพหลวง ลูกทางขวา คือ ปีกขวา แนวตั้ง 2 ลูก คือ ทัพหน้าและทัพหลัง ทั้ง 2 ข้าง อยู่ห่างกันประมาณ 14-15 วา การทอยเหมือนโยนโบว์ลิ่ง ใครทอยล้มหมดก่อนชนะ มีลูกทอยข้างละ 3 ลูก ลักษณะเหมือนจักรที่ใช้ในการแข่งขันกีฬาขว้างจักร และการเล่น "สะบ้าบ่อน" ในตอนกลางคืน ซึ่งฝ่ายหญิงเป็นผู้ตั้งลูกสะบ้า เรียกว่า "จู" ให้ฝ่ายชายเริ่มเล่นก่อน ฝ่ายชายนั่งที่ม้านั่งตรงข้ามกับฝ่ายหญิง หัวหน้าฝ่ายชายเริ่มเล่นก่อน โดยเล่นท่าไหน คนต่อ ๆ ไปเล่นท่าเดียวกันนั้น จนครบทุกคน
อีกหนึ่งเอกลักษณ์ คือ ชมการ "กวนกาละแม" ของดีเมืองพระประแดง ชมการแสดง แสง สี บริเวณอุทยานประวัติศาสตร์ป้อมแผลงไฟฟ้า และการแสดงทะแยมอญ และสิ่งที่ขาดไม่ได้ในงานสงกรานต์พระประแดง คือ ขบวนแห่นก แห่ปลา ซึ่งการปล่อยนกปล่อยปลาตามตำนาน นอกจากเป็นการช่วยชีวิตปลาแล้ว อีกตำนานว่าเกี่ยวกับโหราศาสตร์ คือ มีสามเณรรูปหนึ่งถกนักโหราศาสตร์ ทำนายว่า ชะตาขาดต้องเสียชีวิตแต่บังเอิญ ระหว่างทางที่เดินทางไปเยี่ยมมารดา พบปลาตกคลักอยู่ในหนองแห้ง สามเณรจึงช่วยจับปลาเหล่านั้นไปปล่อยในคูนํ้า สามเณรจึงพ้นจากชะตาขาดด้วยการทำบุญปล่อยปลา จึงถือว่าเป็นการสะเดาะเคราะห์
ขบวนแห่นก แห่ปลา จึงมีสาวรามัญร่วมขบวนแห่ ซึ่งก่อนแห่เจ้าภาพจะเอานกใส่กรงและเอาปลาหมอใส่ขวดโหล โหลละ 2-3 ตัว เมื่อถึงกำหนดเวลาก็ให้สาว ๆ ที่เชิญมาถือกรงนก หรือ โหลใส่ปลา เข้าร่วมขบวนแห่ไปตามถนน จนถึงสถานที่ปล่อยนกปล่อยปลา ในขบวนแห่ก็มีการละเล่นสลับ ได้แก่ แตรวง ทะแยมอญ เถิดเทิง ร่วมขบวนไปเป็นที่สนุกสนานรื่นเริง มักเป็นเวลาประมาณ 15.00 น.
นอกจากนี้ ภายในงานสงกรานต์พระประแดงยังจะมีการออกร้านจำหน่ายทั้งสินค้าพื้นเมืองและอาหารท้องถิ่นมากมายอีกด้วย
| รายงาน โดย ธนวรรณ วินัยเสถียร
หน้า 16 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ฉบับ 3461 ระหว่างวันที่ 14 - 17 เมษายน 2562