อย่าลืมประเทศไทยนั้นมีดี
คอลัมน์ เทรดวอตช์
ดร.ชโยดม สรรพศรี
คณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
เมื่อต้นเดือนตุลาคมเป็นที่ทราบดีว่าเป็นวันหยุดใหญ่ของคนจีนที่เรียกว่า โกลเดนวีก ทำให้หลายๆประเทศตั้งเป้าหมายว่าจะมีนักท่องเที่ยวจีนจำนวนมากเดินทางมาท่องเที่ยวและจับจ่ายใช้สอย หากไปติดตามข่าวจะพบว่าจำนวนนักท่องเที่ยวจีนที่มาเยือนไทยตั้งแต่ช่วงก่อนหน้าเดือนตุลาคมแล้วมีจำนวนลดน้อยลงเมื่อเทียบในช่วงเดียวกันกับปีก่อน อาจจะด้วยสาเหตุตั้งแต่เรือล่มที่ภูเก็ต การทำร้ายนักท่องเที่ยวจีนโดยผู้รักษาความปลอดภัยที่สนามบิน และการแพร่ระบาดของโรคไข้เลือดออก แต่หากพิจารณาถึงประเทศเพื่อนบ้าน จำนวนนักท่องเที่ยวจีนที่ลดลงนั้นยังเกิดขึ้นกับประเทศมาเลเซีย
ข้อมูลเบื้องต้นพบว่าจำนวนนักท่องเที่ยวจีนที่ไปมาเลเซียในช่วงวันหยุดต้นเดือนตุลาคมปีนี้เมื่อเทียบกับตุลาคมปีที่แล้วลดลงถึง 30-35% นับว่าเป็นยอดตกลงอย่างมากและมากกว่าไทย ฝั่งที่อยู่ตรงข้ามรัฐบาลของนายกรัฐมนตรีมหาธีร์ บอกว่าสาเหตุมาจากความไม่มั่นคงทางการเมืองของมาเลเซีย และการที่ผู้นำมาเลเซียนั้นมีนโยบายต่อต้านการลงทุนของจีนในมาเลเซีย ส่งผลต่อยอดนักท่องเที่ยวจีนลดลง ผลกระทบในภาพรวมของ 2 ประเทศมีความแตกต่างกันเพราะหากพิจารณาในปี 2560 จำนวนนักท่องเที่ยวจีนที่มาเยือนประเทศไทยมีถึง 9.8 ล้านคน ขณะที่นักท่องเที่ยวจีนที่เดินทางไปมาเลเซียมีแค่ 2.2 ล้านคน
นักท่องเที่ยวจีนหายไปไหน เป็นไปได้หรือไม่นักท่องเที่ยวจีนเดินทางไปเที่ยวประเทศญี่ปุ่นมากขึ้น เพราะความสัมพันธ์ระหว่างจีนและญี่ปุ่นดีขึ้นมาก อีกทั้งจากรายงาน The Travel and Tourist Competitiveness Report 2017 จัดทำโดย World Economic Forum ญี่ปุ่นถูกจัดลำดับว่าเป็นประเทศที่น่าท่องเที่ยวมากเป็นลำดับที่ 4 ของโลก และในปี 2561 ญี่ปุ่นยังได้เลื่อนลำดับความสามารถในการแข่งขันในการท่องเที่ยวที่สูงที่สุดในโลก แต่นักเศรษฐศาสตร์บางคน ได้วิเคราะห์ว่าการที่นักท่องเที่ยวจีนออกเดินทางไปต่างประเทศน้อยลง อาจเป็นเพราะสถานการณ์เศรษฐกิจในเมืองจีนเริ่มที่จะชะลอตัวส่งผลมาจากนโยบายรัฐบาลที่เข้มงวดมากขึ้น และเป็นผลพวงจากสงครามการค้าระหว่างสหรัฐ อเมริกาและจีนที่ทำให้เศรษฐกิจจีนนั้นเริ่มถดถอย
นักท่องเที่ยวจีนสำคัญแค่ไหนต่อเศรษฐกิจไทย 12% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาตินั้นมาจากรายได้ของการท่องเที่ยว ซึ่งในปีที่ผ่านมามีนักท่องเที่ยวจากทุกประเทศมาเยือนประเทศไทยประมาณ 35 ล้านคน ในจำนวนนั้นมีประมาณเกือบ 30% หรือ 9.8 ล้านคน ที่เป็นนักท่องเที่ยวจีน หรือกล่าวได้ว่าเกือบ 4% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาติเป็นรายได้ที่มาจากการท่องเที่ยวไทยของคนจีน
นักท่องเที่ยวจีนชอบมาไทยมากอย่างนั้นจริงหรือ จากการสำรวจของ Nielsen พบว่าประเทศไทยนั้นถูกจัดเป็นลำดับที่ 4 รองจากฮ่องกง ญี่ปุ่น และมาเก๊า ที่เป็นสถานที่ยอดนิยมของนักท่องเที่ยวจีน และในการสำรวจเดียวกันพบว่าประเทศไทยเป็นประเทศลำดับที่ 2 รองจากญี่ปุ่นที่นักท่องเที่ยวจีนรู้สึกว่าเจ้าบ้านยินดีที่จะต้อนรับ นอกจากนี้ในการสำรวจดังกล่าวได้สอบถามถึงเหตุผลที่ทำไมนักท่องเที่ยวจีนถึงอยากจะมาเมืองไทย 4 ลำดับแรก เหตุผลนั้นคือการไปเยือนทะเลและชายหาดที่ภูเก็ต เที่ยวพัทยา เยือนเชียงใหม่ และพระบรมมหาราชวัง นอกจากนั้นแล้วนักท่องเที่ยวจีนยังมีความชื่นชอบบรรยากาศสบายๆ ของประเทศไทย การไปดูวัด ชิมร้านอาหารริมทางตามฟุตบาท การนวดแผนโบราณ และสปา
หากจะเปรียบเทียบกับตลาดการท่องเที่ยวของโลกแล้วในปี 2560 ประเทศไทยถูกจัดอยู่ในลำดับที่ 10 ที่มีนักท่องเที่ยวต่างชาติมาเยือนมากที่สุด และอัตราการเพิ่มขึ้นของนักท่องเที่ยวต่างชาติสูงถึง 8.6% แต่หากพิจารณาถึงรายรับที่ได้มาจากการท่องเที่ยวของชาวต่างชาติ ประเทศไทยถูกจัดอยู่ในลำดับที่ 4 ของโลกรองจากสหรัฐอเมริกา สเปน และฝรั่งเศส กล่าวได้ว่าหากพิจารณารายจ่ายต่อหัวนักท่องเที่ยวที่มาเยือนเมืองไทยนั้นสูงมาก แสดงว่าประเทศไทยมีศักยภาพในการรองรับนักท่องเที่ยวกระเป๋าหนัก
รายงานขีดความสามารถในการแข่งขันของการเดินทางและการท่องเที่ยวประจำปี 2560 ที่กล่าวมาแล้ว ซึ่งแยกแยะองค์ประกอบในการจัดทำกับดัชนีความสามารถในการแข่งขันเป็น 4 รายการคือ (1) สภาวะแวดล้อมที่รวมถึงการแข่งขันทางธุรกิจ ความมั่นคงและความปลอดภัย ความสะอาด ทรัพยากรมนุษย์ และความพร้อมทางด้านเทคโนโลยีสาระสนเทศ (2) นโยบายของภาครัฐที่สนับสนุนการท่องเที่ยว (3) ระบบสาธารณูปโภค และ (4) ทรัพยากรธรรมชาติและวัฒนธรรม ในภาพรวมนั้นประเทศไทยถูกจัดลำดับอยู่ที่ 34 ของโลกจากจำนวนทั้งหมด 136 ประเทศจุดเด่นของประเทศไทยนั้นเกิดมาจากการมีแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สวยงาม จึงไม่น่าแปลกใจที่ในการจัดลำดับดังกล่าวประเทศไทยมาเป็นลำดับที่ 7 ของโลก ในขณะที่จุดอ่อนคือ ความสามารถในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและยั่งยืนอยู่ในอันดับที่ 122 และในเรื่องของความปลอดภัยและความมั่นคงอยู่ในลำดับที่ 118 ประเด็นที่ชาวต่างชาติกังวลนั้นคือ การก่อการร้าย ซึ่งส่งผลให้ดัชนีค่าระดับความมั่นคงตํ่ามาก
หากพิจารณาในภาพรวมแล้วประเทศไทยยังคงเป็นประเทศที่น่าท่องเที่ยว มีสิ่งดีๆอีกหลายด้านที่ชาวโลกได้รับรู้และรับทราบ หรือแม้ได้ลองชิม ประเด็นปัญหายอดการลดลงของนักท่องเที่ยวจีนนั้น ต้องเร่งค้นหาสาเหตุและต้องรีบแก้ให้ทันท่วงที ทั้งนี้เชื่อว่าพอเข้าสู่ช่วงของฤดูกาลพักผ่อนในต้นปีหน้าเช่น ตรุษจีน จำนวนนักท่องเที่ยวจีนจะหลั่งไหลกลับมาอีกครั้งหนึ่ง หากรัฐบาลแก้ปัญหาให้ถูกจุดกล่าวคือไม่ได้แก้ด้วยราคา แต่ต้องแก้ด้วยความปลอดภัย ความสะอาด และความสะดวกสบาย
หน้า 8 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 38 ฉบับ 3,415 วันที่ 4-7 พฤศจิกายน 2561
ดร.ชโยดม สรรพศรี
คณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
เมื่อต้นเดือนตุลาคมเป็นที่ทราบดีว่าเป็นวันหยุดใหญ่ของคนจีนที่เรียกว่า โกลเดนวีก ทำให้หลายๆประเทศตั้งเป้าหมายว่าจะมีนักท่องเที่ยวจีนจำนวนมากเดินทางมาท่องเที่ยวและจับจ่ายใช้สอย หากไปติดตามข่าวจะพบว่าจำนวนนักท่องเที่ยวจีนที่มาเยือนไทยตั้งแต่ช่วงก่อนหน้าเดือนตุลาคมแล้วมีจำนวนลดน้อยลงเมื่อเทียบในช่วงเดียวกันกับปีก่อน อาจจะด้วยสาเหตุตั้งแต่เรือล่มที่ภูเก็ต การทำร้ายนักท่องเที่ยวจีนโดยผู้รักษาความปลอดภัยที่สนามบิน และการแพร่ระบาดของโรคไข้เลือดออก แต่หากพิจารณาถึงประเทศเพื่อนบ้าน จำนวนนักท่องเที่ยวจีนที่ลดลงนั้นยังเกิดขึ้นกับประเทศมาเลเซีย
ข้อมูลเบื้องต้นพบว่าจำนวนนักท่องเที่ยวจีนที่ไปมาเลเซียในช่วงวันหยุดต้นเดือนตุลาคมปีนี้เมื่อเทียบกับตุลาคมปีที่แล้วลดลงถึง 30-35% นับว่าเป็นยอดตกลงอย่างมากและมากกว่าไทย ฝั่งที่อยู่ตรงข้ามรัฐบาลของนายกรัฐมนตรีมหาธีร์ บอกว่าสาเหตุมาจากความไม่มั่นคงทางการเมืองของมาเลเซีย และการที่ผู้นำมาเลเซียนั้นมีนโยบายต่อต้านการลงทุนของจีนในมาเลเซีย ส่งผลต่อยอดนักท่องเที่ยวจีนลดลง ผลกระทบในภาพรวมของ 2 ประเทศมีความแตกต่างกันเพราะหากพิจารณาในปี 2560 จำนวนนักท่องเที่ยวจีนที่มาเยือนประเทศไทยมีถึง 9.8 ล้านคน ขณะที่นักท่องเที่ยวจีนที่เดินทางไปมาเลเซียมีแค่ 2.2 ล้านคน
นักท่องเที่ยวจีนหายไปไหน เป็นไปได้หรือไม่นักท่องเที่ยวจีนเดินทางไปเที่ยวประเทศญี่ปุ่นมากขึ้น เพราะความสัมพันธ์ระหว่างจีนและญี่ปุ่นดีขึ้นมาก อีกทั้งจากรายงาน The Travel and Tourist Competitiveness Report 2017 จัดทำโดย World Economic Forum ญี่ปุ่นถูกจัดลำดับว่าเป็นประเทศที่น่าท่องเที่ยวมากเป็นลำดับที่ 4 ของโลก และในปี 2561 ญี่ปุ่นยังได้เลื่อนลำดับความสามารถในการแข่งขันในการท่องเที่ยวที่สูงที่สุดในโลก แต่นักเศรษฐศาสตร์บางคน ได้วิเคราะห์ว่าการที่นักท่องเที่ยวจีนออกเดินทางไปต่างประเทศน้อยลง อาจเป็นเพราะสถานการณ์เศรษฐกิจในเมืองจีนเริ่มที่จะชะลอตัวส่งผลมาจากนโยบายรัฐบาลที่เข้มงวดมากขึ้น และเป็นผลพวงจากสงครามการค้าระหว่างสหรัฐ อเมริกาและจีนที่ทำให้เศรษฐกิจจีนนั้นเริ่มถดถอย
นักท่องเที่ยวจีนสำคัญแค่ไหนต่อเศรษฐกิจไทย 12% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาตินั้นมาจากรายได้ของการท่องเที่ยว ซึ่งในปีที่ผ่านมามีนักท่องเที่ยวจากทุกประเทศมาเยือนประเทศไทยประมาณ 35 ล้านคน ในจำนวนนั้นมีประมาณเกือบ 30% หรือ 9.8 ล้านคน ที่เป็นนักท่องเที่ยวจีน หรือกล่าวได้ว่าเกือบ 4% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาติเป็นรายได้ที่มาจากการท่องเที่ยวไทยของคนจีน
นักท่องเที่ยวจีนชอบมาไทยมากอย่างนั้นจริงหรือ จากการสำรวจของ Nielsen พบว่าประเทศไทยนั้นถูกจัดเป็นลำดับที่ 4 รองจากฮ่องกง ญี่ปุ่น และมาเก๊า ที่เป็นสถานที่ยอดนิยมของนักท่องเที่ยวจีน และในการสำรวจเดียวกันพบว่าประเทศไทยเป็นประเทศลำดับที่ 2 รองจากญี่ปุ่นที่นักท่องเที่ยวจีนรู้สึกว่าเจ้าบ้านยินดีที่จะต้อนรับ นอกจากนี้ในการสำรวจดังกล่าวได้สอบถามถึงเหตุผลที่ทำไมนักท่องเที่ยวจีนถึงอยากจะมาเมืองไทย 4 ลำดับแรก เหตุผลนั้นคือการไปเยือนทะเลและชายหาดที่ภูเก็ต เที่ยวพัทยา เยือนเชียงใหม่ และพระบรมมหาราชวัง นอกจากนั้นแล้วนักท่องเที่ยวจีนยังมีความชื่นชอบบรรยากาศสบายๆ ของประเทศไทย การไปดูวัด ชิมร้านอาหารริมทางตามฟุตบาท การนวดแผนโบราณ และสปา
หากจะเปรียบเทียบกับตลาดการท่องเที่ยวของโลกแล้วในปี 2560 ประเทศไทยถูกจัดอยู่ในลำดับที่ 10 ที่มีนักท่องเที่ยวต่างชาติมาเยือนมากที่สุด และอัตราการเพิ่มขึ้นของนักท่องเที่ยวต่างชาติสูงถึง 8.6% แต่หากพิจารณาถึงรายรับที่ได้มาจากการท่องเที่ยวของชาวต่างชาติ ประเทศไทยถูกจัดอยู่ในลำดับที่ 4 ของโลกรองจากสหรัฐอเมริกา สเปน และฝรั่งเศส กล่าวได้ว่าหากพิจารณารายจ่ายต่อหัวนักท่องเที่ยวที่มาเยือนเมืองไทยนั้นสูงมาก แสดงว่าประเทศไทยมีศักยภาพในการรองรับนักท่องเที่ยวกระเป๋าหนัก
รายงานขีดความสามารถในการแข่งขันของการเดินทางและการท่องเที่ยวประจำปี 2560 ที่กล่าวมาแล้ว ซึ่งแยกแยะองค์ประกอบในการจัดทำกับดัชนีความสามารถในการแข่งขันเป็น 4 รายการคือ (1) สภาวะแวดล้อมที่รวมถึงการแข่งขันทางธุรกิจ ความมั่นคงและความปลอดภัย ความสะอาด ทรัพยากรมนุษย์ และความพร้อมทางด้านเทคโนโลยีสาระสนเทศ (2) นโยบายของภาครัฐที่สนับสนุนการท่องเที่ยว (3) ระบบสาธารณูปโภค และ (4) ทรัพยากรธรรมชาติและวัฒนธรรม ในภาพรวมนั้นประเทศไทยถูกจัดลำดับอยู่ที่ 34 ของโลกจากจำนวนทั้งหมด 136 ประเทศจุดเด่นของประเทศไทยนั้นเกิดมาจากการมีแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สวยงาม จึงไม่น่าแปลกใจที่ในการจัดลำดับดังกล่าวประเทศไทยมาเป็นลำดับที่ 7 ของโลก ในขณะที่จุดอ่อนคือ ความสามารถในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและยั่งยืนอยู่ในอันดับที่ 122 และในเรื่องของความปลอดภัยและความมั่นคงอยู่ในลำดับที่ 118 ประเด็นที่ชาวต่างชาติกังวลนั้นคือ การก่อการร้าย ซึ่งส่งผลให้ดัชนีค่าระดับความมั่นคงตํ่ามาก
หากพิจารณาในภาพรวมแล้วประเทศไทยยังคงเป็นประเทศที่น่าท่องเที่ยว มีสิ่งดีๆอีกหลายด้านที่ชาวโลกได้รับรู้และรับทราบ หรือแม้ได้ลองชิม ประเด็นปัญหายอดการลดลงของนักท่องเที่ยวจีนนั้น ต้องเร่งค้นหาสาเหตุและต้องรีบแก้ให้ทันท่วงที ทั้งนี้เชื่อว่าพอเข้าสู่ช่วงของฤดูกาลพักผ่อนในต้นปีหน้าเช่น ตรุษจีน จำนวนนักท่องเที่ยวจีนจะหลั่งไหลกลับมาอีกครั้งหนึ่ง หากรัฐบาลแก้ปัญหาให้ถูกจุดกล่าวคือไม่ได้แก้ด้วยราคา แต่ต้องแก้ด้วยความปลอดภัย ความสะอาด และความสะดวกสบาย
หน้า 8 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 38 ฉบับ 3,415 วันที่ 4-7 พฤศจิกายน 2561
