ผ่าทางตัน ปัญหา GAP การศึกษาไทย ลดช่องว่างความด้อยโอกาส

08 พ.ย. 2564 | 22:50 น.

ผ่าปัญหา GAP การศึกษาไทย ศ.นพ.วิจารณ์ ชี้ใหญ่กว่า COVID GAP เหตุนโยบายและวิธีปฏิบัติสร้างช่องว่างและความด้อยโอกาสให้โรงเรียนที่อยู่ห่างไกล

เครือข่ายโรงเรียนพัฒนาตนเอง ชี้หากเด็กเรียนไม่ทัน จะยิ่งหลุดจากระบบการศึกษา  แนะ รร.ใช้ 5 มาตรการฟื้นฟูการเรียนรู้ถดถอยรับเปิดเทอม เน้นประเมินและช่วยเด็กเป็นรายคน  พร้อมชู นวัตกรรม กล่องการเรียนรู้  ช่วยลดช่องว่าง ส่งผลนักเรียนมีคะแนนสูงกว่าค่าเฉลี่ยระดับประเทศ   
กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (กสศ.)  ร่วมกับ 11 เครือข่ายโรงเรียนพัฒนาตนเอง ได้แก่  

มูลนิธิเพื่อทักษะแห่งอนาคต  มหาวิทยาลัยขอนแก่น มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ มูลนิธิลำปลายมาศพัฒนา  มูลนิธิโรงเรียนสตาร์ฟิชคันทรีโฮม  มหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต มหาวิทยาลัยราชภัฏกาญจนบุรี   มหาวิทยาลัยนเรศวร ศูนย์ยวพัฒน์ มูลนิธิรัฐบุรุษฯ พลเอกเปรม ติณสูลานนท์  มูลนิธิสยามกัมมาจล และ 11.สพป. สุรินทร์ เขต 2

ซึ่งมีโรงเรียนเข้าร่วมโครงการด้วยความสมัครใจ จำนวน  659 แห่งทั่วประเทศ จัดเสวนาออนไลน์  “โรงเรียนเปลี่ยนใหม่  ปิด Gap ห้องเรียนยุคโควิด-19 ครั้งที่ 1”  

ผ่าทางตัน ปัญหา GAP การศึกษาไทย ลดช่องว่างความด้อยโอกาส

 

 

ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช ที่ปรึกษา คณะกรรมการบริหารกองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา และประธานอนุกรรมการพัฒนาโรงเรียนทั้งระบบ กล่าวว่า  Learning Loss ภาวะการเรียนรู้ถดถอย หรือ Learning Gap ช่องว่างการเรียนรู้  เกิดขึ้นในระบบการศึกษาไทย มานานและมากกว่าที่เกิดขึ้นจากโควิด -19  แต่หลายฝ่ายไม่รู้ตัว เป็นช่องว่างที่ทำให้เด็กไม่ได้รับการพัฒนาโดยใช่เหตุ ไม่บรรลุผลลัพธ์การเรียนรู้เต็มศักยภาพ  

นักเรียนแต่ละคนมีพื้นฐานแตกต่างกัน ถ้าไม่ระวัง จะมีเด็กจำนวนหนึ่งที่ไม่บรรลุเป้าหมายการเรียนรู้และไม่ได้รับการดูแล เป็นช่องว่างที่ต้องปิดเพื่อทำให้อย่างน้อยนักเรียนทุกคนต้องบรรลุผลลัพธ์การเรียนรู้ขั้นต่ำ   นี่เป็นเป้าหมายที่ไม่เหนือบ่ากว่าแรง ประเทศที่คุณภาพการศึกษาดีทำได้ แต่ไม่ใช่ที่ประเทศไทยทำอยู่ในปัจจุบัน ต้องเปลี่ยนวิธีคิด ความเชื่อและเปลี่ยนระบบ   เรื่องนี้เป็นเป้าหมายของโครงการโรงเรียนพัฒนาตนเองที่กสศ.ร่วมกับ สพฐ. ตชด. อปท. สช. และ11เครือข่ายโรงเรียนพัฒนาตนเอง   

ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช ที่ปรึกษา คณะกรรมการบริหารกองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา

“GAPหรือช่องว่าง มีมากกว่าและใหญ่กว่า COVID  GAP   เกิดขึ้นจากวิวัฒนาการของการศึกษาของเรา ไม่ใช่แค่ประเทศไทย อีกกว่าครึ่งโลกก็เป็น แต่หลายประเทศ รู้ตัวและหาทางแก้ไข  ประเทศฟินแลนด์ ใช้เวลากว่า 30 ปี  จัดระบบที่ให้นักเรียนไม่ว่าอยู่ห่างไกลแค่ไหน แต่ต้องได้รับการศึกษาที่คุณภาพเท่าเทียมกัน  เรื่องนี้สามารถทำได้ในประเทศไทย แต่ต้องเป็นนโยบาย  ของไทยขณะนี้ แม้ว่าต้องการให้เท่าเทียม แต่วิธีปฏิบัติสร้างความแตกต่าง สร้างความไม่เท่าเทียม สร้างความด้อยโอกาสให้แก่โรงเรียนที่อยู่ห่างไกล นี่คือปัญหา  เช่น ทุกโรงเรียนได้รับงบประมาณแบบเดียวกัน เหมือนกันหมดทั้งประเทศ นโยบายนี้สร้างช่องว่าง  โดยไม่รู้ตัว ในนามของความหวังดี แต่จริงๆ แล้วคือนโยบายที่ไม่ดี”  ศ.นพ.วิจารณ์ กล่าว 

ศ.นพ.วิจารณ์ กล่าวว่า การเรียนรู้ที่ทำให้เกิดการพัฒนาอย่างเต็มศักยภาพ จะเกิดขึ้นไม่ได้ ถ้าครูไม่เรียนรู้จากการทำหน้าที่ของตน นี่คือหัวใจ ในโลกปัจจุบันการศึกษา การเรียนรู้เป็นกระบวนการที่ซับซ้อนมากทั้งมุมของเด็ก และครู ดังนั้นแม้ครูเรียนมาจากสถาบันที่เก่งเท่าไหร่ พอมาทำงาน ความรู้ประสบการณ์เหล่านั้นไม่พอ ต้องเรียนรู้เพิ่ม ต้องเรียนรู้จากการทำหน้าที่ครู ครูต้องเป็นนักเรียน เรียนจากการทำงานในหน้าที่ครู เรียนร่วมกัน  ดังนั้นโรงเรียนต้องเป็นชุมชนการเรียนรู้ (learning community)  ทั้งของครูและของศิษย์ 

“ผมเชื่อว่าผลลัพธ์การเรียนรู้ของเด็กไม่มีวันเต็ม100% เด็กแต่ละคนเต็มไม่เท่ากัน  ผมเข้าใจว่า ขณะนี้โดยเฉลี่ยของเด็กไทย น่าจะไม่ถึง 30% เด็กเก่ง อาจไม่ถึง 80-90% แต่จะมีเด็กบางคนอาจได้แค่10-20%  ไม่ใช่พูดให้ท้อถอย หรือตำหนิใคร แต่ชี้ให้เห็นว่า ครู โรงเรียน มีโอกาสที่จะพัฒนาอีกมากมาย ช่วยกันหาทาง เพื่อให้นักเรียน เรียนรู้ เต็มศักยภาพยิ่งขึ้น” ศ.นพ.วิจารณ์ กล่าว   

ศ.นพ.วิจารณ์ กล่าวว่า  ถ้าปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียนดี หลายครั้งนักเรียนที่หงอย ไร้แรงบันดาลใจ กลายเป็นคนมีชีวิตชีวา เท่ากับว่าครูได้ชุบชีวิตของนักเรียนขึ้นมา กรณีเด็กเกเร ครูก็สามารถช่วยได้ โดยการใช้เรื่องของปฏิสัมพันธ์เชิงบวก  นอกจากนี้ ยังมีช่องว่างที่เกิดขึ้นจากการใช้ปฏิสัมพันธ์แบบนายกับลูกน้องระหว่างครูกับผู้บริหาร ปฏิสัมพันธ์แบบแนวดิ่ง เชิงอำนาจ เป็นตัวบั่นทอนคุณภาพการศึกษา เป็นคำพูดของนักการศึกษาทั่วโลกที่ทำวิจัยมา และชี้ให้เห็นว่า การสร้างเงื่อนไข กติกา ออกข้อบังคับ ออกหลักสูตรให้ดีอย่างไรแต่ครูไม่เป็นครูผู้ก่อการ  ทำงานเพื่อสนองนาย สนองคำสั่ง  ระบบการศึกษาไม่มีวันที่มีคุณภาพได้  นี่คือผลการศึกษาวิจัยจากทั่วโลก     ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช ที่ปรึกษา คณะกรรมการบริหารกองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา

ดังนั้นความเป็นกัลยาณมิตร ระหว่างผู้บริหารกับครู นั้นหมายความว่า ปฏิสัมพันธ์เน้นความเป็นแนวราบ ผู้บริหารต้อง Empower ครู  ไม่ใช่สั่งการครู  ทำให้ครูมีพลังขึ้นมา  เพื่อจะทำงานพัฒนา ครูนั้นไม่ใช่เป็นเพียงผู้ทำงานเชิงเทคนิค หรือสอนเท่านั้น แต่เป็นผู้ทำงานพัฒนาในทุกระดับ  จนถึงระดับจังหวัดระดับประเทศ ครูเป็นผู้มีส่วนร่วมพัฒนาระบบการศึกษาในทุกระดับ  ไม่ใช่แค่ผู้รอรับคำสั่งจากเบื้องบนเท่านั้น

สำหรับช่องว่างหรือ GAP ระหว่างต้นสังกัดใหญ่ โรงเรียนและครู นั้นต้องร่วมกันสร้างสัมพันธ์แนวราบในระบบการศึกษา เป็นเครือข่ายสร้างสรรค์ ไม่ใช่สายการบังคับบัญชา  เพื่อให้ทุกจุดของระบบมีพลังสร้างสรรค์  เป็นหัวใจสำคัญที่ทำให้ระบบการศึกษาไทยไปถูกทาง เป็นระบบที่เรียนรู้และปรับตัว การศึกษาไทยปัจจุบันเป็นระบบที่ไม่มีการเรียนรู้ เพราะสั่งการจากเบื้องบนหมด ข้างล่างปฏิบัติตามคำสั่งและมีการมาตรวจวัด  ไม่มีวันที่เราจะทำให้การศึกษามีคุณภาพอย่างแท้จริง  

ผ่าทางตัน ปัญหา GAP การศึกษาไทย ลดช่องว่างความด้อยโอกาส

“ถ้าการศึกษาใดครูไม่เป็นผู้ก่อการ  หวังยากมากที่จะทำให้การศึกษานั้นมีคุณภาพสูง หัวใจสำคัญ คือ อยู่ที่ความเป็นผู้ก่อการ (agency) ในระดับปฏิบัติ แต่แน่นอนว่า ระดับนโยบายมีความสำคัญด้วย นโยบายที่ทำให้เกิดขึ้นได้ คือนโยบายแบบ empowerment  ความสัมพันธ์แนวราบ” ศ.นพ.วิจารณ์ กล่าว

“หวั่นเรียนไม่ทันเด็กยิ่งหลุดจากระบบการศึกษา  แนะ รร.ใช้ 5 มาตรการฟื้นฟูการเรียนรู้ถดถอยรับเปิดเทอม เน้นประเมินและช่วยเด็กเป็นรายคน  

ในช่วงการเสวนาออนไลน์ในประเด็นการฟื้นฟูการเรียนรู้ถดถอย จากประสบการณ์เครือข่ายโรงเรียนพัฒนาตนเอง   ดร.นรรธพร จันทร์เฉลี่ย เสริบุตร CEO Starfish Education หนึ่งในเครือข่ายโรงเรียนพัฒนาตนเอง (TSQP) กล่าวว่า โควิด-19 เป็นวิกฤตที่เข้ามาซ้ำซ้อนวิกฤตช่องว่างการเรียนรู้เดิม   ดังนั้นเครือข่ายโรงเรียนพัฒนาตนเองจึงพยายามใช้มาตรการที่ลดช่องว่างการเรียนรู้ให้มากที่สุด  เพราะสิ่งที่เรากังวลคือการที่เด็กหลุดออกนอกระบบ  การฟื้นฟูการเรียนรู้ถดถอย หรือ Learning Loss จึงไม่ไช่เพียงด้านวิชาการเท่านั้น ต้องประกอบด้วย 3 เรื่อง ได้แก่

1.ด้านวิชาการ  

2.ด้านพัฒนาการทั้งร่างกาย จิตใจ อารมณ์

3. ทักษะทางสังคม  

ดังนั้นการเปิดเทอมจึงต้องคำนึงถึงปัจจัยเหล่านี้ ไม่ใช่เพียงแค่แผนการสอน    

สำหรับมาตรการฟื้นฟูการเรียนรู้ถดถอย มี 5 ด้าน สำคัญ  ได้แก่

  1. การประเมินสภาพแวดล้อมเด็กและครอบครัวทั้งระบบ  ผู้ปกครองและครูสามารถช่วยกันประเมินความพร้อมของเด็กเป็นรายคน เช่น งานวิชาการบางอย่างเด็กเคยทำได้แต่วันนี้กลับทำไม่ได้  สภาพชีวิตความเป็นอยู่ เศรษฐกิจของครอบครัว  การเข้าถึงอินเตอร์เน็ต
  2. การวางแผนของโรงเรียนทั้งระบบ เพื่อฟื้นฟูการเรียนถดถอย เรื่องนี้ไม่สามารถทำแค่ครูบางคน บางชั้นเรียน เพราะเด็กทุกคนได้รับผลกระทบทั้งหมด ดังนั้น ต้องวางแผนระดับโรงเรียน ทั้งระบบงาน มีทีม ทรัพยากร และงบประมาณ  
  3. สนับสนุนเครื่องมือและการพัฒนาครู  เช่น พัฒนาศักยภาพและสนับสนุนเครื่องมือเพื่อประเมินช่องว่างการเรียนรู้ที่เกิดขึ้นกับเด็กรายคน และจัดการเรียนการสอนช่วยเด็กๆได้ รวมถึงการสร้างสื่อการเรียนรู้  
  4. การช่วยเหลือนักเรียนรายบุคคล  เพราะสถานการณ์ที่บ้านของเด็กมีความต่างกัน  ต้องประเมินเพื่อจัดการเรียนการสอนเป็นรายบุคคล  หรืออย่างน้อยที่สุดจัดการเรียนการสอนเป็นรายกลุ่มเพราะเราไม่สามารถใช้แผนเดียวทั้งห้องเรียนได้  
  5. การติดตามและปรับปรุง ต้องทำในระยะสั้น ทำไปปรับไป เพื่อให้ทันสถานการณ์ 

 ดร.นรรธพร จันทร์เฉลี่ย เสริบุตร CEO Starfish Education หนึ่งในเครือข่ายโรงเรียนพัฒนาตนเอง (TSQP)

“เราไม่สามารถทำเหมือนไม่มีอะไรเกิดขึ้นและกลับไปเปิดเทอมตามปกติได้   อยากให้มองเห็นว่ามีอะไรที่จะต้องเติมเต็มเด็กรายบุคคล หรือเติมเต็มสิ่งที่หายไป ต้องทำให้เด็กรู้สึกว่าโรงเรียนเป็นที่ของเขา ถ้าเด็กดั้นด้นมาโรงเรียนได้แล้ว  แต่โรงเรียนกลับไม่ตอบโจทย์ สอนตามแบบแผนปกติ เด็กเรียนไม่รู้เรื่อง ยิ่งซ้ำเติมว่าโรงเรียนไม่ใช่ที่ของเขา โอกาสที่จะหลุดออกจากระบบการศึกษาค่อนข้างมาก เพราะครอบครัวต้องการให้เด็กออกไปช่วยทำงานอยู่แล้ว  การช่วยเหลือนั้นต้องยื่นมือไปถึงครอบครัว โดยเฉพาะกลุ่มยากลำบาก ถ้าครอบครัวยากลำบาก การที่เด็กมาโรงเรียน แล้วจะเรียนรู้อย่างมีความสุขคงเป็นไปได้ยาก”ดร.นรรธพร กล่าว 

ผ่าทางตัน ปัญหา GAP การศึกษาไทย ลดช่องว่างความด้อยโอกาส

“ถอดบทเรียนนโยบายต่างประเทศ ลดช่องว่างการเรียนรู้”

 

ดร.ภูมิศรัณย์ ทองเลี่ยมนาค รักษาการผู้อำนวยการสถาบันวิจัยเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา กล่าวถึง หลายประเทศให้ความสำคัญกับการวัดและประเมินผลเพื่อการพัฒนา (Formative Assessment) เพราะเด็กกลับมาด้วยพื้นฐานความรู้ที่แตกต่างกัน ครูต้องสามารถประเมินรายคนได้  ควรได้รับการติดตามและเยียวยาเป็นรายบุคคลจนพัฒนาการกลับเข้าสู่ภาวะปกติ  มีตัวอย่างนโยบายในระดับชาติที่น่าสนใจจำนวนมากเพื่อลดช่องว่างการเรียนรู้  เช่น  โครงการ Teach at the Right Level (TRL) ขององค์กร Pratham ในอินเดีย ประเมินความรู้ของเด็กว่าอยู่ที่ระดับไหนเพื่อสอนให้เด็กคนนั้นฟื้นฟูความรู้กลับมา  และสร้างอาสาสมัครชุมชน ช่วยสอนเสริมให้เด็กที่เรียนตามไม่ทัน  

ขณะที่ในเอเชียใต้ แอฟริกา ก็ใช้อาสาสมัคร ช่วยสอน เพื่อนช่วยเพื่อน พี่ช่วยน้อง ติดตามเพื่อนกลับเข้าห้องเรียน  องค์กร BRAC ในบังคลาเทศ มีโครงการ Pashe Achhi หรืออยู่ข้างคุณ  ช่วยเหลือสนับสนุนดูแลสุขภาพจิต (Psychosocial)  โดยการโทรศัพท์ไปคุยเพื่อสำรวจให้กำลังใจ ผู้ดูแลและพ่อแม่เด็กทุกสัปดาห์   สำหรับประเทศที่มีงบประมาณจำนวนมาก เช่น อังกฤษ รัฐบาลตั้งกองทุนงบประมาณ 1 พันล้านปอนด์ ชื่อ educational catch-up initiatives เพื่อให้โรงเรียนได้นำไปใช้ให้มั่นใจว่านักเรียนสามารถฟื้นตัวกลับมาได้

ดร.ภูมิศรัณย์ ทองเลี่ยมนาค รักษาการผู้อำนวยการสถาบันวิจัยเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา

นอกจากนี้รัฐบาลยังจัดให้มีโครงการ National Tutoring Programme โดยโรงเรียนสามารถจ้างติวเตอร์เพื่อช่วยเหลือนักเรียนที่มีช่องว่างการเรียนรู้  มีการจัด in-house mentor ให้กับกลุ่มนักเรียนที่อยู่ในพื้นที่ยากลำบาก ซึ่งผู้มาเป็น mentor จะต้องผ่านการอบรมเป็นการเฉพาะ รวมถึงกลุ่มนักศึกษาครุศาสตร์/ศึกษาศาสตร์ ขณะที่เวลส์ มีการรับสมัครครู และผู้ช่วยสอนเพิ่มขึ้น เพื่อช่วยเหลือนักเรียน และกลุ่มด้อยโอกาส เปราะบางในทุกกลุ่มอายุ 
“ชู นวัตกรรม กล่องการเรียนรู้  ช่วยลดช่องว่าง กลุ่มเข้าไม่ถึงออนไลน์
ส่งผลนักเรียนมีคะแนนสูงกว่าค่าเฉลี่ยระดับประเทศ”

น.ส.มินตรา กะลินตา หัวหน้าฝ่ายวิชาการ โรงเรียนวัดบ้านไร่ (ประชานุกูล) จ.สมุทรสาคร เครือข่ายโรงเรียนพัฒนาตนเอง  กล่าวว่า แม้เด็กนักเรียนจะไม่สามารถมาโรงเรียนได้ แต่การเรียนรู้ไม่มีวันหยุดคุณครูสำรวจความพร้อมของนักเรียนทุกคน ว่ามีความสามารถเรียนในรูปแบบใดได้บ้าง  ต้องยอมรับว่า แต่ละครอบครัวมีความหลากหลาย ทั้งชาวไทยและต่างด้าว เช่น ลาว มอญ แต่นักเรียนสามารถสื่อสารภาษาไทยได้ โรงเรียนจัดการเรียนการสอนตามความพร้อมรายบุคคล ไม่อัดแน่นเนื้อหาในออนไลน์มากเกินไป ต้องทำให้เด็กมีความสุขกับการเรียน  หากตึงเครียดมากเราพบว่า ชั่วโมงถัดมานักเรียนจะเริ่มหายไป  

ผ่าทางตัน ปัญหา GAP การศึกษาไทย ลดช่องว่างความด้อยโอกาส

นอกจากนี้ยังมีคลิปการเรียนการสอนดูย้อนหลังได้ สำหรับกลุ่มที่เข้าไม่ถึงเทคโนโลยี ผู้ปกครองต้องออกไปทำงาน 1 บ้าน มีโทรศัพท์เพียง 1 เครื่องเท่านั้น ซึ่งการจัดทำใบงานเพียงอย่างเดียวนานวันเข้าก็ขาดการส่งงาน เพราะนักเรียนไม่เข้าใจ จึงนำนวัตกรรมกล่องการเรียนรู้ หรือ Learning box  เข้ามาปรับใช้ในแต่ละรายวิชา นักเรียนได้ลงมือทำ ประดิษฐ์ ทดลองจากอุปกรณ์ในกล่องการเรียนรู้ แทนการนั่งเขียนแต่ใบงาน   

“แม้โรงเรียนปิดแต่การทดสอบระดับชาติยังดำเนินต่อไป  ทั้ง RT ป.1  NT ป.3 และ O-NET ป.6  ซึ่งเราพบว่า จากการจัดการเรียนการสอนในรูปแบบของโรงเรียน นวัตกรรม learning box ได้ผลจริงๆ เห็นได้จาก ผลลัพธ์การเรียนรู้ของนักเรียน ทุกรายวิชา คณิตศาสตร์  ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ วิทยาศาสตร์ สูงเกินกว่าค่าเฉลี่ยระดับประเทศทั้งหมด” น.ส.มินตรา กล่าว     

นางมุกดา คำวินิจ ผู้อำนวยการ โรงเรียนบ้านปลาดาว จ.เชียงใหม่  กล่าวว่า โรงเรียนไม่สามารถเปิดเรียนแบบ onsite ได้ คุณครูจะลงพื้นที่  4 วันต่อสัปดาห์ และอีก1 วันเป็นการประชุมเพื่อแก้ไขปัญหาทันท่วงที  โดยแบ่งเด็กเป็นสีเขียว สีเหลือง สีแดง   ตามปัญหาและข้อจำกัดในการเรียนรู้  เพื่อวางแผนการสอนรายคน    โดยมีความยืดหยุ่นเรื่องเวลาเพราะแต่ละครอบครัวมีบริบทที่ไม่เหมือนกัน  

ผ่าทางตัน ปัญหา GAP การศึกษาไทย ลดช่องว่างความด้อยโอกาส

สำหรับการสอนออนไลน์ ไม่จำเป็นต้องสอนเหมือนในห้องเรียน  เด็กๆจะมีสมาธิเพียง 20-30 นาทีแรกเท่านั้น ดังนั้นจึงสอนในสิ่งที่เด็กๆต้องรู้ภายใน 20 นาทีแรก  อีก 20 นาที มีกิจกรรมให้เด็กๆได้ลงมือทำจะเป็นงานกลุ่มหรือเดี่ยว จากนั้นอีก5นาที เป็นการfeedback  ถ้ามีเวลาเหลือก็เล่นเกมส์  ผลตอบรับพบว่าเด็กๆตอบสนองเนื้อหาที่คุณครูสอนได้ถึง 90%  เปิดหน้ากล้องทุกคน  

สำหรับเด็กที่ไม่มีความพร้อมด้านอุปกรณ์มีถึง 80% ได้ออกแบบ “learning box”หรือกล่องการเรียนรู้  ทั้งเรื่องทักษะชีวิต ทักษะความรู้ กิจกรรมการอ่านเขียน คำนวณ พื้นที่นักสร้างสรรค์ ส่วนเด็กอนุบาล ครูจะลงพื้นที่สอนในชุมชนครั้งละ 7-8 คน มีทั้งรถmobile บางครั้งก็ปูเสื้อใต้ต้นไม้  พยายามหาพื้นที่ให้เด็กๆได้เรียนรู้มากที่สุด   

นายชำนาญ สังข์ทอง ผู้อำนวยการโรงเรียนวัดศิลามูล จ.นครปฐม  กล่าวว่า  ผู้ปกครองได้รับผลกระทบจากโควิด-19 รุนแรงเนื่องจากนครปฐมเป็นพื้นที่สีแดงเข้ม จากการสำรวจมีเด็กที่ขาดความพร้อมในการเรียนออนไลน์ถึง 70% แม้จะได้รับการสนับสนุน ซิมโทรศัพท์ แต่ก็ยังไม่ครอบคลุมนักเรียนทุกคน ปัญหาที่เกิดขึ้นคือเด็กเกิดความรู้ถดถอยจำนวนมาก โดยเฉพาะ ป.1 มีปัญหาหนักที่สุดเพราะยังมีทักษะการอ่านน้อย  การเรียนรู้ด้วยตัวเองจึงทำได้ยาก

ผ่าทางตัน ปัญหา GAP การศึกษาไทย ลดช่องว่างความด้อยโอกาส

โรงเรียนได้ใช้นวัตกรรม “learning box”หรือกล่องการเรียนรู้ แทนการเรียนออนไลน์  โดยครูจะวิเคราะห์หน่วยการเรียนรู้ทั้ง 8 หน่วยสาระ เจาะลึกไปยังหน่วยที่จำเป็นคือหน่วย “ต้องรู้” ก่อน  และเสริมหน่วยที่ “ควรรู้” เพิ่มเข้าไป ครูจะทำงานเป็นทีมออกแบบBooklet  ใบความรู้ ใบงาน ให้เด็กเรียนรู้ด้วยตัวเอง ดีกว่าการอ่านจากกระดาษเพียงอย่างเดียว โรงเรียนจะนัดหมายให้เด็กๆมารับกล่องการเรียนรู้ที่โรงเรียน หรือครูจะนำกล่องไปให้กรณีที่มาไม่ได้  ครูจะทำหน้าที่เป็นโค้ชให้ผู้ปกครองสามารถทำหน้าที่เป็นครูที่บ้านได้ ช่วยลดช่องว่างได้เป็นอย่างดีในวิกฤต จากการติดตามการเรียนรู้พบว่านักเรียนให้ความร่วมมือในการทำกิจกรรม มีความสุขในการใช้กล่องการเรียนรู้ และผู้ปกครอง 90% พอใจกับการจัดการเรียนรู้ด้วยตัวเองที่ไม่ต้องใช้อินเตอร์เน็ต    

ดร.สุนิสา คงสุวรรณ ผู้อำนวยการโรงเรียนวัดดอนพุดซา จ.อยุธยา กล่าวว่า  จากการสำรวจพบว่าเด็กพร้อมเรียนออนไลน์แค่ 10 %  ครูจึงช่วยกันออกแบบ “กระเป๋าแดงแห่งการเรียนรู้” แทน “กล่องการเรียนรู้” ภายในบรรจุสื่อการสอนที่เป็นสื่อมาตรฐานตั้งต้น และค่อยพัฒนาเพิ่มเติมตามความแตกต่างแต่ละพื้นที่ หรือแตกต่างของแต่ละบุคคล นอกจากนี้ ยังต้องพัฒนาคุณครูด้วย ซึ่งไม่ใช่แค่เด็กที่มีช่องว่างของการเรียนรู้ แต่ครูก็มีช่องว่างเราต้องให้ครูเกิดการพัฒนาทั้งเรื่องเทคโนโลยีสารสนเทศซึ่งครูต้องยอมเหนื่อยปรับตัวเอง กับการสอนที่ไม่ได้เจอตัวเด็ก ทำให้ต้องต้องเขียนแผนการสอน ออกแบบสื่อ Booklet ที่จะไปใส่กระเป๋าแดงและเมื่อเด็กๆมาส่งผลงานทุกสิ้นเดือนก็จะตรวจวัดประเมินผลทั้งตัวชี้วัดและทักษะต่างๆ