กฎเหล็ก5ประการ ในการส่งต่อธุรกิจครอบครัว
เจ้าของธุรกิจมากมายเริ่มต้นลงมือสร้างและผลักดันการเติบโตให้กับธุรกิจของตน ด้วยหวังว่าสักวันครอบครัวโดยเฉพาะลูกๆ จะเข้ามารับช่วงธุรกิจต่อไป และหวังอย่างยิ่งที่จะให้ธุรกิจถูกส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่นไปในอนาคตอีกนานเท่านาน อย่างไรก็ตามการส่งต่อธุรกิจจากรุ่นที่ 1 ไปยังรุ่นที่ 2 อาจยากกว่าที่คิด จึงมีผู้เชี่ยวชาญทำการศึกษาในเรื่องนี้มากมายรวมถึง Jim Schleckser ซีอีโอของ Inc. CEO Project ได้แนะเคล็ดลับสำหรับเจ้าของธุรกิจครอบครัวที่กำลังจะมีการเปลี่ยนผ่านภายในธุรกิจ เอาไว้ดังต่อไปนี้
1. คนไหนสนใจบ้าง คำถามแรกที่คุณต้องถามตัวเองคือ มีลูกคนไหนสนใจเรียนรู้การทำธุรกิจอย่างแท้จริงบ้าง โดยแทนที่จะบังคับลูกๆให้ทำในสิ่งที่พวกเขาอาจไม่ต้องการ ควรทำความเข้าใจว่าฝันของพวกเขาคืออะไร ก่อนที่จะดึงเข้าสู่แผนการสืบทอดกิจการของคุณ
2. เตรียมตัวให้พร้อม หากคุณมีลูกที่สนใจในธุรกิจ ควรชักนำพวกเขาให้เข้ารับการศึกษาที่เหมาะสมกับงาน เช่น หากคุณมีบริษัทผู้ผลิตอาจให้พวกเขาเรียนด้านวิศวกรรม หรือหากธุรกิจของคุณให้บริการทางการเงินก็อาจให้พวกเขาเรียนด้านบริหารธุรกิจ โดยแนวคิดก็คือให้การศึกษาเพื่อให้พวกเขามีความน่าเชื่อถือในการดำเนินธุรกิจ ข้อควรระวังคือเมื่อจบการศึกษาแล้วพวกเขาควรจะได้ทำที่บริษัทอื่นๆ ที่แตกต่างออกไป และควรทำงาน ภายนอกธุรกิจครอบครัวเป็นระยะเวลา 5-10 ปี ในอุตสาหกรรมคล้ายคลึงกันเพื่อเรียนรู้ภาคปฏิบัติในการทำธุรกิจ ทั้งนี้ความผิดพลาดที่พบในธุรกิจครอบครัวจำนวนมากคือ การนำเอาสมาชิกในรุ่นที่ 2 เข้ามาในธุรกิจครอบครัวและสนับสนุนให้รับตำแหน่งผู้นำในทันทีทันใด ซึ่งการกระทำนี้จะส่งสารที่ผิดไปยังพนักงานในบริษัทและลดความน่าเชื่อถือของลูกต่อพนักงานคนอื่นๆ ทุกคนจะรู้จักพวกเขาเพียงเพราะนามสกุลของพวกเขา ดังนั้นจึงควรจ้างลูกๆกลับมาหลังจากที่ได้ทำงานภายนอกบริษัทแล้ว และให้พวกเขาได้มีโอกาสไต่เต้าขึ้นมาตามลำดับขั้น
3. กำหนดเส้นทางที่ชัดเจน หากคุณมีลูกหลายคนที่สนใจในการทำธุรกิจ ควรมอบหมายให้แต่ละคนดูแลในสายงานที่สามารถทำงานและรับผิดชอบได้ ตัวอย่างที่ดีในเรื่องนี้ ได้แก่ ธุรกิจครอบครัว Fess Parker wine โดย Fess เป็นนักแสดงที่เล่นใน Daniel Boone on TV และเป็นนักแสดงยอดนิยมในสมัยนั้น เขาเกษียณตัวเองไปอยู่ที่ Santa Barbara และก่อตั้งโรงกลั่นเหล้าองุ่นและทำการผลิตไวน์ที่มีคุณภาพ เมื่อเขาอายุมากจึงต้องการดึงครอบ ครัวเข้าสู่ธุรกิจ โชคดีที่ได้ขยายไปสู่ธุรกิจโรงแรม ร้านอาหารชั้นเลิศและโรงกลั่นเหล้าองุ่น โดยลูกแต่ละคน (และคู่สมรสบางคน) มีพรสวรรค์ที่แตกต่างกันและมีความเป็นผู้นำในธุรกิจที่หลากหลาย รวมถึงการตลาดและการสร้างแบรนด์ให้กับธุรกิจด้วย ซึ่งวิธีนี้ทำให้พวกเขามีโอกาสร่วมมือกันและทำงานร่วมกันได้โดยไม่ก้าวก่ายกัน พวกเขาทั้งหมดเข้ากันได้ดีพอสมควรและสามารถแก้ปัญหาความขัดแย้งระหว่างธุรกิจได้ด้วย ซึ่งไม่ใช่ทุกครอบครัวที่จะมีความสัมพันธ์ฉันเพื่อนร่วมวิชาชีพเดียวกันเช่นนี้ได้
4. อย่าวางมือเร็วเกินไป เมื่อถึงเวลาที่ต้องส่งต่อธุรกิจให้กับผู้สืบทอดและผู้สืบทอดนั้นที่เป็นลูกของคุณ จึงมี 2 สิ่งที่ต้องคำนึงถึง ได้แก่ ประการแรก คือหากคุณมีผู้บริหารคนอื่นที่เป็นลูกน้องคุณมานาน ซึ่งอาจหวังที่จะได้มีโอกาสขึ้นบริหารบริษัทด้วยตัวเองบ้าง คุณอาจเสียพวกเขาไปหากคุณเลือกลูกของตัวเองเป็นผู้สืบทอดแทน ประการที่ 2 ควรวางแผนไว้ในกรณีที่สถานการณ์บังคับให้ต้องรอ เมื่อคุณส่งต่อธุรกิจให้กับรุ่นที่ 2 แล้ว อย่าเพิ่งวางแผนที่จะมุ่งหน้าไปท่องเที่ยวตามใจชอบ เพราะพวกเขาต้องการคำแนะนำและคำปรึกษาของคุณอย่างน้อยสักระยะ ภูมิปัญญาและประสบ การณ์ที่คุณสะสมมาเป็นเวลาหลายปีในการสร้างธุรกิจเป็นสิ่งที่มีค่าสำหรับรุ่นที่ 2 มาก ดังนั้นจึงต้องพร้อมเสมอหากพวกเขาต้องการหรือขอความช่วยเหลือจากคุณ
5. รับความช่วยเหลือจากภายนอก หากมีคำถามใดๆ เกี่ยวกับการสืบทอดกิจการ โดยเฉพาะระหว่างสมาชิกในครอบครัวหลายคนที่อาจจะแย่งชิงตำแหน่งงานกัน จะเป็นการดีกว่าหากจะนำมืออาชีพที่มากความสามารถจากภายนอกเข้ามาช่วยธุรกิจครอบครัวให้ผ่านพ้นปัญหาต่างๆ เหล่านี้ไปได้ เพราะสิ่งสุดท้ายที่คุณต้องการทำคือการสั่นคลอนความสัมพันธ์ในครอบครัวด้วยการถามคำถามเกี่ยวกับการแบ่งสิ่งต่างๆ อย่างเท่าเทียมกัน
อย่างไรก็ตามแม้คุณอาจพิจารณาเรื่องการขายธุรกิจได้เพราะการแบ่งเงินสดนั้นเป็นเรื่องง่าย แต่หากคุณต้อง การที่จะรักษาธุรกิจไว้ให้ครอบ ครัวเป็นอย่างดี โปรดเก็บเคล็ดลับเหล่านี้ไว้เพื่อให้การส่งต่อธุรกิจสู่รุ่นต่อไปเป็นไปอย่างราบรื่นได้นานที่สุด
ที่มา : Schleckser, J. 2018. 5 Simple Rules For Transitioning a Family Business to the Next Generation: It’s Not Easy to Put the Next Generation in Place. Available: https://www.inc.com/jim-schleckser/5-simple-rules-for-transitioning-a-family-business-to-next-generation.html
คอลัมน์ | หน้า 35 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ | ฉบับ 3,411 ระหว่างวันที่ 21-24 ตุลาคม 2561
1. คนไหนสนใจบ้าง คำถามแรกที่คุณต้องถามตัวเองคือ มีลูกคนไหนสนใจเรียนรู้การทำธุรกิจอย่างแท้จริงบ้าง โดยแทนที่จะบังคับลูกๆให้ทำในสิ่งที่พวกเขาอาจไม่ต้องการ ควรทำความเข้าใจว่าฝันของพวกเขาคืออะไร ก่อนที่จะดึงเข้าสู่แผนการสืบทอดกิจการของคุณ
2. เตรียมตัวให้พร้อม หากคุณมีลูกที่สนใจในธุรกิจ ควรชักนำพวกเขาให้เข้ารับการศึกษาที่เหมาะสมกับงาน เช่น หากคุณมีบริษัทผู้ผลิตอาจให้พวกเขาเรียนด้านวิศวกรรม หรือหากธุรกิจของคุณให้บริการทางการเงินก็อาจให้พวกเขาเรียนด้านบริหารธุรกิจ โดยแนวคิดก็คือให้การศึกษาเพื่อให้พวกเขามีความน่าเชื่อถือในการดำเนินธุรกิจ ข้อควรระวังคือเมื่อจบการศึกษาแล้วพวกเขาควรจะได้ทำที่บริษัทอื่นๆ ที่แตกต่างออกไป และควรทำงาน ภายนอกธุรกิจครอบครัวเป็นระยะเวลา 5-10 ปี ในอุตสาหกรรมคล้ายคลึงกันเพื่อเรียนรู้ภาคปฏิบัติในการทำธุรกิจ ทั้งนี้ความผิดพลาดที่พบในธุรกิจครอบครัวจำนวนมากคือ การนำเอาสมาชิกในรุ่นที่ 2 เข้ามาในธุรกิจครอบครัวและสนับสนุนให้รับตำแหน่งผู้นำในทันทีทันใด ซึ่งการกระทำนี้จะส่งสารที่ผิดไปยังพนักงานในบริษัทและลดความน่าเชื่อถือของลูกต่อพนักงานคนอื่นๆ ทุกคนจะรู้จักพวกเขาเพียงเพราะนามสกุลของพวกเขา ดังนั้นจึงควรจ้างลูกๆกลับมาหลังจากที่ได้ทำงานภายนอกบริษัทแล้ว และให้พวกเขาได้มีโอกาสไต่เต้าขึ้นมาตามลำดับขั้น
3. กำหนดเส้นทางที่ชัดเจน หากคุณมีลูกหลายคนที่สนใจในการทำธุรกิจ ควรมอบหมายให้แต่ละคนดูแลในสายงานที่สามารถทำงานและรับผิดชอบได้ ตัวอย่างที่ดีในเรื่องนี้ ได้แก่ ธุรกิจครอบครัว Fess Parker wine โดย Fess เป็นนักแสดงที่เล่นใน Daniel Boone on TV และเป็นนักแสดงยอดนิยมในสมัยนั้น เขาเกษียณตัวเองไปอยู่ที่ Santa Barbara และก่อตั้งโรงกลั่นเหล้าองุ่นและทำการผลิตไวน์ที่มีคุณภาพ เมื่อเขาอายุมากจึงต้องการดึงครอบ ครัวเข้าสู่ธุรกิจ โชคดีที่ได้ขยายไปสู่ธุรกิจโรงแรม ร้านอาหารชั้นเลิศและโรงกลั่นเหล้าองุ่น โดยลูกแต่ละคน (และคู่สมรสบางคน) มีพรสวรรค์ที่แตกต่างกันและมีความเป็นผู้นำในธุรกิจที่หลากหลาย รวมถึงการตลาดและการสร้างแบรนด์ให้กับธุรกิจด้วย ซึ่งวิธีนี้ทำให้พวกเขามีโอกาสร่วมมือกันและทำงานร่วมกันได้โดยไม่ก้าวก่ายกัน พวกเขาทั้งหมดเข้ากันได้ดีพอสมควรและสามารถแก้ปัญหาความขัดแย้งระหว่างธุรกิจได้ด้วย ซึ่งไม่ใช่ทุกครอบครัวที่จะมีความสัมพันธ์ฉันเพื่อนร่วมวิชาชีพเดียวกันเช่นนี้ได้
4. อย่าวางมือเร็วเกินไป เมื่อถึงเวลาที่ต้องส่งต่อธุรกิจให้กับผู้สืบทอดและผู้สืบทอดนั้นที่เป็นลูกของคุณ จึงมี 2 สิ่งที่ต้องคำนึงถึง ได้แก่ ประการแรก คือหากคุณมีผู้บริหารคนอื่นที่เป็นลูกน้องคุณมานาน ซึ่งอาจหวังที่จะได้มีโอกาสขึ้นบริหารบริษัทด้วยตัวเองบ้าง คุณอาจเสียพวกเขาไปหากคุณเลือกลูกของตัวเองเป็นผู้สืบทอดแทน ประการที่ 2 ควรวางแผนไว้ในกรณีที่สถานการณ์บังคับให้ต้องรอ เมื่อคุณส่งต่อธุรกิจให้กับรุ่นที่ 2 แล้ว อย่าเพิ่งวางแผนที่จะมุ่งหน้าไปท่องเที่ยวตามใจชอบ เพราะพวกเขาต้องการคำแนะนำและคำปรึกษาของคุณอย่างน้อยสักระยะ ภูมิปัญญาและประสบ การณ์ที่คุณสะสมมาเป็นเวลาหลายปีในการสร้างธุรกิจเป็นสิ่งที่มีค่าสำหรับรุ่นที่ 2 มาก ดังนั้นจึงต้องพร้อมเสมอหากพวกเขาต้องการหรือขอความช่วยเหลือจากคุณ
5. รับความช่วยเหลือจากภายนอก หากมีคำถามใดๆ เกี่ยวกับการสืบทอดกิจการ โดยเฉพาะระหว่างสมาชิกในครอบครัวหลายคนที่อาจจะแย่งชิงตำแหน่งงานกัน จะเป็นการดีกว่าหากจะนำมืออาชีพที่มากความสามารถจากภายนอกเข้ามาช่วยธุรกิจครอบครัวให้ผ่านพ้นปัญหาต่างๆ เหล่านี้ไปได้ เพราะสิ่งสุดท้ายที่คุณต้องการทำคือการสั่นคลอนความสัมพันธ์ในครอบครัวด้วยการถามคำถามเกี่ยวกับการแบ่งสิ่งต่างๆ อย่างเท่าเทียมกัน
อย่างไรก็ตามแม้คุณอาจพิจารณาเรื่องการขายธุรกิจได้เพราะการแบ่งเงินสดนั้นเป็นเรื่องง่าย แต่หากคุณต้อง การที่จะรักษาธุรกิจไว้ให้ครอบ ครัวเป็นอย่างดี โปรดเก็บเคล็ดลับเหล่านี้ไว้เพื่อให้การส่งต่อธุรกิจสู่รุ่นต่อไปเป็นไปอย่างราบรื่นได้นานที่สุด
ที่มา : Schleckser, J. 2018. 5 Simple Rules For Transitioning a Family Business to the Next Generation: It’s Not Easy to Put the Next Generation in Place. Available: https://www.inc.com/jim-schleckser/5-simple-rules-for-transitioning-a-family-business-to-next-generation.html
คอลัมน์ | หน้า 35 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ | ฉบับ 3,411 ระหว่างวันที่ 21-24 ตุลาคม 2561
