ลักษณะ 9 ประการ ของธุรกิจครอบครัวที่ประสบความสำเร็จ

แม้อาจไม่ใช่เป้าหมายแรกในตอนเริ่มต้นธุรกิจครอบครัว แต่สุดท้ายผู้ก่อตั้งเกือบทั้งหมดก็มุ่งหวังที่จะส่งต่อความสำเร็จให้กับลูกหลานของตนในวันหนึ่งข้างหน้า ซึ่งการสร้างมรดกเช่นนี้อาจไม่ใช่เรื่องง่าย นักวิชาการจำนวนมากทำการศึกษาผลการดำเนินงานของธุรกิจครอบครัวที่ประสบความสำเร็จในการบรรลุทั้งเป้าหมายของธุรกิจและของครอบครัว พบว่าพวกเขามีคุณลักษณะสำคัญร่วมกันที่น่าสนใจซึ่งส่งผลให้มีผลการดำเนินงานที่มีประสิทธิภาพสูงกว่าธุรกิจครอบครัวอื่นทั่วไป

โดยธุรกิจครอบครัวที่มีวิธีปฏิบัติทางธุรกิจและความสัมพันธ์ในครอบครัวที่ดีมักได้เปรียบในการแข่งขัน ผลการศึกษาพบว่าสมาชิกในครอบครัวที่ทำงานในธุรกิจครอบครัวชี้ว่าไม่มีอะไรสำคัญไปกว่าความสัมพันธ์ที่ดีในครอบครัว ซึ่งบริ/ษัทเหล่านี้ยังเป็นบริษัทที่มีความสามารถในการสืบทอดครอบครัวมาหลายชั่วอายุคนเช่นเดียวกับมีความเจริญรุ่งเรืองของธุรกิจมายาวนาน Everett Moitoza และ Barbara Draper ผู้เชี่ยวชาญธุรกิจครอบครัวได้สรุปคุณลักษณะของธุรกิจครอบครัวที่ประสบความสำเร็จเอาไว้ 9 ประการ ดังนี้

1. สื่อสารกันอย่างมีประสิทธิภาพ สามารถแสดงออกและมีทัศนคติที่ยอมรับความแตกต่างของความรู้สึก ความต้องการและความคิดของคนอื่นอย่างเปิดเผยและชัดเจน รวมถึงไม่มีความลับต่อกัน

2. ส่งเสริมและสนับสนุนความเป็นตัวตนของสมาชิกในครอบครัวโดยคำนึงถึงจุดแข็งและจุดอ่อนของแต่ละคนโดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อมีผลกระทบต่อธุรกิจครอบครัว

3. จัดการความขัดแย้งและความไม่เห็นด้วยภายในครอบครัวด้วยความเคารพและเปิดกว้าง โดยครอบครัวแก้ปัญหามุ่งเน้นไปที่วิธีการชนะ-ชนะด้วยกันทั้ง 2 ฝ่าย

4. กำหนดผู้นำเอาไว้อย่างชัดเจน ผู้นำแสดงให้เห็นถึงความสามารถ มีวิสัยทัศน์ และสามารถสมดุลเป้าหมายครอบครัวและเป้าหมายธุรกิจ

5. มีโครงสร้างธุรกิจ การดำเนินงาน และทีมงานที่ดี รวมถึงอาจจะมีระบบการตรวจสอบภายในที่ดีอย่างสมํ่าเสมอ

6. ธุรกิจครอบครัวมีคณะกรรมการบริษัทหรือที่ปรึกษาซึ่งประกอบไปด้วยสมาชิกที่ไม่ใช่คนในครอบครัวอย่างน้อย 2 คน

7. ครอบครัวสามารถบ่งชี้ได้ชัดเจนว่าเมื่อใดจะใช้เกณฑ์ที่ยึดเอาความจำเป็นของครอบครัวมาก่อนและเมื่อใดจึงจะใช้เกณฑ์ที่ยึดความจำเป็นของธุรกิจมาก่อน

8. สมาชิกครอบครัวที่เข้ามาในธุรกิจต้องมีคุณสมบัติเหมาะสมกับงาน มีการประเมินผลการปฏิบัติงานและค่าตอบแทนที่เป็นมาตรฐานเดียวกับพนักงานที่ไม่ใช่สมาชิกในครอบครัว

9. ธุรกิจครอบครัวมี “ธรรมนูญ (Constitution)” และ “สภาครอบครัว” (Family Council) ซึ่งมีการประชุมอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง และประกอบไปด้วยสมาชิกในครอบครัวทุกคนรวมถึงคู่สมรสและบุตรที่มีอายุเกินกว่า 16 ปี วัตถุประสงค์ของสภาครอบครัวคือทำการสื่อสารและการวางแผนเรื่องของครอบครัวและธุรกิจ นอกจากนี้ยังช่วยและเตรียมความพร้อมให้กับสมาชิกในครอบครัวที่อาจเข้ามาทำงานในธุรกิจครอบครัวในอนาคต

หลักการข้างต้นเราต้องเข้าใจความต้องการของครอบครัวควบคู่ไปกับเป้าหมายทางธุรกิจ ในส่วนของครอบครัวต้องสร้างความสุขด้วยการมีความสัมพันธ์ที่ดีในสมาชิกครอบครัว ผ่านระบบการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพและการจัดการผลประโยชน์ต่างๆ ของสมาชิกครอบครัวที่ยุติธรรม ในส่วนของธุรกิจต้องรักษาสถานภาพของบริษัทให้ดีอยู่เสมอ ด้วยการทำให้ธุรกิจครอบครัวมีความสามารถในการแข่งขันที่ดีอยู่เสมอ ซึ่งก็ต้องบริหารงานอย่างมืออาชีพ มีการกำหนดวิสัยทัศน์และกลยุทธ์ในการแข่งขันที่ดี หากครอบครัวมีความสุข ธุรกิจเข้มแข็ง การรักษาธุรกิจครอบครัวให้มีความยั่งยืนก็มีโอกาสประสบความสำเร็จได้ไม่ยาก

ที่มา : Moitoza, Everett and Barbara Draper. 2015. Nine Characteristics of a Successful Family Business. Friday, July 31, BusinessNH Magazine. Available: http://millyardcommunications.com/index.php?src=news&refno=5474&category=News

จากหนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 38 ฉบับที่ 3,349 วันที่ 18 - 21 มีนาคม พ.ศ. 2561