ภูเขาไฟปะทุ 2 ประเทศในวันเดียวกัน ธรรมชาติกำลังส่งสัญญาณ?

วันพุธที่ 11 ตุลาคม 2560 สื่อต่างประเทศรายงานว่า มีการปะทุของภูเขาไฟในประเทศรัสเซียและญี่ปุ่น ซึ่งอยู่ในแนว “วงแหวนไฟ” หรือ Ring of Fire ซึ่งเป็นแนวรอยต่อของเปลือกโลกรอบมหาสมุทรแปซิฟิกที่เกิดแผ่นดินไหวบ่อยที่สุดและเกิดภูเขาระเบิดบ่อยที่สุด โดยที่รัสเซียเป็นการปะทุของภูเขาไฟชิเวลุช (Mt Shiveluch) ในคาบสมุทรคามชัตกา ซึ่งพ่นเถ้าถ่านและควันไฟพวยพุ่งขึ้นฟ้าเป็นทางยาวหลายกิโลเมตร ภูเขาไฟลูกนี้ปะทุหลายครั้งแล้วในปีนี้ เช่นย้อนไปในเดือนมิถุนายน การปะทุส่งเถ้าและควันไฟขึ้นฟ้าเป็นระยะทาง 10 กิโลเมตร ต่อมาในเดือนสิงหาคมแรงระเบิดส่งควันขึ้นสูงถึง 12.2 กิโลเมตร สื่อท้องถิ่นของรัสเซียรายงานว่า ประชาชนที่อาศัยในหลายหมู่บ้านใกล้กับภูเขาไฟ ได้รับแจกหน้ากากป้องกันควันพิษจากทางการ นอกจากนี้ยังพบว่าเถ้าละอองจากปล่องภูเขาไฟปลิวว่อนไปทั่วบริเวณ

[caption id="attachment_219385" align="aligncenter" width="503"] ภูเขาไฟชิเวลุช รัสเซีย 11 ต.ค. 2560[/caption]

[caption id="attachment_219380" align="aligncenter" width="503"] ภูเขาไฟชินโมเอะดาเกะเมื่อวันพุธที่ 11ต.ค.2560[/caption]

ก่อนหน้านี้หลายปีที่ผ่านมา ภูเขาไฟชิเวลุชเคยปะทุมาแล้วหลายครั้ง เช่นในปี 2557 ที่สามารถเห็นควันไฟพวยพุ่งขึ้นฟ้าจากระยะทางไกล ส่วนกรณีที่ญี่ปุ่น เช้าวันพุธที่ 11 ต.ค.ที่ผ่านมา ภูเขาไฟชินโมเอะดาเกะบนเกาะกิวชู ซึ่งคั่นเขตแดนจังหวัดคาโกะชิมะกับจังหวัดมิยาซากิ ปะทุส่งควันไฟพวยพุ่งขึ้นอย่างเห็นได้ชัดราว 2 กิโลเมตร นับเป็นการปะทุครั้งแรกในรอบ 6 ปี โดยครั้งหลังสุดที่ภูเขาไฟลูกนี้ระเบิดเกิดขึ้นในปี 2554 แรงสั่นสะเทือนจากภูเขาไฟเริ่มตรวจวัดได้ชัดมากขึ้นตั้งแต่ช่วงปลายเดือนกันยายนที่ผ่านมา ทำให้กรมอุตุนิยมวิทยาของญี่ปุ่นต้องออกประกาศเตือนภัยระดับ 3 (จากทั้งหมด 5 ระดับ) และห้ามประชาชนเข้าใกล้เขตภูเขาไฟลูกนี้ สื่อญี่ปุ่นรายงานว่า เถ้าถ่านจากปล่องภูเขาไฟชินโมเอะดาเกะปลิวไปตกใน 3 จังหวัดรวมทั้งหลายอำเภอและหมู่บ้านในรัศมีภูเขาไฟ และจนถึงขณะนี้ก็ยังคงพ่นควันไฟอยู่  ทำให้เกษตรกรในหมู่บ้านใกล้ภูเขาไฟลูกนี้ต้องเร่งเก็บเกี่ยวข้าวก่อนกำหนดหลายสัปดาห์ เพื่อหลีกเลี่ยงความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นจากเถ้าถ่านภูเขาไฟ

[caption id="attachment_219389" align="aligncenter" width="503"] ภาพอดีตปล่องภูเขาไฟชินโมเอะดาเกะในปี 2555[/caption]

สถิติในช่วงปลายเดือนกันยายน 2560 ชี้ว่า ในระยะไม่กี่เดือนมานี้ มีภูเขาไฟถึง 4 ลูกในแนววงแหวนไฟรอบมหาสมุทรแปซิฟิกที่กำลังระอุมีควันพวยพุ่งหรือมีแนวโน้มจะระเบิดหินหลอมเหลวออกมา ได้แก่ ภูเขาไฟโมนาโรในหมู่เกาะวานูอาตูใกล้ๆนิวซีแลนด์ ที่ส่งเถ้าถ่านและควันไฟพวยพุ่งออกมาเป็นระลอกจนทางการต้องสั่งอพยพประชาชนนับหมื่นคนออกจากพื้นที่เสี่ยงภัย

[caption id="attachment_219391" align="aligncenter" width="503"] ภูเขาไฟสินาบุงบนเกาะสุมาตราเหนือพ่นควันพวยพุ่งใกล้เขตชุมชนในเดือนก.พ.2560[/caption]

ถัดมาเป็นภูเขาไฟอากุงบนเกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย ที่ระอุและส่งแรงสั่นสะเทือนจนทางการต้องสั่งอพยพประชาชนรวมทั้งนักท่องเที่ยวจำนวนกว่า 75,000 คนแล้ว ไม่ไกลกันนักทางด้านเหนือ ภูเขาไฟสินาบุงบนเกาะสุมาตราเหนือที่เคยระเบิดหลายครั้งในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ในปีนี้ยังคงพ่นควันไฟพวยพุ่งสร้างความหวั่นวิตกจนรัฐบาลอินโดนีเซียจำเป็นต้องสั่งอพยพประชาชนกว่า 30,000 คนออกจากพื้นที่เสี่ยงใกล้เขตภูเขาไฟ  สุดท้ายแต่อาจไม่ใช่กรณีท้ายสุดสำหรับปีนี้ คือภูเขาไฟโปโปคาเตเปตีเปเติล ในประเทศเม็กซิโก ที่พ่นเถ้าถ่านออกมาข้ามวันข้ามคืนเมื่อเดือนกันยายนที่ผ่านมา

[caption id="attachment_219396" align="aligncenter" width="503"] ภูเขาไฟโปโปคาเตเปตีเปเติล ในประเทศเม็กซิโก เมื่อเดือนกันยายนที่ผ่านมา[/caption]

ข้อมูลจากกรมอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่นชี้ว่า การปะทุ สั่นสะเทือน จนถึงการระเบิดของภูเขาไฟนั้นมักจะมีความเกี่ยวเนื่องกับแผ่นดินไหว โดยนับตั้งแต่ต้นเดือนตุลาคมมานี้ สามารถตรวจจับการสั่นสะเทือนและแผ่นดินไหวที่เกิดจากปฏิกริยาของภูเขาไฟชินโมเอะดาเกะได้ถึง 100 ครั้งต่อวัน การสั่นสะเทือนที่อาจจะนานไม่กี่นาทีหรือกินเวลายาวนานเป็นชั่วโมง เกิดจากการเคลื่อนที่ของหินหนืดหรือแมกมาและน้ำใต้ดินที่ร้อนระอุ  การเตือนภัยยังคงอยู่ในระดับ 3 ซึ่งหมายถึงห้ามผู้คนรวมถึงนักไต่เขาเข้าใกล้เขตภูเขาไฟและให้เตรียมความพร้อมอพยพสำหรับบุคคลที่อาจจำเป็นต้องได้รับความดูแลเป็นพิเศษ เช่น ผู้สูงอายุ คนพิการ หรือเด็กเล็ก แต่หากการเตือนถึงระดับ 5 ซึ่งเป็นระดับสูงสุดนั่นหมายถึงการอพยพทุกคนออกทันที